فال ترکیبی و شمع‌تراپی برای بازشدن بخت
ریحانه سجادی در سایت اصفهان زیبا نوشت: «با فرد موردنظر ازدواج کنم یا خیر؟ خواستگار بهتری برایم پیدا می‌شود؟»؛ «می‌خواهم بدانم موقعیت شغلی که به من پیشنهاد شده آیا محقق می‌شود؟ درآمد خوبی دارد؟ قبول کنم یا خیر؟»؛ آیا می‌توانم تا دوسال دیگر مهاجرت کنم؟» و هزاران سؤالی که شاید هر فرد در طول زندگی‌اش با آن روبه‌رو می‌شود و خواهد شد و در راحت‌ترین راه به سراغ گرفتن انواع فال می‌رود.
شماره‌ای را در دایرکت اینستاگرام از ادمین می‌گیرم. در تلگرام به آن شماره پیام می‌دهم. آن شخص می‌گوید، تلفنی فال نمی‌گیرد و سؤالات را بپرسید تا ویس دهم. از قیمت هر فال می‌پرسم؟ لیستی از قیمت انواع فال را برام می‌فرستد. منوی فال باز است: «پاسور، اوراکل، رخ ستاره، شمع و آب، قهوه، چای، ترکیب دو کارت، ترکیب سه کارت و…» که هرکدام قیمت معینی دارد.
نرخ‌ها از 150هزار تومان شروع می‌شود که تک‌نیت است تا بالاتر که فال ترکیبی است و چندنیته و قیمت آن‌ها به 400هزار تومان می‌رسد. البته می‌گوید اگر برای گشایش کار خود شمع‌تراپی بخواهید برایتان انجام دهم؛ هزینه آن جداست و معمولا مشتریان بعد از شمع‌تراپی به مراد دلشان رسیده‌اند!
قرار می‌شود ابتدا پول را به شماره کارت واریز کنم تا زمان فال‌گرفتن را مشخص کند و می‌گوید: «اسم و سن و نام مادر را باید بگویید و اگر نیت دارید جدا بنویسید.» می‌گویم خیلی عجله دارم و کارم فوری است. خانمی که فال می‌گیرد، گویا سرش شلوغ است و از لابه‌لای صحبت‌هایش متوجه می‌شوم در یک مرکز حقوقی کار می‌کند و تنها شب‌ها فرصت فال‌گرفتن دارد و اگر پول واریز کنم، ساعت 9 شب را برایم رزرو می‌کند.
برای اطلاع از نرخ فال‌ها به چند سایت دیگر در تلگرام پیام می‌دهم. قیمت هرکدام متفاوت است. برخی می‌گویند حتی بعد از فال برای گشایش کار، دعای موردنظر را هم می‌توانند بدهند که قیمت آن کمی بالا، اما راهگشاست!
این بخشی از بررسی‌های خبرنگار «اصفهان زیبا» از سایت‌ها و قیمت‌های سایت‌ها و کانال‌های فال‌گیری است. برخی سایت‌ها در توضیحات خود زده‌اند: بازگشایی بخت، گشایش کار، بازکردن طلسم و…
فال‌گرفتن از تفریح تا اعتیاد
پای صحبت دوستان و همکاران و آشنایان می‌نشینم. برخی اصلا فال‌گرفتن را دوست ندارند؛ اما برای بسیاری فال و فال‌گرفتن جذاب است و برای برخی حتی از نان شب واجب‌تر و راهگشای زندگی.
کیانا، دختر دانشجو 23ساله می‌گوید: «فال‌گرفتن برای من جنبه تفریح دارد و در جمع‌های دوستانه یکی از دوستانم فال می‌گیرد و گاهی نیت می‌کنم و او از آینده‌ام می‌گوید. برخی اتفاق‌ها افتاده و برخی نه…»
زهرا، 45ساله می‌گوید: «مادربزرگم زن قدیمی بود و به طلسم و جادو اعتقاد داشت و می‌گفت برای رفع آن باید دعا گرفت و به خاطر دارم ذکر می‌گفت؛ اما خودم تا به امروز هیچ مدل فالی نگرفته‌ام. شاید جذاب باشد؛ اما از این ترس دارم که خبری بد از آینده برایم داشته باشد.»
مانیا، 28ساله می‌گوید: «هم به فال اعتقاد دارم، هم ندارم. شاید تفریحی فال بگیرم؛ ولی بیشتر اوقات گفته‌های فال‌گیر یا اتفاق افتاده یا بعدها اتفاق می‌افتد. البته بسیاری هم درست نبوده. با وجود این، تقریبا در سال دو یا سه بار فال می‌گیرم. از فال قهوه بگیر تا ورق و تاروت.»
روناک خانمی 35ساله و مادر پسری 8ساله، می‌گوید: «اوایل فال‌گرفتن برایم جنبه تفریح داشت؛ اما بعد از مدتی به آن اعتیاد پیدا کردم. برای پاسخ به خواستگارم برای ازدواج هم فال گرفتم. آن زمان فال‌گیر خیلی از آینده روشنم گفت؛ اما از همان ابتدا با همسرم درگیر اختلاف بودم و هربار برای رفع مشکلاتم فال‌گیرم را عوض می‌کردم و حدود 10 سال پیش حدود چهارمیلیون تومان برای دعاگرفتن و گشایش مشکلات زندگی‌ام هزینه کردم؛ اما ای‌کاش به جای فال‌گرفتن و این همه هزینه، از مشاور کمک گرفته بودم.»
پریا 20ساله می‌گوید: «تنها یک بار فال گرفتم. از طریق یکی از دوستانم با خانمی در شیراز آشنا شدم و تلفنی فال گرفتم. حدود قیمت آن 350 تومان بود. دوستم هم پیش همان خانم فال گرفت و به او گفت نیاز به دعا دارد و هزینه آن بین 10 تا 15 میلیون تومان است. البته اجبار نبود. با وجود این، فال‌گیر او را مجاب کرد که با دعا گشایشی در کارش حاصل می‌شود و قرار است در دو قسط این هزینه را پرداخت کند.»
جای پای محکم فال در دنیای تکنولوژیک
اما چرا بسیاری از افراد و به‌خصوص جوانان که تحصیل‌کرده هستند در دوره‌ای که همه‌چیز بر پایه علم و تکنولوژی و هوش مصنوعی پیش می‌رود، هنوز تمایل به فال‌گرفتن، آن‌هم با هزینه‌های بالا دارند؟ هزینه‌هایی که شاید اگر در راه مناسب زندگی‌شان خرج کنند قطعا نتیجه بهتری می‌گیرند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، فال و فال‌گیری یکی از روش‌هایی است که امروز در تمام دنیا بسیار موردتوجه است و یکی از بزرگ‌ترین علاقه‌مندی‌های مردم به شمار می‌آید. خیلی‌ها به آن اعتقاد دارند و زندگی و برنامه‌ریزی‌هایشان را بر مبنای این حدس و پیشگویی‌ها قرار می‌دهند. عده‌ای هم که این علاقه‌مندی را دیده‌اند، با دکان‌بازکردن و با ورود به این دنیای جذاب و هیجان‌انگیز، ساده‌دل‌ها و زودباورها را دور خودشان جمع کرده‌اند.
گفته می‌شود فال‌گیری و رمالی پیشینه تاریخی دارد. کولی‌ها نسل اول فال‌گیرها بودند که انواع پیشگویی‌ها را به‌طور گسترده در دنیا پخش کردند. آن‌ها به دلیل سبک زندگی خود به کشورهای زیادی سفر می‌کردند و توانایی زیادی در شناختن آدم‌ها داشتند و با بافتن کلمات درمورد آینده، مردم و شاهان را سرگرم می‌کردند.
می‌گویند اولین فال‌گیرها، کولی‌های فرانسوی بوده‌اند. البته این‌ها بعدها فال‌گیری را در آلمان هم گسترش دادند و به‌تدریج به همه اروپا نفوذ کردند؛ اما آن اقوام قدیم فال‌شناس فرانسوی، در زمانه مناسبی زندگی نمی‌کردند و آن‌قدرها که شایسته‌اش بودند موردتقدیر قرار نگرفتند و مشهور نشدند.
بعدها اوضاع تغییر کرد و فال‌گیرهای خوب، در کنار تعبیر خواب با گوی‌های بزرگ و آن دستبندهای مهره بزرگ و سنگین، آینده جنگ‌ها، ازدواج‌ها، حمله‌ها و تولدها را پیش‌بینی می‌کردند و توصیه‌هایشان اغلب توسط حکمرانان و پادشاهان موردقبول واقع می‌شد. فال‌گیری آن زمان‌ها برای خودش ارج‌وقربی داشت.
فال‌گیری در دسته خرافات رشدنیافته قرار دارد که هیچ‌گاه در طول تاریخ از بین نرفت و همچنان نیز طرفدارانی دارد و حتی امروزه با اینکه جامعه ادعای مدرنیته‌شدن را دارد؛ اما به شکل جدیدتری با این معضل روبه‌رو است. فال‌گیری و علاقه به اطلاع از آینده در نوع تفکر بیشتر ما وجود دارد و این تفکر در برخی شدت گرفته و همین سبب می‌شود تا هنگامی‌که با مشکلی مواجه می‌شوند از فال‌گیران تقاضای کمک کنند.
تمایل فطری انسان برای آگاهی از آینده
اسد بیگی، مدرس و پژوهشگر روان‌شناسی بالینی هم دراین‌باره به رسانه‌ها می‌گوید: «انسان به‌طور فطری دوست دارد که وقایع را پیش‌بینی کند و بداند چه در انتظار اوست و بتواند مشکلاتش را از طریق نیروهای بیرونی و غیرعادی برطرف کند.»
او با اشاره به اینکه بیشتر مردم اتفاقات زندگی خود را به قضا و قدر نسبت می‌دهند، عنوان می‌کند: «وقتی این تفکر و اعتقاد در فردی به‌صورت افراطی و انحرافی نهادینه شود، عوامل بیرونی را در اتفاقات مؤثر می‌داند و به سمت‌وسوی فال‌گیری و رمالی گرایش پیدا می‌کند.»
امان‌الله قرایی‌مقدم، عضو هیئت‌علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی هم در این خصوص به «اصفهان زیبا» می‌گوید: «باید توجه داشت در تمام جوامع، به‌خصوص اروپایی‌ها به‌نوعی تمایل به گرفتن انواع فال، احضار روح و جن و… وجود دارد؛ حتی اگر به عقب‌تر برگردیم، انسان‌های اولیه به‌نوعی با داشتن توتم‌ها و بی‌خبری از آینده، به شمن‌پرستی روی می‌آوردند.»
او تمایل جوانان امروزی به گرفتن فال را تحت‌تأثیر قرارگرفتن از رسانه‌های عمومی و مجازی و ناامیدی از آینده می‌داند و توضیح می‌دهد: «جوانان همواره افرادی جست‌وجوگر هستند و درحالی‌که از آینده پیش روی خود نامطمئن هستند و امیدی نسبت به آن ندارند و به دلیل عدم اطمینان از سرنوشت خود برای روشن‌شدن مسیر آینده‌شان به سمت انواع فال همچون قهوه، ورق، تاروت و … روی می‌آورند؛ با این خیال که رمال‌ها، دعانویسان و فال‌گیران می‌توانند زودتر از اتفاقات پیش رو خبر دهند.»
این جامعه‌شناس تأکید می‌کند: «به دلیل ذهن جست‌وجوگر، جوانان امروز حاضرند پول زیادی را خرج فال کنند تا از آینده خود باخبر شوند؛ در حالی که انواع فال، احضار روح و … هیچ مبنای علمی ندارد و بیشتر ناشی از خرافات است.»
قرایی‌مقدم درنهایت عدم ثبات شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور را یکی دیگر از دلایل نگرانی و دلهره و بی‌اعتمادی جوانان به آینده می‌داند و می‌گوید: «امروز کار به‌جایی رسیده که بسیاری از جوانان و خانواده‌ها حاضرند پول زیادی به دعانویسان، فال‌گیران و … بدهند تا از وضعیت ازدواج، شغل و معیشت زودتر باخبر شوند.»
او همچنین عوامل اجتماعی را در روی‌آوردن افراد به خرافات مؤثر می‌داند و اظهار می‌کند: «وقتی که افراد جامعه توانایی برآورده‌کردن نیازها و خواسته‌هایشان را از لحاظ فکری، اقتصادی و اجتماعی و یا خواسته‌های قلبی خود از قبیل ازدواج، طلاق و … را ندارند به خرافات و فال و فال‌گیری روی می‌آورند.»
فال گرفتن تکرار یک عادت اشتباه
احمد پدرام، روان‌شناس نیز در این باره به «اصفهان زیبا» می‌گوید: «تمایل افراد به فال‌گرفتن مربوط به امروز و دیروز نیست و این پدیده نه‌تنها در ایران، بلکه از گذشته‌های دور تاکنون در اروپا، آفریقا و آمریکا دیده می‌شود.»
او با بیان اینکه نگاه خرافاتی به دیدگاه‌های مختلف روان‌شناسی برمی‌گردد، اظهار می‌کند: «در مکاتب روانکاوی این پدیده ناشی از ناخودآگاهی، مبهمات و حدس و گمان نسبت به آینده است. از دیدگاه رفتارگرایان، افراد با تکرار یک عمل شرطی می‌شوند؛ به‌عنوان‌مثال وقتی فرد چندبار اقدام به فال‌گرفتن می‌کند، این مسئله به‌نوعی عادت تبدیل می‌شود.
در دیدگاه شناختی، فردی که دچار خطای شناختی شود، اگر هم‌زمانی بین دو مسئله ایجاد شود به این نتیجه می‌رسد که مثلا فال‌گرفتن درست است. باید توجه داشت که مطابق روان‌شناسی خرافات، خرافه‌پرستی و تمایل به فال‌گرفتن ارتباطی با تحصیلات افراد ندارد تا حدودی به فرهنگ افراد برمی‌گردد.»
او ادامه می‌دهد: «باید توجه داشت که امروز خرافه‌پرستی و تمایل افراد به خرافات به‌نوعی مدرن شده و با اسامی فال قهوه، ورق تاروت و … افراد را جذب خود می‌کند؛ چراکه وقتی فرد برای سؤالات خود پاسخی پیدا نمی‌کند و ذهن تنبلی دارد، به یک قدرت ماوراءالطبیعه متوسل می‌شود تا تکلیفش را در آینده نسبت به موضوعی مشخص کند. البته باید توجه داشت که تمایل به خرافات و فال‌گرفتن افراد ناشی از یک جهل فرهنگی است.»
این روان‌شناس درباره ادعای افرادی که بر درست‌بودن صحبت‌های فال‌گیران صحه می‌گذارند، می‌گوید: «به دلیل چندپهلوبودن صحبت‌های فال‌گیران و به‌نوعی کلی‌گویی در فال‌ها، هرکسی نسبت به مشکلات خود گوشه از آن را در آینه‌ای می‌بیند. از سوی دیگر افراد شیادی هستند که ابتدا اطلاعاتی را از افراد به دست می‌آورند و بعد بر اساس آن اطلاعات به سراغ آن‌ها می‌روند.»
رخنه فال در ذهن افراد با اعتمادبه‌نفس پایین
پدرام تأکید می‌کند: «اغلب افرادی که تمایل به فال‌گرفتن دارند، با داشتن رگه‌های شخصیتی خاص، سردرگم هستند و دوست دارند از بیرون فردی برای آن‌ها خطی را مشخص کند؛ در حالی که خرافات و فال‌گرفتن هیچ مبنای علمی ندارد؛ مگر اینکه افراد کم‌سواد و دارای ضعف روانی باشند.»
به‌بیان‌دیگر اینکه برای هر اتفاق و یا تصمیمی روی به فال گرفتن بیاوریم ناشی از کم‌سوادی عاطفی است.» او با اعتقاد بر اینکه بسیاری از فال‌گیران به زبان بدن آگاهی دارند، می‌گوید: «در اصل ما 55درصد پیام‌های خود را با بدن به فرد مقابل منتقل می‌کنیم. در این شرایط بسیاری از فال‌گیران که افراد باهوشی هستند، با واکنش افراد سعی می‌کنند تأیید موردنظر را از فرد بگیرد.»
او تأکید می‌کند: «درمجموع افراد با اعتمادبه‌نفس پایین، شخصیتی تلقین‌پذیر دارند و تمایل دارند فرد دیگری برای زندگی آن‌ها تصمیم‌گیری کند. درواقع ضعف در بررسی و تصمیم‌گیری منطقی موجب می‌شود تا افراد منفعلانه رفتار کند و رقم‌های بالا و میلیونی و حتی چندمیلیونی را برای فال گرفتن هزینه می‌کنند.»
لیلا حاجی آقایی، جامعه‌شناس نیز در این باره به ایرنا می‌گوید: «خرافه هیچ منشأ عقلانی، علمی و دینی ندارد و در واقع می توان آن را میل به تسلط و کنترل شرایطی که اصولا قابل کنترل برای انسان نیست، تعریف کرد.»
منشأ خرافات میراث اجتماعی است
به گفته حاجی‌آقایی، منشأ خرافات میراث اجتماعی است و به‌نوعی در فرهنگ جامعه دیده می‌شود. امروزه خرافات یکی از آسیب‌های اجتماعی به‌شمار می‌رود و مانع خردورزی جامعه و بدآموزی می‌شود و در واقع خرافات نوعی جهل و ناآگاهی محسوب می‌شود.
او ادامه می دهد: «اگر بخواهیم زمینه‌های تاریخی این مسئله را نیز بررسی کنیم، انسان‌های اولیه ناآگاه بودند و نمی‌توانستند بر شرایط مسلط شوند. آن‌ها برای راهنمایی زندگی خود به عقل اتکا نمی‌کردند و براساس احساسات و قوه تخیل خود به چیزی‌ها دیگری پناه می‌بردند، در زندگی دچار ترس‌های مهیب و درماندگی می‌شدند و راه گریزی نداشتند؛ بنابراین با گرایش به خرافات راه امیدواری را برای خود ایجاد می‌کردند.»
این جامعه‌شناس با بیان اینکه رفتارهای خرافی زمانی که انسان به رابطه علی و معلولی پی نبرده و علم، آگاهی و خردورزی وجود ندارد، شکل می‌گیرد و موجب می‌شود چنین رفتارهای خرافی تشدید شود، می‌افزاید: «هرقدر جامعه فقر و ناکامی بیشتری داشته باشد، گرایش به خرافات نیز بیشتر می‌شود.
هر جا جامعه دچار فقر و استثمار و مشکلات روانی باشد، بحث خرافات بیشتر می‌شود. خرافات از نظر اجتماعی یک پدیده نامطلوب اجتماعی است که باید موردبررسی و تحقیق همه‌جانبه قرار گیرد و اینکه چرا امروز تحصیلکرده‌ها و افراد آگاه با یک ذهنیت ابتدایی به سراغ این مؤلفه در جامعه می روند و زندگی خود را از مسیر عقلانیت خارج می‌کنند.
خرافات انواع مختلفی دارد؛ مانند شکستن آیینه یا نحسی عدد ۱۳ و زمانی هم که در جامعه این موضوع گسترش پیدا می‌کند، افراد به سراغ فال‌بین‌ها و رمال‌ها می‌روند و از آن‌ها می‌خواهند که از وضعیت ایجادشده، نجاتشان دهند.»
به گفته او، انسان در زمانی که مشکلات عینی او را احاطه می کنند، راه درمان فوری را می‌طلبد؛ به‌ویژه انسان‌های مدرن که همه‌چیز را فوری می‌خواهند و به سراغ افرادی خاص که اذعان دارند دارای نیروی خارق‌العاده‌ای بوده و با در اختیارداشتن قدرت برتر می‌توانند حلال مشکلات باشند، می‌روند؛ در حالی که همه این‌ها ظاهری بوده و آن‌ها تنها در حال فریب‌دادن مردم هستند.»
انتهای پیام
