ایران و آمریکا در آستانه جنگ؟!

سجاد عابدی، تحلیلگر مسائل امنیتی، در یادداشتی که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

بعد از 11 سپتامبر 2001، روند تحولات منطقه ای دارای ویژگی هایی بوده است که تأثیرات عمده ای بر شورای همکاری خلیج فارس و ایران برجای گذاشته است. اولین ویژگی قابل برداشت، تردید در روابط شورای همکاری و آمریکا است. برغم اینکه کشورهای عضو شورا در جهت کاهش آسیب پذیری ها و تهدیدات خود همواره پیوند با قدرتهای بزرگ بویژه آمریکا را در دستور کار خود داشته اند و روابط میان آنها و آمریکا از ابتدا روابطی مستحکم و مبتنی بر معادله نفت در برابر امنیت بوده است، اما بعد از وقوع حادثه تروریستی 11 سپتامبر در نیویورک، مسائلی از قبیل اصلاحات و طرح خاورمیانه بزرگ در کانون سیاست خارجی آمریکا قرار گرفت تا آنجا که مطرح کردن عربستان سعودی به حمایت از تروریسم، باعث تردید کشورهای شورا در تداوم روابط پیشین با آمریکا و کاهش نسبی اتکا آنها برای ایجاد امنیت و حفظ رژیمهای خود به امریکا گردید.

در شرایط کنونی منطقه نکته حائز اهمیت این است که ایران باید با اعمال دیپلماسی هوشمندانه تری نسبت به بلا اثرکردن اهرمهایی چون: تشدید اختلاف شیعه -سنی ایرانی- عربی، ایران هراسی و تحریک امریکا، میلیتاریزه نمودن منطقه ای عربی، منفعل نمودن ایران در میان سازمان همکاری کشورهای اسلامی و … که عربستان و یاران عربش از آنها به منظور تضعیف موقعیت ایران و رو در رو قراردادن ایران با امریکا بهره برداری میکند استراتژی ویژه ای به کار بندد.

اصولاً رویکرد دولت ترامپ در قبال مسائل بین‌المللی بیشتر کاسب‌کارانه است. ترامپ چه در مسائل داخلی و چه در مسائل بین المللی اولویت را به منافع بین‌المللی اقتصادی آمریکا می‌دهد؛ برای مثال او اعتقاد دارد که حمایت آمریکا از هم‌پیمانانش نباید رایگان باشد باید در قبال این حمایت‌های امنیتی و نظامی از سوی آمریکا، هزینه بدهند. او در رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری آمریکا نیز در گفت‌وگویی با شبکه فاکس‌نیوز در اظهارنظری پیرامون سرنگونی سرهنگ قذافی، رئیس‌جمهور لیبی، گفته بود که دولت اوباما می‌بایست در مقابل سرنگون‌کردن قذافی نیمی از نفت لیبی را از معارضان لیبیایی دریافت می‌نمود.

از طرف دیگر ایالات متحده بارها و بارها به طور رسمی و غیررسمی اذعان نموده است که نهایت تلاش خود را برای جلوگیری از گسترش نفوذ قدرت منطقه‌ای ایران به کار خواهد گرفت. دولت آمریکا در تلاش است تا از نفوذ مادی و معنوی ایران به عنوان رهبر محور مقاومت در منطقه بکاهد و همچنین توانمندی‌های هسته‌ای و موشکی ایران را به هر نحوی با چالش روبرو سازد و مسلم است که برای دستیابی به این هدف، ابزار اسرائیل، به عنوان دشمن منطقه‌ای و ایدئولوژیک ایران گزینه بسیار مناسبی خواهد بود.

حال ایران و آمریکا در نقطه‌ای حساس قرار دارند. تهدیدات ترامپ، واکنش‌های تند ایران و تحرکات نظامی در منطقه، همگی نشان می‌دهند که خطر درگیری بیش از هر زمان دیگری وجود دارد. اما هنوز مسیر دیپلماسی کاملاً بسته نشده است. اگرچه شرایط به آستانه جنگ نزدیک شده، اما وقوع جنگ همچنان به تصمیمات طرفین، رفتار متحدین منطقه‌ای و احتمالاً یک اشتباه محاسباتی بستگی دارد. ارزیابی تحلیل گران امور راهبردی این است که در حال حاضر احتمال حل و فصل سیاسی مسائل میان ایران و آمریکا بسیار بیشتر از وقوع جنگ است اما در عین حال، هر اقدام یا واکنش حساب نشده از سوی طرفین، می‌تواند سرنوشت این بحران را کاملا تغییر دهد.

انتهای پیام