پترورانت! | تلاش‌ها برای تسلط بر صندوق ذخیره فرهنگیان

سرویس اقتصادی، انصاف نیوز: اخبار آشکار و نهان از کش‌مکش‌های شدید برای تسلط بر صندوق ذخیره فرهنگیان حکایت دارد و جذابیت صندلی‌های مدیریتی این سازمان خصولتی پرمساله، حواشی آن را به دولت چهاردهم هم کشانده است.

پایگاه اینترنتی صندوق، در معرفی خود نوشته است «صندوق ذخیره فرهنگیان به عنوان یک نهاد خصوصی در سال 1374 با هدف ارتقاء وضعیت معیشتی فرهنگیان در زمان بازنشستگی، از طریق تشویق و ترغیب ایشان به مشارکت فعال در فعالیت‌های اقتصادی، بازار سرمایه و ایفای نقش پر رنگ در اقتصاد کشور تاسیس شد»، اما آن‌چه در حافظه جمعی فرهنگیان از این صندوق برجای مانده، اغلب هم‌زاد سوءمدیریت و سوءاستفاده‌های کلان از منابع ایشان بوده است. پرونده‌های متعدد مفاسد اقتصادی که ردپایی از صندوق ذخیره فرهنگیان در آن به چشم می‌خورد، گواه این مدعاست.

فقط برای آن‌که شمایی از بزرگی فعالیت‌های اقتصادی صندوق ذخیره فرهنگیان به دست آید، کافی است ساختار سهام‌داری و مدیریت دارایی صندوق را مرور کنیم؛ صندوق ذخیره فرهنگیان در پنج گروه عمده شامل سرمایه‌گذاری، پتروشیمی، صنعت و معدن، ساختمان و خدمات، بیش از 60 شرکت دارد. هلدینگ پتروفرهنگ در شرکت‌هایی مانند پتروشیمی مروارید، پتروشیمی خراسان، انرژی سپهر، لاوان و… سهام‌دار است یا هلدینگ سرمایه‌گذاری صندوق سهام‌دار بانک سرمایه، صرافی سرمایه، شرکت تجارت الکترونیک سرمایه، شرکت ایران ارقام، بیمه معلم، شرکت بازرسی فنی و مهندسی ایران و… است.

گستره این فعالیت‌ها، صندوق ذخیره فرهنگیان را به طعمه‌ای خوش‌خوراک برای همه تبدیل کرده چرا که تسلط بر آن در سالم‌ترین وجه، به معنای امکان سامان‌دهی بیش از 300 نفر در قالب هیات‌مدیره‌ها و بیش از 700 نفر در کرسی‌های مدیریتی است.

تجربه زیسته از  تغییر و تحولات در مدیریت‌های کلان صندوق ذخیره فرهنگیان و هلدینگ‌های تابعه‌اش در سال‌های گذشته نیز گواهی می‌دهد که گروه‌های سیاسی رأسا یا در ائتلاف با دیگران، تسلط بر صندوق ذخیره فرهنگیان را هدف‌گذاری کرده‌اند؛ روندی که به نظر می‌رسد در دولت چهاردهم نیز کماکان جاری و ساری است.

عزل و نصب‌هایی با پیام آشکار

اواخر مهر ماه گذشته خبر رسید که وزیر آموزش و پرورش، نماینده خود در صندوق ذخیره فرهنگیان را انتخاب کرده است. در خبر روابط عمومی وزارتخانه در این‌باره آمده بود: «علیرضا کاظمی طی حکمی علی صادقی را به عنوان مشاور و نماینده وزیر آموزش و پرورش در صندوق ذخیره فرهنگیان معرفی کرد. صادقی، دارای مدرک دکترا در رشته مدیریت بازرگانی بوده و مدیرعاملی و عضویت در هیات مدیره چندین هلدینگ و شرکت اقتصادی مهم را در کارنامه خود دارد. مدیرعامل هلدینگ سرمایه‌گذاری بیمه سلامت ایران، مدیرعامل ذوب آهن فولاد خزر، مدیرعامل صنایع مس پارسیان، رییس هیات مدیره شرکت صنعتی و معدنی اپال سنگان بخشی از سوابق دکتر صادقی می‌باشد.»

گرچه سوابق آقای صادقی تناسبی با فعالیت‌های صندوق نداشت، اما او تنها به عنوان نماینده وزیر در صندوق انتخاب شده و قاعدتا وظیفه‌اش انتقال ایده‌ها و افکار یا مطالبات آقای وزیر به مدیران صندوق بود.

کمتر از 1 ماه بعد اما، رئیس هیات مدیره صندوق دخیره فرهنگیان، نماینده وزیر را به مدیرعاملی صندوق منصوب کرد. این انتخاب پیامی آشکار داشت؛ این‌که اعضای هیات مدیره صندوق گرچه بازمانده دوره قبلی هستند (و تحمل‌شان نشان می‌دهد نزدیکی غیرقابل انکاری به اردوگاه سیاسی رقیب دارند) اما به تمامی با سیاست‌های وزیر و دولت جدید همراهی می‌کنند تا جایی که نماینده وزیر را به مدیرعاملی برمی‌گزینند.

عبدالمجید فرجی، رئیس هیات مدیره صندوق ذخیره فرهنگیان، در مراسم معارفه آقای صادقی، سه اصل «معیشت، منزلت و سودآوری» را به عنوان شاخص‌های جدید حرکت صندوق اعلام کرد و از مدیرعامل جوان جدید خواست در این مسیر حرکت کند.

اما جوان‌گرایی به مدیرعاملی صندوق محدود نمانده است و جایگزینی‌های یک‌شبه نیروهای جوان به‌جای مدیران قدیمی ادامه دارد.

یکی از پرحاشیه‌ترین این عزل و نصب‌ها، مربوط به تغییر مدیرعامل پتروشیمی مروارید بود؛ مدیرعامل جدید پتروشیمی مروارید جوان است و تجربه مدیریتی (حداقل در استاندارد شرکتی چون پتروشیمی مروارید) ندارد. جست‌وجوی نامش، نشان می‌دهد در دوره‌ای به عنوان رئیس دفتر علاءالدین بروجردی در مجلس فعالیت می‌کرده است و هیچ سابقه‌ای در صنعت پتروشیمی از او در خبرها یافت نمی‌شود. همه این ویژگی‌ها سبب شد تغییرات مدیریتی در پتروفرهنگ زیر ذره‌بین رسانه‌های مختلف از جمله رسانه‌های تخصصی و رسانه‌های محلی برود و مورد انتقاد قرار بگیرد.

چند روز بعد، برخی از دیگر رسانه‌های فعال در حوزه انرژی این متن را منتشر کردند: «حسام خوشبین‌فر که در جلسه امروز هیات مدیره پتروشیمی مروارید به عنوان مدیرعامل معرفی شد دارای سوابق متعددی است. وی که دارای مدرک کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی است در حال حاضر مدیرعامل و عضو هیات مدیره شرکت تولید مخازن گاز طبیعی آسیا ناما از شرکت‌های حال حاضر در بورس کشور است. انتخاب و انتصاب مدیر جوان و کارآزموده نشان از اهمیت جوان‌گرایی و تربیت مدیران برای سال‌های آتی دارد. هرچند انتخاب خوشبین‌فر به سمت مدیرعاملی پتروشیمی مروارید بعضا با بی‌اخلاقی برخی کانال‌های خبری همراه بوده اما بررسی سوابق وی نشان از انتخاب درست و بجای خوشبین‌فر است.»

اما عجیب‌تر این‌جاست که تقریبا تمامی اخبار منفی درباره انتصاب آقای خوشبین‌فر به مدیرعاملی پتروشیمی مروارید از خروجی رسانه‌ها حذف شده است.

آیا این فعل و انفعالات به معنای آن است که مدیران پتروفرهنگ و صندوق ذخیره فرهنگیان قصد شفاف‌سازی و پاسخ‌گویی ندارند و با فرمول هزینه‌کرد در رسانه‌های نزدیک، قصد دارند خبرهای مطلوب خود را جایگزین اخبار و گزارش‌های منفی کنند؟

خبرهایی از یارگیری صاحبان قدرت

بررسی‌های خبرنگار انصاف نیوز نشان می‌دهد چندین و چند گروه و محفل و جمع، با گرایش‌های سیاسی گوناگون، در حال رایزنی و تلاش برای تصاحب صندلی‌های مدیریتی و تسلط بر صندوق ذخیره فرهنگیان و هلدینگ‌های زیرمجموعه آن هستند و از آن‌جا که هلدینگ پتروفرهنگ، کسر بزرگی از دارایی‌های صندوق را در خود جای داده، به جذاب‌ترین طعمه برای این محافل تبدیل شده است.

در جلساتی که با هدف مهره‌چینی در صندوق ذخیره فرهنگیان و پتروفرهنگ برگزار شده، ردپای چهره‌های رسانه‌ای در قدرت، محفلی از قدیمی‌های صنعت نفت دوران مهندس زنگنه، جمعی از مدیران منصوب وزیر پیشین آموزش و پرورش، حلقه‌ای از مدیران شرکت‌های بورسی، نمایندگانی از تشکل‌های مختلف معلم‌ها و… به چشم می‌خورد.

این جلسات بنا به اقتضائات زمانی، گرایش‌های سیاسی و نوع مطالبات با یک یا چند عضو هیات‌مدیره صندوق ذخیره فرهنگیان برگزار می‌شود چه آن‌که رئیس فعلی، تا کنون سه وزیر با گرایش‌های مختلف سیاسی و سیاستی را بدرقه کرده است، یکی از اعضای هیات مدیره گرایشات سیاسی آشکار به جریان رقیب دولت دارد و دیگری، نزدیک به جریان حامی دولت محسوب می‌شود!

آن‌چه از صندوق ذخیره فرهنگیان به گوش می‌رسد، حداقل ادامه روندی است که سال‌ها متدوال بوده و چنان کارنامه‌ای بر جای گذاشته که در اذهان بسیاری از مردم و به ویژه معلمان و فرهنگیان، پتروفرهنگ برابرنهادی چون پترورانت دارد اما بر مبنای گفته‌های رئیس جمهور پزشکیان، دوره دولت چهاردهم، دوره توقف روندهای خسارت‌بار و ایجاد روندهای شفاف، تخصص‌گرا و توسعه‌گراست. اما آیا این شدنی است؟

آقای پزشکیان پیش‌تر گفته بود: «مگر اعتراض ما به این نیست که افراد شایسته برای مناصب مختلف انتخاب نشده‌اند، پس بیایید ما مبنا را در انتخاب و انتصاب افراد بر شایستگی بگذاریم. همین امروز همه صندوق‌های بازنشستگی به شدت زیان‌ده هستند، پس اجازه دهید مسئولیت را در این صندوق‌ها به کسانی بسپاریم که تعهد بدهند می‌توانند این مجموعه‌ها را به سوددهی برسانند و اگر این کار را نکردند باید پاسخ‌گو بوده و به جای تصویب پاداش و فوق‌العاده مدیریت برای خود، ضرر و زیان وارده را جبران کنند.»

انتهای پیام