آتش به اختیار | نظر حمیدرضا جلایی پور
استفاده از واژه‌ی «آتش به اختیار» در سخنان روز چهارشنبه‌ی رهبری [لینک]، واکنش‌ها و برداشت‌های مختلفی را به دنبال داشت. انصاف نیوز تعدادی از نظرات مختلف در این باره را منتشر می‌کند.
«حمیدرضا جلایی پور» جامعه شناس اصلاح طلب در یادداشتی تلگرامی درباره‌ی «آتش به اختیار» نوشت:
مقام رهبری چند ساعت پس از دو حمله تروریستی به مجلس و آرامگاه امام خمینی (ره) در ۱۷/۳/۹۶ در مراسم افطاری با دانشجویان گفتند: «شما افسرهای جنگ نرمید، آنجایی که احساس میکنید دستگاه مرکزی اختلالی دارد و نمیتواند درست مدیریّت کند، آنجا آتش‌به‌اختیارید؛ یعنی باید خودتان تصمیم بگیرید، فکر کنید، پیدا کنید، حرکت کنید، اقدام کنید.» ( پایان نقل قول).
واکنش ها در فضای آن لاین
۱- پس از این سخنان واکنش های گوناگونی از سوی تحلیل گرانی که نگران اوضاع کشور هستند و از منظر توسعه پایدار و همه جانبه به امور ایران می نگرند ابراز شد. این واکنش ها طیفی از تفسیرها را تشکیل می دهد که می توان آنها را به تفسیرهای «بدبینانه» و تفسیر «متعارف» تقسیم کرد. اگر چه بیشتر تفسیر ها بدبینانه بود و تفسیر متعارف صدای اقلیت در فضای آن لاین است، من بیشتر خود را به تفسیر «متعارف» نزدیک می بینم.
۲-در تفسیر های بدبینانه گفته می شود مقام رهبری خصوصا با تاکید بر واژه «آتش به اختیار» ناراحتی خود را صریحا از دولت روحانی و نیروهای جامعه مدنی که پیروز قاطع انتخابات شدند، اعلام کردند. و در مقابل به اصول گرایان رادیکال اطمینان دادند که نا امید نشوید و وقتی در تدبیر امور در بالا اختلالاتی بوجود می آید شما «آتش به اختیار» برای عمل هستید (البته با هدایت فرماندهی). از نظر این مفسران این سخنان مقام رهبری برای کسانیکه پس از انتخابات امیدوار بودند که با کمک دولت و جامعه مدنی، کشور ( در شرایط لغزنده خاورمیانه) در مسیر توسعه همه جانبه بیفتد، نگران کننده و حتی ناامید کننده بود. از نظر آنها پیامد این سخنان یعنی ادامه کشمکش سیاسی و درجازدن و عقب افتادن ایران از توسعه و حتی ایجاد ناامنی از سوی افراد خود فرمان در جامعه است.
۳-در برابر تفسیرهای بدبینانه فوق یک تفسیر «متعارف» و « عادی» قرار دارد. شاید کوتاه ترین و رساترین تفسیر در اینجا تفسیر عباس صالحی معاون وزیر ارشاد باشد که گفت: « آتش به اختیار در کلام و منطق رهبری، یعنی فعالیت های فرهنگی خودجوش، غیر دستوری، اما در چارچوب قانون و اخلاق. از این واژه چماق نسازیم». (پایان نقل قول).
۴- من در برابر دو ارزیابی فوق از ارزیابی دوم دفاع می کنم و معتقدم نگرانان به حال کشور و اصلاح جویان نباید تفسیر های منفی را جدی بگیرند. زیرا که:
الف- هدف اصول گرایان همیشه این بوده و هست که از کسانی که دلسوز کشور هستند و از اصلاح جویان گزک بگیرند و به مقام رهبری بگویند: ببینید این اصلاح طلبان در برابر شما هستند. از این رو استراتژی بیست ساله خاتمی مبنی بر علاقه اصلاح جویان در تعامل و دوستی با رهبری همچنان بهترین راهبرد اخلاقی، عقلانی و از لحاظ امنیت ملی استراتژیک است. انصافا دست همکاری اصلاح جویان در چارچوب قانون اساسی به سوی همه ارکان حکومت دراز است. و البته اصلاح جویان امور غیرقانونی و تبعیض آمیز را هم در جامعه ( مثل اصول گرایان) ماسمالی نمی کنند. و در اصلاح آنها به اندازه توانشان می کوشند.
ب-مقام رهبری در این سخنرانی نگران بیست و چهار میلیونی که به روحانی رای دادند نبودند وبیشتر توجهشان به اصول گرایان رادیکالی بود که در انتخابات شکست خوردند. در ضمن لحن گفتاری ایشان در هنگام سخنرانی ها عینا سیاست های عملی حکومت نیست. تازه وقتی هم که لحن و عمل مخالفان دولت روحانی و جامعه مدنی در موضوعی یکی بوده، در عمل لزوما آن موضوع تحقق نیافته است. مثل لزوم یک دوره ای شدن دولت روحانی و پیروزی رئیسی که محقق نشد.
ج-این سخنان «سیاست عملی» نبود بلکه «بارگفتمانی» داشت. سیاست های عملی رادیکال را معمولا اجرا می کنند نه اینکه اعلام کنند. به همین دلیل سخنان مقام رهبری در برابر نظامیان و سپاهیان نبود بلکه در برابر دانشجویان که در معرض جنگ نرم تلقی می شوند، بود.
د- نباید بدبین بود زیرا اصول گرایان رادیکال تاحالا در عمل دارای اختیار بوده اند. آیا در چهار سال گذشته کاری بوده که می شده علیه دولت روحانی و جامعه مدنی کرد که انجام نداده اند، آیا در جریان انتخابات مگر اعلام نکردند ۱۶ میلیون حاشیه نشین داریم و به آنها سند می دهیم! کدام مسولی در این کشور جرئت می کند که بتواند با تتلو بنشیند و در جلوی چشم میلیونها ایرانی گپ بزند و کسی هم به نگرانان ارزش ها و فرهنگ پاسخ نگوید. تمام کسانی که در روستاها و در مساجد نارواترین تهمت ها را ذیل سند ۲۰۳۰ علیه روحانی زدند واقعا اختیار داشتند. از این رو عمل به اختیار در آن گفتار بیشتر علامت اعلام یک تغییر در جبهه اصول گرایان رادیکال است. زیرا این جبهه در جریان انتخابات به رغم برافراشتن شعارهای «اقتصاد گرای پاپولیستی» شکست خورده اند و دوباره باید به طرف چالش فرهنگی با دولت و جامعه مدنی حرکت تغییر جهت دهند. پس اهمیت بحث بیشتر یک جدال گفتمانی است.
ه- در مجموع سخنان رادیکال پس از انتخابات مثل رای حرام، و یا سیاه و حرف های دیگر بیشتر بحث های گفتمانی و برای روحیه دادن است نه برای به پایین کشاندن دولت روحانی و مشابه سازی این وقایع با دهه شصت خطا است. خوشبختانه مقام رهبری، فهول اصول گرایان و حتی نظامیان می دانند که جامعه ایران با ابر چالشهایی روبرو است که مهار این چالشها با خودسری و به هرج و مرج کشیدن جامعه درمان نمی شود.
گم نکردن راهکارها
اصلاح جویان همچنان باید به دنبال پنج چیز باشند و حواس خود را با امور غیر راهبردی پرت نکنند:
۱-حفظ انسجام اصلاح طلبان ( و اعتدال گرایان و اصول گرایان میانه رو).
۲-کمک به دولت در اینکه چرخ جامعه ایران به طرف توسعه پایدار و همه جانبه حرکت کند.
۳-تقویت نهادهای مدنی جامعه مدنی ( اعم از افراد مدنی، سمن ها، اصناف، خیریه ها، هیئت های مذهبی، محافل اجتماعی ، پویش های جمعی و شبکه های اجتماعی) و هدایت آنها در جهت کمک به حل مسائل عامه جامعه در کنار دولت مثل حفاظت از محیط زیست، مبارزه با فساد، ایجاد مشاغل جدید، کاهش آسیب های اجتماعی.
٤-ارائه گزارش عملی و افتخار آمیز (پس از چهار سال) به مردم شهرهایی که لیست امید در آنها پیروز شده اند.
۵-حفظ روحیه امید در میان مردم خصوصا مبنی بر این اینکه کار خوبی کردند که رای دادند. اگرچنین نکرده بودند که رایشان را حرام نمی دانستند.
خلاصه: دولت روحانی، اصلاح طلب ها و اعتدال گراها باید به کارهای ایجابی خود فکر کنند. بعضی عناوین را مرور زمان بهتر حل می کند. ما شاهد بودیم در زمان اصلاحات بیشترین فشارهای حتی عملی به دولت خاتمی و جامعه مدنی آمد، ولی التزام به روشهای اصلاحی برآیند بهتری برای بهروزی جامعه ایران از لحاظ توسعه اقتصادی، گسترش حوزه عمومی، جامعه مدنی و فرهنگ همزیستی داشت.
انتهای پیام
اتفاقات و حوادث روزها و ماه های آینده این تفسیر شما را قضاوت می کند ، شما هم زیاد خوشبین هستید
بله الان با مسلسل می خواهیم راه بیوفتیم تو خیابان ها تهرون و همه منتقدین نظام را تار و مار کنیم. الان همه بسیجی ها در جلسات شبانه طرح ترور وزیر فرهنگ را دارند. نه دوست عزیز. شما بچه حزب اللهی را با سطل آشغال آتش زن های 88 اشتباه گرفتی و این واژه که میشنوی یاد اون روزا میوفتی. التماس تفکر که حداقل ذره ای در مورد اصل حرف و دغدغه های رهبری کمی منصف باشیم و نقد به جای ایشان درباره اولویت ها را بفهمیم.
جناب مومني، شما خودتان به اين اصطلاحي که بکار برده ايد (التماس تفکر) ، ذره اي پايبند هستيد!!؟ موارد بسياري را ميتوان برشمرد که به روشني گوياي عدم پايبندي تان به تفکر است. (بعنوان کسي که نه جزو اين دسته است و نه جزو آن دسته، و از بيرون به عملکردهايتان بنگريد)
پایببندی را به تفکر کاملا با برداشت های شخصی و جناحی و سطحی به وضوح می بینیم. چقدر جنابتان عادت دارید همه را با یک چوب بزنید. “موارد بسياري را ميتوان برشمرد که به روشني گوياي عدم پايبندي تان به تفکر است.”
دوباره توصیه می کنم به دوستان سطحی نگر کلیبپ کامل مربوط به آتش به اختیار را ببینند نیاز به تعمق و تفکر آنچنان هم ندارد. التماس تفکر
مومنی عزیز شما همون اصطلاح التماس دعای رایج خودتون رو به کار ببرید که بهتون هم می آد و از سرقت ادبی اصطلاحات رقیب که درخواستشون رو از شماها بیان می کردند و می کنند، پرهیز کنید. توفیق تفکر را برای شما آرزومندم
الحمدلله به جای جواب مستدل به التماس تفکر ما پرداخته اند و کمی مکدر شده اند. بازم بروید درست نگاه کنید به ویژه دوستان سطحی نگر و سعی کنند مستدل صحبت کنند. التماس تفکر
آقای مومنی شما کوچکترین مطلبی که جواب مستدل بخواهد بیان کرده اید؟. ادعای مستدلی داشته اید که جواب بخواهد؟ یک سری توصیه به دیدن فیلم و کلیپ یا اتهام سطحی نگری به مخالف خودتان جواب مستدل می خواهد؟ قضیه اقلیدس اثبات کرده اید یا رد کرده اید؟؟!!
کماکان اگه کوچکترین حرف مستدلی بویژه در دفاع از ترور مثل ترور حجاریان اصلاح طلب توسط دلواپسهای آن روز که رهبری هم در آن زمان از آن احساس کدورت کردند دارید، بفرمایید تا جواب مستدل بشنوید یا در مورد آنچه رهبری فاجعه کوی دانشگاه نامیدند. امید که با استدلال و تفکر آشتی کنید و به آنها واقعا اعتقاد پیدا کنید و بپذیرید و بر مغلطه یا مغالطه مثل فکاهه گویی درباره بخشهایی از کلامتان که به آن پرداخته شده یا نشده دست بردارید. گو اینکه کلامتان بخش مهمی هم داشته!. هر چند تکرار مکرر همان بخش (التماس…) توسط خود شما نشان می دهد که چنین نبوده است
ببخشید ترور حجاریان اصلاح طلب کار معترضان 88 بود !!!!!!!!
موقعی که دولت منفعلانه با قضایای داخلی و بین المللی روبرو می شود راهی نمی ماند مانند همین سند 2030 که بدون سرو صدا اجرا می کنند چه لزومی دارد ما فرهنگ غربی را در جامعه پیاده کنیم به اسم جهانی شدن چگونه است ما را به عضویت سازمان تجارت جهانی در نمی آورند اما به راحتی در امور فرهنگی و آموزشی و به صورت یک طرفه تسلیم آنها می شویم . بحث اصولگرا و اصلاح طلب نیست بحث ارزشهای ایرانی و اسلامی است .
جناب مجیید ، ذره اي با خودتان منصف باشيد! گرچه از شماها بدور است. در ابلاغيه اين سند، اولين رونوشت به دفتر رهبري است! چطور الان ادعاي اجراي بي سروصداي اين سند را ميکنيد!!؟
وقتی سپاه وموشک واعدام منافقین زیر سوال میرود و نوزده روز بعداز انتخابات داعش تا مجلس پیش میاید رهبری باید فرمان اتش بدهد.تمام افتخار نظام این بود امنیت ما در خاور میانه بی نظیر است. وقتی رییس شورای امنیت ملی برای جند رای بیشتر اختیار زبان را از دست میدهد نتیجه میشود پررویی داعش. حالا شما موقعیت خطرناک کشور در منطقه را میدانید جرا روحانی را انذار ندادید هر سخنی را به زبان نیاورد.کاسه صبر رهبری لبریز شده. باز بجای اطاعت محض دارید بهانه میاورید وفرمان مقاومت به طرفدارانتان میدهید.فرافکنی میکنید که این فرمان عملی نیست فقط گفتمانی است.مگر رهبری با کسی رودربایستی دارد که توجیه میکنید وباز راه غلط به هوادارانتان نشان میدهید اینقدر به رایتان ننازید بوالله من از هر کی پرسیدم جرا روحانی گفه اونا بیان جنگ میشه یه عده گفتن اگه روحانی رای نیاره مثل سال ۸۸ شلوغ میشه فقط از ترسشانبه شما رای دادند.. همه انگیزه ها بود بجز کارامدی دولت یازدهم برید خجالت بکشید اینقدر ای رای نکنید بنی صدر وخاتمی وحتی در دوره دوم احمدی نژاد به همین رای غره شدند وسقوط کردند.ضمنا رهبری نیاز نداره به افسران جنگ نرم بگه جلوی یک بنده خدا وایسند فکر میکنم یادتون رفته هم میتونه حکم ریاست را تنفیذ نکنه وهم در هر زمانی که احساس بی کفایتی از طرف بکنه میتونه با حکم حکومتی عزل بکنه. لطفا این فرمان اتش به اختیار را به مقابله در برابر رییس جمهور تلقی نکنید وقتی هیچ وزارت خانه ای به وظیفه اش عمل نمی کنه فرمانده چاره ای جز این فرمان را ندارد.
جناب دلارام لاهیجی ، اينجا با نظر شما موافقم. فرمان صادر شده مثل روز ، روشن است و هيچ تعريف و تفسير ديگري هم ندارد.
میزان رای ملت است
ظاهرا ارگانهای مسئول بیش از حد مشغول امر ممنوع دخالت در انتخابات بودند که امام اون رو مطلقا براشون ممنوع کرده بود
تعبیر آتش به اخیار رهبری در جمع دانشجویان و روشنفکران انقلابی آینده یعنی همه کسانی دل در گرو اسلام و آرمانهای انقلاب دارند، همه کسانی که نسبت به اوضاع فرهنگی جامعه احساس مسئولیت می کنند و نسبت به بار سنگین مسئولیت در پیشگاه پروردگار آگاهند، در برابر ضعف، انفعال و فشل بودن و بی عملی دستگاههای عریض و طویلی که هر کدام با خودشون پسوند اسلامی رو یدک می کشند و از بیت المال جامعه اسلامی بودجه می گیرند، معطل ننشینند.
یعنی اگر سربازی در وسط میدان جنگ نرم به هر دلیلی صدای صاحب منصبی که شرعا، قانونا، اخلاقا و عرفا می بایست جلو تر از او می ایستاد و مبارزه می کرد ولی آلودگی ها به شهوت جاه و مال و پست و مقام باعث شده کیلومتر ها عقب تر بنشینه نه اینکه کاری نکنه، بلکه بعضا با رفتار و منش و عملکرد و موضع گیریهای ناصوابش کار دشمن رو تکمیل کنه،
رو نمی شنوه، برای کار انقلابی در عرصه فرهنگ منتظر و معطل ننشینه.
اما یک صحبت هم با آقای جلایی پور و همفکرانش: ولی فقیه یعنی عهده دار امر ولایت در زمان غیبت، یعنی کسی که امرش حکم امر امام معصوم و تخطی و ایستادن در برابر فرمانش حکم تخطی و ایستادن در برابر امام معصوم را دارد. این یعنی همان معنای ولایت، چیزی که شما و همفکرانتون در برهه های مختلف نشان دادید التزامی به اون ندارید.
جناب توکلي، با اين تفاسيري که شما کرديد، خب، اگر فکر ميکنيد دولت و دستگاه اجرائي مشکل دارد، و اگر ميتوانست مشکلاتش را حل کند ظرف 4 سال قبل حل ميکرد، چرا منحلش نمي کنيد!؟ خودتان بصورت انقلابي هم منحل کنيد و هم معطل ننشينيد و جايگزين کنيد! شماها که ماشاالله کلي نيرو داريد و بارها هم گفته ايد که مردم هم با شما هستند.
آقای توکلی
همه در برابر قانون برابرند (قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران) . فهمیدنش خیلی سخته؟! یه اقلیت دینی یا مذهبی بجز قانون اساسی یا کسی که مرجعش نظر فقهی متفاوتی درباره فقها داره بجز قانون چه التزامی داره؟؟
ارتباطش با مطلب بالا چی بود؟
سلام ایا جامعه مدنی سرمایه های کشور را در دست 4 در صد مردم قرار می دهد؟مقام معظم رهبری نگران دولتی است که سر در توبره یونسکو -آمریکا- وبیگانگان دارد .راجع به سند خفت بار 2030 شفاف فرمودند.پیروزی قاطع به چه قیمتی ؟ به قیمت مردم هراسی -تقلب تزویر .توسعه پایدارتان را برای مردم گزارش کنید . اختلاص .دزدی از صندوق فرهنگیان .روابط خفت بار با کشورهای نظیر ترکیه وعربستان .نیروهای انقلابی درک صحیحی از بیان امامشان دارند .اتش به اختیار یعنی استفاده از همه ظرفیتها برای حفظ نظام
پیروزی به قیمت آرد و نبات و کارت هدیه و دروغ و اتوبوس ارگانی و تهمت چطور؟؟؟؟
مصطفی صادقی ، اون 4 درصد هم که دروغ از آب دراومد وگرنه الان رئیسی با بیشتر از 96 درصد رئیس جمهور مورد تایید قالیباف درصدساز و غیره بود
ایا تتلو بدتر است یا ضد انقلاب خارج نشین .تتلو بهتر است . اقای جلایی پور اگر تتلو با آن گذشته اش که خیلی بهتر از شجریان وبعضی با زیگران است توبه کرده باشد به گفته پیامبر اسلام از به قدرت رسیدن شما که سودای قدرت وشهوت ریاست دارید واز اشرافیگری حمایت می کنید که هیچ بلکه از آنچه افتاب برآن می تابد بالاتر است .انقلابیون تتلو را هدایت کردند وشما یک ملت راگمراه کردید . ابروی مملکت را به بیگانه فروختید
خانم “دلارام لاهیجی” اطاعت محض فقط مخصوص ذات بارتعالی است. آخرت خود را به خاطر دنیای دیگران نفروشید.
درست است و معنای اسلام هم چیزی جز این نیست، تسلیم و اطاعت از امر خداوند. اما اطاعت از امر پروردگار ملزوماتی دارد که از جمله آن اطاعت از امر ولی است.
اطیعوا الله و اطیعوا الرسول و اولی الامر منکم. نسا ۵۹.
تفسیر آقای توکلی از اولی الامر اولا به اطاعت محض ربطی ندارد
ثانیا: اولی الامر را مفسران مختلف متفاوت تفسیر کرده اند
ثالثا: رهبری کتابی دارند با عنوان: روح توحید: نفی عبودیت غیر خدا که عبودیت در اینجا به همین معنی همین اطاعت محض است
رابعا: تعیین مصداق اولی الامر حتی در اصل انتصاب یا انتخاب محل نزاع اهل نظر است
خامسا: بعنوان تاکید (تاکید نکته سوم) از لوازم اطاعت از خدا نفی عبودیت یا اطاعت غیر خداست
ادمین محترم. باز نظرها را ندیده اید یا دیر شاید ببینید. از جمله پاسخ آخر به آقای مومنی
انصاف ما تازه یک از هزار رو نمیگیم، شما که حق هم داری یک از هزارشو چاپ می کنی. خب حقیقت اینه که در عدم امکان بحث آزاد یکی راحته و رقیب نمیتونه آزاد و راحت حرف بزنه. تقصیر شما هم نیست و ما هم می دونیم. همین قدر هم شجاعت شما است. نه بخاطر دلخوری بلکه بخاطر معذورات خود ما و شما دیگه ترجیح می دم با توجه به مشغله هام به کار علمی خودم بپردازم. دوستان هم دوباره ۴ سال دیگه شوکه میشن و میگن ما که همه جا نظرمون بود، چرا حالا کسی هم نظر ما نبود!!!؟ سال ۱۴۰۰ رو می گم.
این پیام رو با اجازه ذیل چند بحث مهم امروز و فردا میگذارم برای مخاطبها بویژه رحمان، محمد، آگاه و …
بدرود رفیق خوب روزهای گذشته؛ انصاف عزیز.