بوی برند دین و فضایل انسانی

«سید محمود صادقی» در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

۱. خودرو تیبا، پشت چراغ قرمز، درست سمت چپ من توقف کرد. گویی راننده محترم خیلی عجله داشت و با بوق ممتد، خودروی جلویی را به کنار رفتن وا می داشت. صدای گوشخراش بوق و البته عجله زیاد راننده که چهره نسبتا موجهی هم داشت، مرا بخود جلب کرد. چراغ سبز شد و راننده محترم به راه افتاد و از من و خیلی خودروهای دیگر سبقت گرفت. پس از حرکت، افزون بر تعجیل و بوق ممتد، نقش آرم تویوتا روی خودروی تیبا بیشتر خودنمایی می کرد.

دیگر بهانه برای یک لبخند ساده فراهم بود. پس از رنگ باختن لبخند، به این اندیشیدم که چرا بعضی چنین کار مضحکی را انجام می دهند؛ مثلا آرم بی ام دبلیو را روی پراید می گذارند یا آرم تویوتا را روی خودروی چینی جک. این دو مورد را دست کم خودم دیده ام.

آرم یا لوگوی روی محصولات، نشانِ امضای شرکت سازنده بر روی آن است و در حقیقت، معیار شناخت و هویت بخشی به شیء مورد نظر محسوب می شود. به گونه ای که شیء در همه جای جهان، با همین لوگو شناسایی می شود. در حقیقت لوگو یا آرم، روح و شخصیت حقوقی شرکت مطبوع خود را در محصولات می دمد و مشتری با اعتبار پنهان در پس این لوگو، به خرید محصول مبادرت می ورزد.

خاطره خوش از کیفیت یک محصول نیز موجب می شود که برخی از ما، آرم یا لوگوی آن را زینت برخی وسایل همراه خود کنیم؛ مثلا آرم یک شرکت خودروساز را به عنوان جاکلیدی به کار بگیریم یا حتی برخی عشق ماشینها آن را به صورت تابلو به دیوار اتاق خود آویزان کنند و ناگفته پیداست که شرکتها سالانه از محل فروش همین آرمها، مبالغ هنگفتی را به جیب می زنند.

لوگو یا آرم یک شرکت یا یک بِرَند، به صنعت خودروسازی اختصاص ندارد و تقریبا همه اشیاء و لوازم زندگی امروزی با همین آرم شخصیت می گیرند؛ شرکتهای مختلف از صنایع غذایی تا پوشاک و صنعت، زیر پرچم آرم یا لوگوی خود فعالیت می کنند و آن را نماد شخصیت حقوقی شرکت خود می سازند.

۲. بِرَندسازی به گونه ای متفاوت در باره انسانها هم صادق است. در حقیقت عملکرد یک انسان در موقعیتهای مختلفِ پیش رو موجب می شود که نام او به صورت یک برند، در آن موقعیت یا موضوع مطرح شود. در مثل صاحب یک اندیشه را در نظر بگیرید که پس از گذشت دو قرن، هنوز هم نام او نمایانگر یک رویه فکری و فلسفی می شود و مثلا گفته می شود که فلانی کانتی می اندیشد یا هر چیز دیگر. در حقیقت در اینجا صاحب فکر، به آن فکر هویت بخشیده و شخصیتی حقوقی برای فکر خود ساخته است که آدمهای مختلفی که در آن اندیشه سیر می کنند با آرم و لوگوی نام او شناخته شده و هویت می یابند.

۳. همانطور که از لوگوی یک شرکت خودروساز بزرگ، به گونه ای سوء استفاده شده و بر روی محصولی غیر وابسته و نامرتبط قرار می گیرد، شخصیت حقوقی بر آمده از عملکرد یک انسان شریف، می تواند به صورت غیر هم سو، در جایی نا مرتبط به کار گرفته شود.

این مساله در کشور ما، به دلیل هویت دینی حاکم بر آن جنبه های دیگری هم دارد. در مثل در برهه ای خاص، برای هویت بخشی به یک جریان یا شخصیت بی هویت، از مهر یا لوگو یا آرم یک هویت و شخصیت اصیل سوء استفاده می شود. بهره گیری از تعابیری چون بوی خمینی، بوی بهشتی، بوی رجایی، بوی علامه طباطبایی و … درست در همین تحلیل معنا می یابد. وقتی یک جریان بی هویت، برای رشد و البته پذیرش و مقبولیت، به آرم یا لوگوی رجایی نیاز دارد، شعار «صل علی محمد بوی رجایی آمد»، علم می شود.

بر همین اساس هم، همانگونه که مشاهده لوگوی تویوتا روی خودروی تیبا مضحک است و احتمالا لبخندی از سر استهزاء بر لبان انسان می نشاند، به همان میزان شنیدن جملاتی چون یادگار بهشتی، بوی رجایی یا عناوین دیگر می تواند مضحک و گاه در اثر شدتِ ناهمگونی تهوع آور باشد.

۴. نامهایی چون امام خمینی، شهید بهشتی، شهید مطهری، شهید رجایی، علامه طباطبایی و… هویت خود را از حضور در فرایند دینی یافته اند و با عمل به دستورات دینی، هویت یافته و نام ایشان به صورت یک بِرَند مطرح شده است؛ به گونه ای که نام ایشان به صورت یک علامت، و فکر ایشان به صورت یک معیار، صحت یا سقم یک اندیشه یا فرد یا جریان را نمایان می سازد.

بنابر این پیوند با یک نام و حضور در منطقه هویتی آن باید به ویژگی هایی آراسته باشد. انسانها به خودی خود بو و طعمی ندارند و آنچه به ایشان بو یا طعم می دهد، دین و سنخ اندیشه و عمل آنان است.

دوستی دارم مکانیک خودرو، اهل مطالعه و در نظر حقیر حکیم، که ده بیست سالی از من بزرگ تر است و به ظاهر در زمره عوام مردم. روزی به من می گفت: «فلانی، بوی دین نئشگی دارد و از کیلومترها دور تر آدم را به خود می خواند».

طوبی له که بوی دین را در می یابد.

انتهای پیام