۵ ویژگی متفکران نقاد
محمدرضا سلیمی، روانشناس و نویسنده، در کانال تلگرامی خود نوشت:
۱. متفکران نقاد نزاکت فکری دارند. نزاکت فکری یعنی احترام گذاشتن به دیگران و توانایشان در استدلال کردن. نزاکت فکری به معنی مؤدب بودن نیست. نزاکت فکری یعنی تعهد به جدی گرفتن دیگران در مقام متفکر و احترام گذاشتن به نظرات و دیدگاه‌هایشان، نه مرعوب کردن آنها. نقطه‌ی مقابل نزاکت فکری بی‌نزاکتی فکری است. بی‌نزاکتی فکری یعنی به نظر و دیدگاه‌های دیگران حمله کنیم.
۲. متفکران نقاد پشتکار فکری دارند. پشتکار فکری یعنی عمل کردن به بینش‌های ارزشمندی که به دست آورده‌ایم. پشتکار فکری مستلزم به چالش کشیدن پرسش‌ها، ابهام‌ها و دشواری‌هاست. متفکران نقاد برای حل مشکلاتشان انرژی و وقت صرف می‌کنند. نقطه‌ی مقابل پشتکار فکری تنبلی فکری است. افرادی که تنبلی فکری دارند مشکلات را جدی نمی‌گیرند و آنها را سرسری حل می‌کنند؛ حتی اگر شواهدی علیه باورهایشان باشند، آنها را نادیده می‌گیرند یا ناچیز می‌شمرند.
۳. متفکران نقاد خلاق‌اند. جنبه‌ی خلاقانه‌ی تفکر نقادانه این است که به تفکرمان سروسامان بدهیم و به آن ساختار تازه‌ای ببخشیم. متفکران نقاد می‌توانند با تأمل به افکارشان نظم بدهند. خلاقیت و تفکر نقادانه با هم عجین‌اند. کیفیت بخشیدن به تفکر نوعی خلاقیت است. زمانی که نقد می‌کنیم، درواقع، خلق می‌کنیم و وقتی خلق می‌کنیم، نقد هم می‌کنیم.
۴. متفکران نقاد خوب گوش می‌کنند. متفکران نقاد افراد خوش‌صحبتِ منفعل نیستند؛ آنها به آنچه دیگران می‌گویند به‌دقت گوش می‌دهند و نکته‌های مهم را جذب می‌کنند. متفکران نقاد سازنده و نقادانه سؤال می‌کنند. درواقع، پرسیدن سؤال‌های به‌جا در حین گوش دادن مهم‌ترین ویژگی متفکران نقاد است. همچنین، برای فهم سخنان دیگران سکوت می‌کنند؛ هم سکوت فیزیکی، هم سکوت فکری. سکوت فیزیکی یعنی وسط حرف دیگران نمی‌پرند و سکوت فکری یعنی روی سخن طرف مقابل تمرکز می‌کنند.
۵. متفکران نقاد ذهن‌آگاهند. ذهن‌آگاهی یعنی حضور در لحظه. بسیاری از ما وقت خودمان را صرف فکر کردن درباره‌ی گذشته و آینده می‌کنیم و از زمان حال غافليم. ممکن است آرزو کنیم که ای کاش زندگی‌مان جور دیگری بود، یا ممکن است رفتار دیگران ما را در فکر فرو ببرد. متفکران نقاد از زمان حال آگاهند و تمرکزشان بر اتفاقات «حال» است نه بر رویدادهای «گذشته» و «آینده».
منبع: خانواده‌ی خردمند: چگونه در خانواده نقادانه بیندیشیم
انتهای پیام
