تحلیل گفتمان مصاحبه‌ی فاکس‌نیوز و ترامپ درباره ایران
حسام الدین آشنا، مشاور حسن روحانی در دوران ریاست جمهوری، در صفحه‌ی شخصی خود، تحلیل گفتمان متن پرسش و پاسخ فاکس‌نیوز و ترامپ درباره ایران با استفاده از ترکیبی از روش‌های فرکلاف، لاکلاو و فندایک را که با دیپ سیک تولید شده به اشتراک گذاشته است که متن آن به همراه متن مصاحبه در پی می‌آید:
۱. تحلیل گفتمان با روش فرکلاف (تحلیل انتقادی گفتمان)
فرکلاف بر سه سطح تحلیل گفتمان تأکید دارد: متن، گفتمان و زمینه اجتماعی. در اینجا، این سطوح را بررسی می‌کنیم:
- سطح متن (Textual Analysis):
- ترامپ از واژه‌هایی مانند “معامله”، “توافق”، “بمباران”، “سلاح هسته‌ای”، “پدافند” و “فاجعه” استفاده می‌کند. این واژه‌ها نشان‌دهنده گفتمان قدرت و تهدید هستند.
- ساختار جملات ترامپ مستقیم و قاطع است، که نشان‌دهنده اقتدار و اعتماد به نفس او در مواجهه با ایران است.
- استفاده از عباراتی مانند “احمقانه‌ترین توافق” برای توصیف برجام، نشان‌دهنده نقد شدید او از سیاست‌های گذشته آمریکا است.
- سطح گفتمان (Discursive Practice):
- گفتمان ترامپ حول محور قدرت نظامی و دیپلماسی آمریکا می‌چرخد. او برتری نظامی آمریکا را به‌عنوان ابزار اصلی فشار بر ایران مطرح می‌کند.
- ترامپ از گفتمان “تهدید و مذاکره” استفاده می‌کند: از یک سو، امکان بمباران ایران را مطرح می‌کند و از سوی دیگر، ترجیح خود برای توافق را بیان می‌کند.
- او ایران را به‌عنوان یک کشور “ستیزه‌جو” و “مرعوب” توصیف می‌کند، که نشان‌دهنده تلاش برای ایجاد تصویری ضعیف و وابسته از ایران است.
- سطح زمینه اجتماعی (Social Practice):
- این گفتمان در چارچوب روابط بین‌المللی و سیاست خارجی آمریکا قرار دارد. ترامپ تلاش می‌کند تا خود را به‌عنوان رهبری قاطع و قدرتمند نشان دهد که می‌تواند از طریق دیپلماسی یا نیروی نظامی، منافع آمریکا را تأمین کند.
- گفتمان او بازتابی از سیاست‌های آمریکا در قبال ایران است، که ترکیبی از فشار حداکثری و مذاکره است.
۲. تحلیل گفتمان با روش لاکلاو (تحلیل گفتمان پسا‌ساختارگرایی)
لاکلاو بر مفاهیم هژمونی، گسست و دال‌های شناور تأکید دارد. در اینجا، این مفاهیم را بررسی می‌کنیم:
- هژمونی و گسست:
- ترامپ تلاش می‌کند تا گفتمان خود را به‌عنوان گفتمان مسلط در سیاست خارجی آمریکا تثبیت کند. او با نقد شدید برجام، گسستی با سیاست‌های گذشته آمریکا ایجاد می‌کند و خود را به‌عنوان جایگزین برتر معرفی می‌کند.
- او از مفاهیمی مانند “توافق بهتر” و “قدرت نظامی” استفاده می‌کند تا گفتمان خود را به‌عنوان تنها راه حل ممکن برای مسئله ایران معرفی کند.
- دال‌های شناور:
- مفاهیمی مانند “توافق”، “بمباران”، “سلاح هسته‌ای” و “پدافند” در گفتمان ترامپ به‌صورت شناور هستند و معانی آنها بسته به زمینه‌های مختلف تغییر می‌کند. برای مثال، “توافق” می‌تواند هم به‌عنوان یک راه حل دیپلماتیک و هم به‌عنوان یک ابزار فشار تلقی شود.
- ترامپ از این دال‌های شناور استفاده می‌کند تا گفتمان خود را انعطاف‌پذیر و متناسب با شرایط مختلف نشان دهد.
- تقابل گفتمانی:
- ترامپ یک تقابل گفتمانی بین “توافق” و “بمباران” ایجاد می‌کند. این تقابل نشان‌دهنده دوگانه‌سازی است که در آن تنها دو گزینه وجود دارد: یا توافق تحت شرایط آمریکا، یا حمله نظامی.
۳. تحلیل گفتمان با روش فندایک (تحلیل گفتمان ایدئولوژیک)
فندایک بر نقش گفتمان در بازتولید قدرت و ایدئولوژی تأکید دارد. در اینجا، این مفاهیم را بررسی می‌کنیم:
- بازتولید قدرت:
- ترامپ در گفتمان خود، قدرت نظامی و اقتصادی آمریکا را به‌عنوان ابزار اصلی فشار بر ایران بازتولید می‌کند. او بارها تأکید می‌کند که “همه به ما نیاز دارند” و “ما قدرتش را داریم”.
- او با توصیف ایران به‌عنوان کشوری “مرعوب” و “مضطرب”، سعی در تثبیت موقعیت برتر آمریکا در روابط بین‌المللی دارد.
- ایدئولوژی:
- گفتمان ترامپ بازتابی از ایدئولوژی نئومحافظه‌کاری است که بر قدرت نظامی و دیپلماسی تهاجمی تأکید دارد.
- او با نقد برجام و توصیف آن به‌عنوان “احمقانه‌ترین توافق”، ایدئولوژی خود را مبنی بر لزوم توافق‌های سخت‌گیرانه‌تر و بلندمدت‌تر ترویج می‌کند.
- دیگرسازی (Othering):
- ترامپ ایران را به‌عنوان “دیگری” خطرناک و ستیزه‌جو معرفی می‌کند. این دیگرسازی به او اجازه می‌دهد تا سیاست‌های تهاجمی خود را توجیه کند.
- او با اشاره به انفجار پیجرهای حزب‌الله لبنان و ضعف پدافند ایران، سعی در ایجاد تصویری از ایران به‌عنوان کشوری ضعیف و آسیب‌پذیر دارد.
نتیجه‌گیری:
ترکیب روش‌های فرکلاف، لاکلاو و فندایک نشان می‌دهد که گفتمان ترامپ درباره ایران حول محور قدرت نظامی، دیپلماسی تهاجمی و دیگرسازی ایران می‌چرخد. او با استفاده از مفاهیم شناور و تقابل‌های گفتمانی، سعی در تثبیت هژمونی خود در سیاست خارجی آمریکا دارد. این گفتمان بازتابی از ایدئولوژی نئومحافظه‌کاری است که بر لزوم فشار حداکثری و توافق‌های سخت‌گیرانه تأکید دارد.
متن کامل پرسش و پاسخ فاکس‌نیوز و ترامپ درباره ایران با ترجمه‌ی ایرنا
ترامپ: ایران دوست دارد به توافق برسد
خبرنگار فاکس نیوز از ترامپ پرسید: به نظر شما امکان معامله ای با ایران وجود دارد؟
ترامپ:
بله. فکر می کنم که در مورد ایران معامله ای انجام خواهیم داد. من چنین ترجیحی می دهم. افراد زیادی فکر می کنند که ما یا اسرائیل با کمک یا تایید ما قصد داریم ایران را بمباران کنیم؛ (در حالیکه) اسرائیل (برای حمله به ایران) به (کمک نظامی) ما نیاز دارد.
همه به ما نیاز دارند. ما سلاح های لازم را داریم. ما قدرتش داریم. ما چیزهایی داریم که هیچ کشور دیگری ندارد. بنابراین آنها به ما نیاز دارند.
من ترجیح می دهم که این اتفاق نیفتد. من ترجیح می دهم مادامی که امکانش هست، توافقی تحت نظارت، بررسی و بازرسی با ایران انجام دهیم تا (تاسیسات هسته ای نظامی) را منفجر کرده یا اطمینان یابیم که دیگر (توان) هسته ای (نظامی) وجود ندارد.
خبرنگار فاکس نیوز گفت: یعنی توافقی بهتر از توافق هسته‌ای اوباما!
ترامپ:
(برجام) احمقانه‌ترین توافق و راهی به سوی سلاح هسته ای است که تا الان دیگر منقضی شده است. (برجام) یک توافق کوتاه مدت بود. نمی‌شود توافق محدود به چند سال باشد. این قرارداد تا الان منقضی شده و آنها از حق قانونی داشتن سلاح هسته ای برخوردار خواهند بود.
ایران ستیزه جو است. نمی توان به ایران یا هر کشور دیگری اجازه (دستیابی به سلاح هسته‌ای) داد. نمی توان به آنها اجازه داد که سلاح هسته‌ای داشته باشند.
دو راه برای متوقف کردن آنها (از دستیابی به سلاح هسته‌ای) وجود دارد. با بمب یا با یک سند مکتوب. ترجیح می دهم توافقی را انجام دهم که به آنها لطمه‌ای نزند. فکر می‌کنم آنها نیز همین را می‌خواهند.
ایران بسیار نگران و بسیار مرعوب شده زیرا پدافند آنها تقریباً از بین رفته است. شاید آنها همزمان که ما مصاحبه می کنیم در حال تلاش برای دریافت پدافند هوایی جدید باشند. آنها لحظات بسیار بدی را گذرانده‌اند.
انفجار پیجرهای اعضای حزب الله لبنان برای ایران یک فاجعه بود و بسیاری از رهبران (حزب الله لبنان) را از بین برد.
ایران بسیار مضطرب است و ترسیده است. فکر می گ‌کنم ایران دوست دارد به توافق برسد. من دوست دارم بدون بمباران با آنها توافق کنم.
انتهای پیام
