به بهانه‌ی روز جهانی زبان مادری | امیر هاشمی مقدم
امیر هاشمی مقدم، دانش‌آموخته‌ی دکترای انسان‌شناسی و عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز، در یادداشتی نوشت:
اخیرا صادق زیباکلام در یکی سخنرانی‌هایش دو بار کلمه «کُرد» را به‌صورت «کورد» تلفظ کرد. این رفتارهای ایشان شوربختانه پر تکرار و مسبوق به سابقه است. و رفتار اخیر، یک گام تحریفی دیگر بود. تاکنون برخی‌ها به اشتباه و نادرست به جای املای درست واژه «کُرد»، «کورد» می‌نوشتند، در حالی‌که همان «کُرد» تلفظ می‌کردند. این بار اما آقای زیباکلام تلفظ این واژه را هم به شکل «کورد» بیان کرد. این یک تحریف تعمدی آشکار است.
هیچکس هنگام صحبت کردن در زبان فارسی مطلقا این واژه را به شکل «کورد» تلفظ نمی‌کند، همانگونه که در فارسی قوم «تُرک» را به شکل «تورک» تلفط نمی‌کنیم. اما شوربختانه در سال‌های اخیر یک جریان مشخص در حال ترویج این شیوه نگارشی نادرست است. ترک‌ها و کردها پیشینه‌ای دیرینه در این سرزمین دارند و تا چند سال پیش در همه منابع فارسی، عربی و ترکی آنان را به شکل درست «ترک» و «کرد» می‌نوشتند.
جریان تجزیه‌طلب فرهنگی (به‌عنوان پیش‌زمینه تجزیه‌طلبی سیاسی و سرزمینی) در راستای جدا کردن دیگر بخش‌های هویت اقوام ایران‌زمین از یکدیگر، اقدام به ساخت واژه‌های هویتی اصلی یا شیوه متمایز نگارش کرده است. کافی است بدانیم واژه کرد همیشه در منابع تاریخی فارسی و عربی به همین شکل درست «کرد» نوشته می‌شد.
حتی نخستین کتابی که درباره تاریخ کردها نوشته شد، توسط شرف‌الدین بدلیسی، حاکم کرد دیاربکر در دوره صفوی/عثمانی بود که «شرفنامه: تاریخ مفصل کردستان» نام داشت و در آن صدها بار واژه کرد به همین شکل نوشته شد. پس از آن نیز دیگر منابعی که به‌طور اختصاصی به تاریخ و فرهنگ کردها می‌پرداختند، این واژه را به همین شکل به نگارش در آورده‌اند.
از سوی دیگر، نخستین کتابی که درباره زبان ترکی نوشته شد نیز حدود هزار سال پیش توسط محمود کاشغری به‌نام «دیوان لغات الترک» نام گرفت و پس از آن نیز همه کتاب‌هایی که به دست ترکان و غیر ترک‌ها درباره زبان و فرهنگ ترکان نوشته می‌شد، همین املای «تُرک» را به کار می‌برد. اما همان جریان تجزیه‌طلب فرهنگی که عموما ریشه و وابستگی به بیرون از مرزها دارد، چند سالی است تلاش می‌کند املای نادرست «تورک» را به جای املای همیشگی و درست «تُرک» جا بیندازد. همین جریان در حال رواج دادن شکل نادرست و جعلی «آزربایجان» به جای نام کهن «آذربایجان» است.
اسف‌بار اینکه همان جریان‌های تجزیه‌طلب فرهنگی، اندک اندک در حال تحریف نام این دو کتاب و دیگر کتاب‌های مرجع درباره تاریخ و فرهنگ ترک‌ها و کردها بود تا آنها را به رسم‌الخط جعلی جدید بنویسند؛ آنچنانکه اخیرا برخی افراد نام کتاب شرفنامه را اینگونه تحریف کرده‌اند: «تاریخ مفصل کوردستان»!
شوربختانه در هر دو زمینه، بسیاری افراد که آگاهی کافی ندارند نیز فریب این گروه را خورده و با نگارش نادرست این واژهها به شکل «تورک» و «کورد» به اهداف تجزیه‌طلبان فرهنگی یاری می‌رسانند. چه در منابع فارسی، چه در منابع عربی، چه در منابع ترکی و چه در منابع کردی همیشه صورت غالب نگارش این واژهها به شکل «کرد» و «ترک» بوده که با رجوع به منابع قدیمی در کتابخانه‌های عمومی یا کتابخانه‌های اینترنتی می‌توان به صحت این ادعا اطمینان یافت.
باید نسبت به این تغییرات گام به گام که ظاهرا کم‌اهمیت و نامحسوس است، حساس بود. اسناد و مدارک تاریخی درباره پیشینه زبان‌ها و انسجام گروه‌های قومی و زبانی در ایران آنچنان محکم است که نتوان به یکباره زیر همه چیز زد. بنابراین ناچارند آرام آرام و نامحسوس گام بردارند.
همین وضعیت را درباره روز جهانی زبان مادری نیز شاهدیم. زبان مادری طبیعتا برای هر کسی (از جمله نگارنده این سطور که زبان مادری‌اش بختیاری است) اهمیت دارد و در راه حفظ آن باید کوشید. اما اینکه برخی جریان‌ها روز جهانی زبان مادری را محملی کرده‌اند برای حمله به زبان و ادبیات فارسی (به‌عنوان رکن اصلی ارتباط و انسجام ملی) و تلاش برای داعیه نادرست و ضد ملی «آموزش به زبان‌های محلی»، مایه نگرانی است. اکنون در بسیاری از مناطق، کتاب‌های درسی توسط معلمان بومی به زبان محلی آموزش داده می‌شود و همین باعث می‌گردد بسیاری از این دانش‌آموزان، هنگام پذیرفته شدن در دانشگاه‌های سراسر، در برقراری ارتباط با دانشجویان دیگر مناطق دچار مشکل شوند.
اما جریان تجزیه‌طلب فرهنگی حتی به این وضع هم راضی نیست و همچنان خواهان تدریس «به» زبان محلی است تا کم کم ریسمان ارتباطی میان مردمان نقاط مختلف ایران‌زمین سست و گسسته شود. این جریان دقیقا می‌داند زیر پوستی دارد چکار می‌کند. ما هم دقیقا می‌دانیم اینها دارند چکار میکنند و همیشه هشدار می‌دهیم. اما شوربختانه در این میان یک عده با خوش‌خیالی همچنان متوجه نتایج و پیامدهای ویرانگر این رفتارهای به ظاهر کوچک و کم‌اهمیت نیستند. امثال صادق زیباکلام در بهترین حالت، در این دسته سوم قرار می‌گیرند.
انتهای پیام
امیر هاشمی مقدم دانش آموخته مقطع دکترای انسان شناسی
ابتدا سعی کن ته مانده های ذهن دیگران را که به خوردت دادند را دور بریزی.و این اباطیل فقط نشان ترس امثال توست.هر چه بگویی جلوی جریان سیل آسای آگاهی از حقوق ملی و مدنی مردم را نمیتوانید بگیرید.حرکت دون و ضدملی و تفرقه افکنانه این است که به بهانه ارتباط گیری بین اقوام زبان فارسی شد زبان و فرهنگ تحمیلی و زبان مادری شد درجه چهارم و آموزش آن که اصل ۱۵ قانون است شد کاری عبث و ضدفرهنگ.خیانت آنجاست که تدریس زبان مادری کنار رفت اما کل شبکه ها جز شبکه استانی ملعبه، تمام مطبوعات اصلی و قوی فارسی است.صبح تا شب به بهانه زبان اداری فردوسی است و سعدی.کورد یا تورک اگر مینویسد کورد یا تورک به زبان مادری خویش مینویسد تا امثال تنگ نظران بدانید این سرو ریشه در تاریخ دارد.در برخی منابع چشم باز کنی حتی لر، لور نوشته.منابعی آوردی برای کوته فکران تا رای به ادعای تو بدهد.چقدر مردم رابیسواد انگاشتی.اگر آموزش زبان مادری ضربه سواد فرزندان در طول تحصیل میزند چرا ارامنه که به زبان ارمنی تحصیل میکنند ضربه تحصیلی و اجتماعی نمیخورند؟ آنچه که ضربه تحصیلی میزند سهمیه ها و رانت و تبعیض هاست نگران آن باش.بی انصاف نیوز..درد تو زبان فارسی است و نمیفهمید تحمیل جایی ندارد.تا وقتی که اقوام حقوق زبانی_فرهنگی اش مثل سایر حقوق اش احقاق نشود از پا نمیشیند.حالا بشین با لرز وحشت نامه بنویس و فریاد “تجزیه طلب ها اومدند ..” و با تشنج زایی ،جا برای فارسی بازی باز کن.
در خصوص املای کرد و ترک در فارسی درست می فرمایید اما بقیه مطلب تحلیلی سطحی و بدون مطالعه است. تدریس زبان های دیگر هیچ وقت باعث ضعف زبان فارسی نخواهد شد. با این همه وسایل ارتباطی به زبان فارسی مصداقی و پژوهشی برای ادعای اینکه در دانشگاه دانش آموزان در ارتباط به زبان فارسی دچار مشکل می شوند نمی توان یافت. نگاه کنید به شهرهای کردنشین و ترک نشین افراد بیشتری به فارسی نسبت به گذشته تلکم می کنند.
بیش از ۴۵ سال است حکومت اسلامی تدریس زبان عربی را در تمام طول ۱۲ سال تحصیل، اجباری کرده، آیا مردم ما به کشورهای عرب گرایش پیدا کرده‌اند؟ آیا عرب‌های خوزستان تمایل به جدا شدن یافته‌اند؟ حتی اگر آموزش به زبان محلی صورت بگیرد باز دلیلی برای گسترش جداری اقوام نیست. از نظر علم جغرافیای سیاسی عامل واگرایی درون یک کشور این است که دولت مرکزی نتواند خدماتی را که متعهد است به تساوی به تمام نقاط کشور ارائه دهد. آیا وضع رسیدگی به تب سالم، جاده‌ها، راه آهن، مدارس، دانشگاهها، مراکز درمانی، صنایع و الی آخر، در استان‌های مرکزی همان است که در خوزستان و بلوچستان و کردستان؟
خودتان را گول نزنید! مردم این استان‌ها با آموزش حتی به زبان محلی از وحدت ملی دست برنمیدارند، این مردم به دلیل ظلم است که ممکن است تمایلات واگرایانه پیدا کنند. مقصر شمایید نه طرفداران زبان مادری!!!
چرا همه نظرات را منتشر نمی کنید ؟
ایران مال تورک، کورد ، فارس و تمام اقوام ایرانی هست و نوشتن و خواندن به زبان اصلی باعث از بین رفتن زبان ملی نمی شود.
بنظر من نویسنده قلبا ایمان به اعطای حق زبانی به اقوام رو دارند. اما بیشتر ترسش به از دست رفتن حاکمیت زبانی فارسی بعد از دادن این حق است (مثلا اکثریت لر فردا میتونن بگن که زبان من بیشترین صخبت کننده رو داره و ….)
آقای محترم لطفا یکم تاریخ بخونید و مشاهده بفرمایید که تمام حاکمان تورک ( که همتون ازشون متنفرید) که بر قلمرو ایران شاهی کرده اند هیچ وقت کمر به نابود کردن فارسی نبسته اند.
اصلا شما فرض کنید که ترکی اصلا تاریخ کتبی نداره ، یک سر به روستاهای آذربایجان بزن که پر است از افراد بیسوادی که نه تلویزیون شاهنشاهی و نه مدیای جمهوری اسلامی دیده اند. میتونی اینها را مبنای خود قرار بدی (اگه نگی اینا رو هم مغولها آسیمیله کرده اند. که اگه هم آسیمیله کرده باشند هم دوست دارند که تورک بمونن.) خواهی دید که خوشبختانه نمیتونند کلمه ترک رو بنویسند اما اون رو تورک تلفظ میکنند. یا حتی میتونی از همسایه ترک خودتون(که 100% دارین) بپرسی که اینا وقتی میخوان این کلمه رو تلفظ کنند چی میگن. یا حتی میتونی نام رودها و کوههای محلی رو ازشون بپرسی و ببینی که هیج اطلاعی از نامهایی که شما و همفکرانتان برای اینها گذاشته اند و برایشان تاریخ ساخته اند ندارند و این واژگان تاریخی شما برای آنها که ساکنان تاریخی (حداقل بعد از اسلام ) آنجا هستند نا آشناست.
نوشتن و خواندن به تورکی و کوردی باعث تجزیه ایران نمیشه. فقط حق به حق دار میرسه که باید برسه. مطمئن باش تورکها و کردها خود رو از کسانی که اکثرا مفت خورن و از این راه ها نون میخورین بیشتر ایرانی میدونن.
باید با احترام به تفاوتها باهم زیستن رو یاد بگیریم و گرنه نفرت قومی زود به زود بیشتر میشه که خوب هم نیست.