فیلم موسی یا نمایش رنج‌های قوم بنی اسرائیل؟
یادداشت زیر در نقد فیلم موسی کلیم الله، ساخته‌ی ابراهیم حاتمی کیا، که در جشنواره فیلم فجر اکران شده به انصاف نیوز رسیده است. نام نویسنده محفوظ است. در روزهای آینده تلاش می‌شود که میزگردی در این باره برگزار شود. متن این یادداشت را در ادامه بخوانید:
از اولین فیلم جدی درباره زندگی حضرت موسی ده فرمان سیسیل بی. دمیل (1923) تا فیلم ریدلی اسکات خروج، خدایان و پادشاهان (2014) حدود 20 فیلم با مضمون زندگی حضرت موسی ساخته شده.
در تیتراژ این فیلم‌ها یکی از عوامل اصلی (کارگردان، تهیه کنده، نویسنده، کمپانی) یهودی بوده. از سیسیل دمیل که از طرف مادری یهودی بوده. تا استیون زایلیان نویسنده فیلم ریدلی اسکات که در کارنامه‌اش نویسندگی فیلم فهرست شیندلر درباره هلوکاست هم وجود دارد. بنیان گذاران بسیاری از استودیوهایی که این فیلم‌ها را ساخته‌اند مانند پارامونت (آدولف زوکر)، DreamWorks (استیون اسپیلبرگ)، استودیوی 20 th Fox Century (تحت مدیریت روبرت مرداک) یهودی بوده‌اند. و مؤسسات مالی یهودی مانند گلدن ساکس. و لازار هم از این پروژه‌ها حمایت مالی کرده‌اند.
در تمام فیلم‌هایی که یهودیان از حضرت موسی ساخته‌اند چند مضمون تکرار شونده وجود دارد:
1) نمایش مظلومیت و رنج بنی اسرائیل برای ایجاد احساس همدلی با یهودیان. القای این پیام که بنی اسرائیل همیشه در معرض تهدید بوده و مجبور است برای بقای خود بجنگد.
2) نمایش سوزناک کشته شدن کودکان قوم بنی اسرائیل توسط فرعون جهت همدردی با قوم یهود و تصحیح تصویر جهانی از کشتار کودکان فلسطین توسط صهیونیست‌ها.
3) توجیه مشروعیت کشور اسرائیل با استفاده از سرزمین موعود
4) تبلیغ هویت یهودی و قوم گرایی آن به عنوان قوم برتر که هر کس به آنها ظلم کرده توسط خدا دچار قهر و عذاب قرار گرفته. در این فیلم‌ها بنی اسرائیل مردمی پاک و معنوی نمایش داده می‌شوند و غیر یهودیان افرادی ستمگر، ظالم و فاسد به تصویر کشیده می‌شوند. مثلاً در ده فرمان (1956) مصریان بی رحم و ظالم و بنی اسرائیل یک دست مظلوم و بی گناه هستند. یا در پرنس مصر (1998) رامسس به شدت منفی و بدون پیچیدگی انسانی نمایش داده می‌شود.
5) موسی به عنوان منجی بنی اسرائیل، نه پیامبری الهی.
اما قران چه تصویری از یهود و بنی اسرائیل ارائه می‌دهد.
بنی اسرائیل زیر ظلم فرعون قرار داشتند. خدا حضرت موسی را برای هدایت مردم می‌فرستد. فرعون که ادعای خدایی می‌کند نمی‌پذیرد. موسی بنی اسرائیل را نجات می‌دهد و از اینجا داستان موسی با بنی اسرائیل آغاز می‌شود. بنی اسرائیل ناسپاس، بهانه گیر هستند. در نبود موسی گوساله پرست می‌شوند. نهایتاً هم فرمان خدا را انجام نمی‌دهند و خدا به دلیل تمام مظالمشان آنها را در تیه و بیابان سرگردان می‌کند. در حقیقت سه تم مهم قران درباره بنی اسرائیل ناسپاسی و ظلم و نهایتاً سرگردانی این قوم است. یعنی داستان قران با درگذشت موسی تمام نمی‌شود. بلکه با سرگردانی قوم در بیابان تمام می‌شود.
حال ببینیم خلاصه فیلم موسی کلیم الله که در جشنواره فیلم فجر پخش شده چیست.
قوم بنی اسرائیل مردمی پاک و معنوی هستند که زیر ظلم و ستم فرعون مصریان قرار دارند. فرعون دستور می‌دهد هر بچه‌ای از این قوم متولد شد بکشند. موسی متولد می‌شود و مادرش که نگران کشته شدن فرزندش است، او را روی رود نیل می‌اندازد. تمام.
اگر فیلم موسی را یک اثر مستقل و کامل ارزیابی کنیم، این فیلم تنها چیزی که ندارد حضرت موسی است! داستان رنج و مظلومیت قوم بنی اسرائیل در مصر و مظلومیت تاریخی این قوم است، به حدی که کودکان آنها را بیگناه می‌کشتند.
اگر باید فیلم موسی را یک مقدمه ازیک سریال 100 قسمتی بدانیم و بگوییم این موارد در آینده مورد توجه قرار می‌گیرد، آن زمان باید پرسید چرا مقدمه یک سریال باید به عنوان یک فیلم با حیات مستقل و معانی ناخواسته خطرناک در جشنواره آن هم در زمانی که نسل کشی صهیونیست‌ها درغزه جلوی چشم مردم جهان است به اکران در آید؟
اگر قرار بوده فیلمی از این سریال ساخته شود بهتر نبود داستان بهانه جویی و مظالم این قوم مانند گوساله سامری و عذاب خدا برآنان به فیلم در بیاید، نه رنج و مظلومیت این قوم و تصویر پاک و بیگناه از آنان؟
امید است در ساخت سریال با داستانی قرانی مواجه باشیم که تفاوت روایت و مضامین قران با عهدعتیق و روایت هالیوود از این پیامبر الهی به خوبی منظور گردد.
انتهای پیام
