مشکلات شنوایی و مرگ انسان: ارتباط پنهان بین کمشنوایی و طول عمر
رپورتاژ آگهی
مقدمه
مشکلات شنوایی، که شامل کمشنوایی خفیف تا ناشنوایی کامل میشود، نه تنها بر کیفیت زندگی تأثیر میگذارد، بلکه به عنوان یک عامل خطر مستقل برای افزایش مرگومیر شناخته شده است.
طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۲۰۲۵، بیش از ۱.۵ میلیارد نفر در جهان با نوعی اختلال شنوایی زندگی میکنند و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۵۰، یک نفر از هر چهار نفر با این مشکل روبرو شود.
این اختلالات گوش میانی که اغلب با بیماریهای مزمن مانند دیابت، بیماریهای قلبی-عروقی و افسردگی همبستگی دارند، میتوانند خطر مرگ زودرس را تا ۲۱ درصد افزایش دهند.
این مقاله به بررسی جامع ارتباط مشکلات شنوایی با مرگ انسان میپردازد، از اصول علمی و مطالعات اخیر تا عوامل خطر، چالشها و راهکارهای پیشگیری، با تمرکز بر شواهد جهانی و توصیههای عملی.
اصول علمی ارتباط مشکلات شنوایی و مرگ
کمشنوایی، به ویژه نوع مرتبط با سن (presbycusis)، از طریق مکانیسمهای زیستی و اجتماعی بر طول عمر تأثیر میگذارد. از نظر زیستی، اختلال شنوایی میتواند التهاب سیستمیک را افزایش دهد، که خطر بیماریهای قلبی-عروقی و سرطان را بالا میبرد. مغز در افراد کمشنوا، انرژی بیشتری برای پردازش صداها مصرف میکند، که منجر به استرس اکسیداتیو و آسیب سلولی میشود. از منظر اجتماعی، انزوای ناشی از کمشنوایی، افسردگی و کاهش فعالیتهای اجتماعی را به دنبال دارد، که هر دو با مرگ زودرس مرتبط هستند.
طبق مطالعه بار جهانی بیماری (GBD) در سال ۲۰۲۱، سالهای زندگی با ناتوانی (YLDs) ناشی از کمشنوایی از ۲۸.۷ میلیون در ۱۹۹۰ به ۶۷.۹ میلیون در ۲۰۲۱ افزایش یافته، و این روند با بیماریهای مزمن همخوانی دارد. مکانیسمهای کلیدی شامل:
- همبودی با بیماریهای مزمن: کمشنوایی با دیابت (افزایش ۳۱۱ درصدی YLDs) و بیماریهای قلبی (۱۲۳ درصدی) مرتبط است.
- تأثیر بر سیستم عصبی: کاهش شنوایی، آتروفی مغز را تسریع میکند و خطر زوال عقل را افزایش میدهد، که به طور غیرمستقیم مرگ را جلو میاندازد.
- عوامل اجتماعی: عدم استفاده از سمعک، انزوا را تشدید میکند و خطر مرگ را بالا میبرد.
مطالعات کلیدی بر ارتباط کمشنوایی و مرگ
تحقیقات اخیر، ارتباط مستقیمی بین مشکلات شنوایی و مرگ را تأیید کردهاند. جدول زیر خلاصهای از مطالعات برجسته را نشان میدهد:
| مطالعه | سال | یافتههای کلیدی | آمار کلیدی |
| متاآنالیزPLOS One | ۲۰۲۵ | کمشنوایی با ۲۱% افزایش خطر مرگ کلی، ۲۲% مرگ قلبی-عروقی و ۱۱% مرگ ناشی از سرطان مرتبط است. | HR: 1.21 (95% CI: 1.13–۱.۳۱) برای مرگ کلی؛ قویتر در مطالعات آسیایی (HR: 1.33). |
| Lancet Healthy Longevity | ۲۰۲۴ | استفاده منظم از سمعک، خطر مرگ را در افراد کمشنوا کاهش میدهد. | HR: 0.85 برای کاربران منظم در مقایسه با غیرکاربران. |
| Nord-Trøndelag Hearing Loss Study | ۲۰۱۸ | کمشنوایی عامل خطر مرگ زودرس (قبل از ۷۵ سالگی) به ویژه ناشی از بیماریهای قلبی است؛ افراد مطلقه/جدا شده ریسک بالاتری دارند. | افزایش مرگ در افراد زیر ۷۵ سال؛ شریک شنوا ریسک را کاهش میدهد. |
| GBD Study | ۲۰۱۹ | شیوع کمشنوایی متوسط تا کامل در کشورهای کمدرآمد متمرکز است و بار YLDs را افزایش میدهد. | بیش از ۱ میلیارد مورد جهانی؛ تمرکز بر کشورهای با دسترسی کم به مراقبت. |
این مطالعات، بر اساس دادههای بیش از ۶.۴ میلیون شرکتکننده، نشان میدهند که ارزیابی شنوایی عینی (audiometric) ارتباط قویتری با مرگ و احتمال و ترس از مرگ را تأیید میکند. در کارگران ساختمانی مسن، کمشنوایی با افزایش مرگ مرتبط است، و استفاده از سمعک میتواند پیشگیری کند.
عوامل خطر و محافظ
عوامل خطر افزایش مرگ در افراد کمشنوا عبارتند از:
- سن و جنسیت: ریسک بالاتر در افراد زیر ۷۵ سال و مردان (تا ۶۲% شیوع در ۸۰-۸۴ سالگی).
- وضعیت اجتماعی: مطلقه/جدا شده، بدون فرزند یا شریک، ریسک مرگ ناشی از حوادث را افزایش میدهد.
- عدم مداخله: بدون سمعک، انزوا و افسردگی تشدید میشود.
عوامل محافظ شامل:
- شریک شنوا: کاهش ریسک از طریق حمایت اجتماعی و تشویق به مراقبتهای بهداشتی.
- استفاده از سمعک: ۱۵% کاهش خطر مرگ کلی.
- غربالگری زودهنگام: در کودکی و بزرگسالی، برای پیشگیری از عوارض مزمن.
چالشهای جهانی و منطقهای
علیرغم شواهد، چالشهایی وجود دارد:
- دسترسی نابرابر: در کشورهای کمدرآمد، ۸۰% موارد درماننشده، بار مرگ را افزایش میدهد.
- هزینه و آگاهی: بازار درمان کمشنوایی تا ۲۰۳۰ به ۱۷.۵ میلیارد دلار میرسد، اما در ایران و خاورمیانه، دسترسی محدود است.
- همبودی: کمشنوایی با افسردگی و بیماریهای قلبی همپوشانی دارد، که تشخیص را پیچیده میکند.
در ایران، با پیری جمعیت، شیوع کمشنوایی تا ۳۰% در سالمندان میرسد، و نیاز به برنامههای ملی غربالگری احساس میشود.
نتیجهگیری
مشکلات شنوایی، فراتر از یک اختلال حسی، علامتی از زوال سیستمیک سلامت است که خطر مرگ زودرس را افزایش میدهد. با شواهدی مانند افزایش ۲۱% ریسک مرگ کلی، ضروری است که غربالگری شنوایی بخشی از چکآپهای روتین شود. استفاده از سمعک و حمایت اجتماعی میتواند این ریسک را کاهش دهد و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
برای افراد و سیاستگذاران، اقدام زودهنگام کلیدی است: یک تست شنوایی ساده میتواند سالها عمر اضافه کند. برای اطلاعات بیشتر، به منابع WHO یا مراکز شنواییشناسی مراجعه کنید.
انتهای پیام
