آیا افزایش جمعیت کلاغ‌ها نگران‌کننده است؟
لیلا مقیمی در سایت اصفهان زیبا نوشت: «در روزهای گذشته فیلم‌هایی در فضای مجازی منتشر شد که منتشرکنندگان آن مدعی بودند جمعیت کلاغ ها در آسمان اصفهان به‌طور عجیب و چشمگیری افزایش پیدا کرده‌اند؛ موضوعی که واکنش‌های بسیاری را در پی داشت و برخی دلیل آن را وضعیت زیست‌محیطی اصفهان و خشکی زاینده‌رود دانستند: «گفته می‌شود این رخداد به دلیل باز و بسته‌کردن زاینده‌رود طی دهه‌های هشتاد و نود تکرار شده و با توجه به عمر بالای کلاغ‌ها، سبب انفجار جمعیت آن‌ها شده است!»
هجوم کلاغ‌ها به آسمان اصفهان، اما ازنظر برخی از دوستداران و فعالان حوزه محیط‌زیست موضوع عجیب‌وغریبی نیست. ایمان ابراهیمی، پرنده‌نگر، یکی از این افراد است که در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» این موضوع را می‌گوید: «کلاغ سیاه یا “روک” گونه مهاجری است که به دلیل بارش برف‌های سنگین و نیافتن غذا به‌ناچار ارتفاع خود را کم و به استان‌های هم‌جوار مثل اصفهان در اواسط آذر تا اواخر دی‌ماه مهاجرت می‌کند؛ بنابراین این گونه با سایر کلاغ‌هایی که در شهر دیده می‌شود، متفاوت است. کلاغ‌سیاه، دارای منقار سفید و تمامی بدنش سیاه‌رنگ است؛ درحالی‌که کلاغ‌های بومی دارای بدنی سیاه‌وسفید هستند.»
به گفته ابراهیمی، زمانی که برف می‌بارد، کلاغ‌های سیاه که گیاه‌خوار هستند، وابستگی شدید غذایی به دانه‌ها و محصولات گیاهی پیدا می‌کنند که برداشت نشده است. علاوه بر زمین‌های کشاورزی، پسماندهای غذایی رهاشده در پارک‌ها و سایر فضاها نیز موجب دسترسی آن‌ها به غذا می‌شود.
البته حضور این کلاغ ها پیامدهای مثبت زیادی دارد؛ چراکه آن‌ها از آفات و ته‌مانده‌های محصولات تغذیه می‌کنند و همین امر نیز باعث آماده‌سازی زمین برای کشت می‌شود؛ ضمن اینکه فضله این پرندگان نیز منجر به تولید کود می‌شود.
اما آتش‌زدن زمین‌های کشاورزی می‌تواند حیات آن‌ها را به خطر بیندازد.» به گفته این پرنده‌نگر، جمعیت کلاغ‌ها در ایران افزایش یافته است؛ چرا که دسترسی آن‌ها به پسماندهای غذایی آسان است؛ درحالی‌که افزایش جمعیت کلاغ‌های بومی منجر به کاهش دیگر گونه‌های پرندگان می‌شود. تهدید غذایی و همچنین استفاده از گوشت و تخم سایر پرندگان ازجمله تبعات منفی افزایش این گونه است. حدود 186 گونه از پرندگان در اصفهان زندگی می‌کنند که در سال‌های اخیر به دلیل خشکی زاینده‌رود، جمعیت برخی از آن‌ها بسیار کاهش یافته است.»
افزایش جمعیت کلاغ‌های بومی
جمعیت کلاغ‌های بومی در اصفهان افزایش یافته و بسیاری از فعالان محیط‌زیست معتقدند که رهاسازی پسماندهای غذایی دلیل اصلی این مسئله است. مرتضی جوهری، رئیس اداره حفاظت و مدیریت حیات‌وحش حفاظت محیط‌زیست اصفهان با اشاره به اینکه محیط‌زیست به‌هیچ‌عنوان غذادهی به گونه‌های مختلف را توصیه نمی‌کند، می‌گوید: «هیچ گونه‌ای نباید با افزایش جمعیت یا کاهش آن روبه‌رو شود؛ چراکه این مسئله باعث تداخل در چرخه زیست آن‌ها می‌شود.
شهروندان نباید به گونه‌ها غذا بدهند؛ چراکه این موضوع می‌تواند منجر به افزایش آن گونه شود. بعضی از افراد بنا به دلسوزی برای پرندگان لانه درست می‌کنند یا پشت پنجره برای آن‌ها غذا می‌ریزند و همین امر هم منجر به افزایش جمعیت آن‌ها می‌شود؛ ضمن اینکه حیات دیگر گونه‌ها را هم به خطر می‌اندازد.»
حمیدرضا خواجه، کارشناس محیط‌زیست نیز دراین‌باره در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» می‌گوید: «افزایش تعداد یک گونه می‌تواند تهدیدی برای حیات گونه‌های دیگر به شمار آید؛ چراکه وقتی جمعیت این گونه‌ها زیاد شود به لانه دیگر پرندگان حمله خواهند کرد و تخم آن‌ها را می‌خورند و تعادل زیستگاه آن‌ها را برهم می‌زنند.»
علیرضا هاشمی، کارشناس ارشد محیط‌زیست نیز درباره گمانه‌زنی‌های مربوط به رشد جمعیت کلاغ‌ها در برخی شهرهای مطرح‌شده به رسانه‌ها اظهار می‌کند: «کلاغ‌ها بزرگ‌ترین گنجشک‌سانان هستند و جزو باهوش‌ترین و تکامل‌یافته‌ترین پرنده‌های امروزی به شمار می‌آیند. مدتی است در برخی شهرها تعداد کلاغ ها بسیار زیاد شده و این موضوع چند دلیل دارد: اول اینکه غذای طبیعی در دسترس دارند و دوم، دشمن طبیعی ندارند.
ما در پارک‌های قیطریه، پارک لاله و پارک ملت تهران کلاغ‌هایی را داریم که آن‌قدر پیر شده‌اند که حتی دیگر قدرت پروازشان را از دست داده‌اند؛ اما چون غذای کافی روی سطح زمین در دسترسشان است و دشمنی هم وجود ندارد، هنوز زنده‌اند. پس‌مانده‌هایی که مردم از غذای خود به این حیوانات می‌دهند یا در سطح شهر رها می‌شود، به‌عنوان غذای آماده برای آن‌ها به‌حساب می‌آید و حتی بدون پرواز می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند؛ درصورتی‌که اگر در طبیعت بکر بودند، قطعا حذف می‌شدند. پس بخشی از دلیل افزایش جمعیتشان، خود ما انسان‌ها هستیم.»
تغییر شکل خانه‌ها و بافت شهر و روستا
هاشمی درباره دیگر عوامل افزایش جمعیت کلاغ‌ها در برخی شهرها این‌طور توضیح می‌دهد: «زیستگاه این پرنده‌ها به دست انسان‌ها تخریب شده و خشک‌سالی هم مزید بر علت است. بسیاری از باغ‌ها در اطراف شهرها ازبین رفته و محل زندگی کلاغ ها محدودتر شده است. یادمان باشد شهرها در گذشته خیلی کوچک‌تر بوده و این ما بودیم که به قلمرو حیوانات مختلف و پرنده‌ها وارد شدیم و حالا می‌خواهیم همه را حذف کنیم و فقط خودمان بمانیم.
وقتی به بافت شهری و خانه‌های قدیمی گذشته نگاه می‌کنید، می‌بینید که بیشتر خانه‌ها سقف شیروانی داشتند و کبوتر چاهی، گنجشک، دم‌جنبانک، پرستوها و بادخورک‌ها در آن‌ها زندگی می‌کردند؛ درحالی‌که خانه‌های جدید همه آپارتمانی هستند و بالکن‌های بسیار کوچک دارند و سقف‌ها همگی ایزوگام شده‌اند. محیط زندگی همه ما تغییرات زیادی کرده و محل زندگی این پرنده‌ها بسیار کم شده است. بنابراین با ازبین‌رفتن بسیاری از این زیستگاه‌ها، مکان زیست این پرنده‌ها محدود شده و طبیعی است که به درخت‌های مناطق شهری و پارک‌ها هجوم بیاورند.»
انتهای پیام
