نه به فدرالیسم و سیستم ایالتی | آرش رئیسی‌نژاد
آرش رئیسی‌نژاد، پژوهشگر مدرسه‌ی اقتصاد و علوم سیاسی لندن، در یادداشتی به بهانه‌ی سخنان محمدرضا عارف، معاون اول ریاست جمهور درباره‌ی اختیارات استانداران و ایده‌ی فدرالیسم، در گاه‌نامه‌ی مانتره زیر نظر کانون ایران‌شناسی دانشگاه تهران نوشت:
«مظلوم ملت ایران که گرفتار شما مسئولین شده؛ امروز سودای تجزیه کشور با شعار فدرالیسم دارید. در شرایطی که مجلس خوارترین نهاد شده، پارلمان استانی چه دستاوردی خواهد داشت؟
نسلی انقلابی که در جوانی به‌دنبال طیف گوناگونی از «ایسم»ها رفت، امروز مجذوب فدرالیسم و سیستم ایالتی گشته؛ گویی در آستانه‌ی پیری اکسیری شفابخش یافته. غافل از آنکه با ایجاد مرزهای تصنعی درون کشوری با تداوم تاریخی گامی برای تجزیه برمی‌دارند. ایران هنوز برایشان موش آزمایشگاهی است!
فدرالیسم راهی برای اتحاد میان کشورهای مستقل بوده؛ آلمان زمانی شامل ۳۵۰ شهریارنشین بود و آمریکا نیز متشکل از ۱۳ مهاجرنشین مجزا بود. در چنین وضعیتی بود که فدرالیسم به‌عنوان فرایندی وحدت‌بخش پذیرفته شد. برعکس، ترکیه علی‌رغم تنوع قومیتی، کشوری تک‌ساخت است که فدرالیسم را برنمی‌تابد.
فدراليسم با برپایی دولت‌هایی درون دولت، بر دستگاه عریض و طویل نظام اداری کشور خواهد افزود؛ دستگاهی کُند و ناکارآمد و از سرچشمه‌های نارضایتی در جامعه‌‌ی ایرانی. در زمانه‌ی کنونی اما جمع‌کردن دست‌وپای دولت در حکمرانی امری خردمندانه است، نه یافتن بهانه برای گسترش بیشینه‌ی آن!
شوراهای شهر در ایران یکی از سرچشمه‌های فساد سیستماتیک و محل زدوبندهای نه چندان پنهان است؛ از فروش تراکم و دریافت رانت تا توزیع مجوز و خویشاوندسالاری. همچنین، شهرداران اختیارات تام در اداره شهر ندارند؛ اختیاراتی که توسط فرماندار و استاندار منصوب دولت محدود می‌شود.
تمرکزگرایی از عوامل زمینه‌ساز توسعه‌ی نامتوازن جغرافیایی گشته، به‌گونه‌ای که ثروت در مراکز قدرت سیاسی-اقتصادی در تهران، مشهد، اصفهان، تبریز و قم انباشته شده و به نابرابری جغرافیایی انجامیده است. راه‌حل اما دنبال کردن توسعه‌ی متوازن بر پایه‌ی آمایش سرزمینی است نه فدرالیسم.
در عوضِ این‌چنین طرح‌های غیرکارشناسی و متوهمانه که کاملا در راستای اهداف دشمنان ایران است، باید نظام حکمرانی شهری با گزینش مستقیم در کنار سیاستگذاری‌های هوشمندانه جهت هدایت سرمایه‌گذاری به مناطق محروم در پیش گرفته شود؛ امری که از نابرابری رفاهی و توسعه‌ی نامتوازن جغرافیایی می‌کاهد. تمرکززدایی و حکمرانی شهری آری، فدرالیسم و سیستم ایالتی خیر!»
شماره‌ی هشتم گاه‌نامه‌ی علمی-فرهنگی مانتره به صاحب‌امتیازی کانون ایران‌شناسی دانشگاه تهران با محوریت واکنش به سخنان معاون اول رئیس‌جمهور منتشر شد، با این عنوان: «به نام تمرکززدایی، به کام نابودی ایران»؛ یادداشت ۱۵ استاد دانشگاه و پژوهشگر برجسته در واکنش به سخنان آقای محمدرضا عارف، معاون اول ریاست جمهوری درباره‌ی اختیارات استانداران و ایده‌ی فدرالیسم.
انتهای پیام
