وزیر علوم: نباید هر حرکت اعتراضی در دانشگاه برخورد سیاسی کرد

به گزارش انصاف به نقل از ایسنا؛ وزیرعلوم تحقیقات و فناوری که در 15 سالگی تاسیس «ایسنا» در خبرگزاری دانشجویان ایران حضور داشت، در کنار ارائه گزارش 100 روزه به پرسش‌هایی درباره‌ی «بازگشت دانشجویان ستاره‌دار و اساتید اخراجی»،«سرانجام وضعیت دانشگاه احمدی‌نژاد»،«بدهی‌ به دانشگاه‌ها و کسری اعتبار» و «همه نامهربانی‌هایی که به دانشگاهیان روا شده» پاسخ داد.

*باید سعی کنیم ارتباط سیاست را با مقوله علم و فناوری به نوعی قطع کنیم

دکتر فرجی‌دانا وزیر علوم با بیان این که وزارت علوم به عنوان پیشران توسعه علم و فناوری کشور باید در این حوزه تاثیرگذاری حداکثری داشته باشد، گفت: باید تاثیرگذاری حوزه‌های دیگر که در تلاقی با این حوزه قرار می‌گیرند، به ویژه حوزه سیاسی کمتر شود.

وی با بیان این که باید سعی کنیم ارتباط سیاست را با مقوله علم و فناوری به نوعی قطع کنیم، اظهار کرد: باید افرادی که عهده‌دار علم و فناوری هستند، از رفت و آمد سیاستمدارها و جناح‌های سیاسی در مدیریت کشور کمترین تاثیر را بپذیرند و برنامه‌های علم و فناوری جدای از این که چه دولتی بر سر کار است، باید بتواند مسیر خود را ادامه دهد و دچار وقفه نشود.

*مدیریت علم و فناوری نباید متاثر از رفت و آمد دولت‌ها باشد

وی افزود: نباید این گونه باشد که سه ماه قبل از انتخابات و شش ماه بعد از آن همه چیز در حالت ایستا قرار بگیرد تا از نظر سیاسی تعیین تکلیف شود که مسوولان بعدی چه کسانی خواهند بود. در دنیا افرادی که توسعه علمی را تجربه کرده‌اند، در توسعه علم و فناوری خود پایداری داشته‌اند، بنابراین این سنخ از مدیریت‌ها باید از رفت‌ و آمد دولت‌ها کمترین تاثیر را بپذیرد.

فرجی دانا با بیان این که خوشحال می‌شوم اگر بتوانم در این دوره کوتاه مسئولیت خود گامی کوچک در جهت قطع یا کم کردن وابستگی پیشران علم و فناوری کشور از سیاست بردارم، تصریح کرد: البته نباید از این حرف بنده برداشت اشتباه شود، چرا که منظور بنده غیر سیاسی شدن دانشگاه‌ها نیست. دانشجو باید تحلیل سیاسی داشته و سیاست را خوب بشناسد، بنابراین منظورم این است که مدیریت علم و فناوری نباید متاثر از رفت و آمد دولت‌ها باشد، چرا که افرادی که طرح‌ریز علم و فناوری هستند و سیاست‌های کلان نظام را پیش می‌برند، باید از ثبات برخوردار باشند.

وزیر علوم خاطرنشان کرد: این به این معنی است که افراد انتخاب شده برای مدیریت دانشگاه‌ها باید در جایگاهی که هستند، اصلح و از متعهدین متخصص و آگاه به امور باشند نه افرادی که به گروه و دسته و جناح خاصی وابسته‌اند و با انتخابات بیایند و با انتخابات بعدی نیز بروند، بنابراین اگر به این توفیق نائل شویم که در مکانیزم داخل دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌هایمان مدیران از افراد صاحبنظر، مدیر،‌ مدبر، باتجربه و با مکانیزم‌های داخلی انتخاب شوند، موفق خواهیم بود.

*انتخاب پشت درهای بسته راه را برای جابجایی‌های دلبخواه باز می‌کند

وی با بیان این که وزارت علوم در این زمینه باید نقش ناظر و ارزیاب مدیران دانشگاهی را داشته باشد، گفت: براین اساس اگر زمانی وزارت علوم به این تصمیم رسید که مدیریت مرکزی باید عوض شود، مجددا مکانیزم‌های داخل همان مجموعه فعال شود، نه این که انتخاب مدیر پشت درب‌های بسته و به طوری که معلوم نیست به انتخاب فرد اصلح برسد، انجام شود.

فرجی دانا اظهار کرد: انتخاب پشت درهای بسته راه را برای جابجایی‌های دلبخواه باز می‌کند و همیشه این نوع جابجایی‌ها کار را خراب کرده است، بنده به نظرسنجی از اعضای هیات علمی دانشگاه و مشارکت حداکثری دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها در انتخاب مسئولانشان معتقدم و این چیز عجیبی نیست، چرا که پایدارترین طریق ممکن برای تعیین مدیریت‌ها و رسیدن به فضایی پایدار در عرصه مدیریت علم و فناوری، همین راه است و اگر از افرادی که منصفانه به این موضوع نگاه می‌کنند، بپرسید چیزی جز این نمی‌گویند.

وزیر علوم درباره یکی از برنامه‌های خود برای مدیریت وزارت علوم، تصریح کرد: تلاش جدی بنده در این دوره این است که قطع ارتباط دانشگاه با دنیای سیاست را به ثمر رسانده و برای یک بار هم که شده ارتباط تعیین رؤسای دانشگاه‌ها را از سیاست قطع کنیم که اگر موفق شویم بزرگترین کار را برای افزایش نشاط دانشگاهیان انجام داده‌ایم.

*نباید هر حرکت اعتراضی در دانشگاه را با انگ سیاسی برانیم

وی با بیان اینکه این یکی از گام‌های مقدماتی و اصلی برای افزایش نشاط در دانشگاه‌هاست، تصریح کرد:‌ نتیجه این اقدام حذف فضای بدبینی و بدگمانی نسبت به مدیریت کلان کشور در دانشگاه‌هاست. حرکت‌های بسیاری در دوره گذشته سبب شد که این دیدگاه‌ها شکل بگیرد و در جان دانشگاهیان چنین نقش ببندد که دانشگاه و دانشگاهیان مورد اعتماد دولت نیستند.

فرجی دانا با بیان این که شاید تعداد افراد اندکی جهت‌گیری منفی نسبت به نظام داشته باشند،‌ گفت: همه دانشگاهیان پشتیبان نظام هستند و برای اعتلای ایران اسلامی تلاش می‌کنند و حرکتشان در جهت نظام اسلامی بوده است، بنابراین اگر عنصر پویا و دینامیک دانشجو در نقطه‌ای، مسیر اعتراض را طی می‌کند، باید به حرفش گوش دهیم و ببینیم که این اعتراض نسبت به چه چیزی صورت می‌گیرد.

وزیر علوم با بیان این که اعتراض به هیچ وجه به معنی ساختارشکنی نیست، اظهار کرد: این اعتراض دانشجو به معنی زیرسوال بردن اساس نظام نیست، بلکه به این معنی است که دانشجو با آزادی بیشتر و چشم تیز‌بین‌تر به مسائل علمی توجه کرده و کاستی‌ها را می‌بیند و بر خود لازم می‌داند که نسبت به آنچه که موافق منافع ملی نمی‌بیند، اعتراض کند.

وی با انتقاد از اینکه اعتراض صنفی بعضا جنبه سیاسی پیدا می‌کند، تصریح کرد: ما می‌گوییم دانشجو باید بتواند به آنچه که می‌رسد و مشکلاتی که از مسئولان می‌بیند اعتراض کند، اما این اعتراض هیچ وقت به معنای نفی نظام نبوده و نیست و این تلقی از سر نامهربانی نسبت به دانشگاه و دانشگاهیان شکل گرفته است، بنابراین ما نباید هر حرکت اعتراضی در دانشگاه را با انگ سیاسی برانیم و با آن برخورد کنیم.

فرجی دانا با بیان این که دانشجویان کوی دانشگاه تهران بعضا برای اعتراض و انعکاس مشکلات و حتی مسائل صنفی دچار ترس و وحشت هستند،‌ گفت: این موضوعات سبب سلب نشاط می‌شود و باعث می‌شود فرد احساس خفقان کند در حالی که مسئولین عالی رتبه نظام به هیچ وجه این برخوردها را نه تجویز کرده و نه می‌پسندند.

*محور حرکت وزارت علوم در 100 روز نخست حذف برخوردهای قهرآمیز بوده است

وزیر علوم با بیان این که حذف این گونه برخوردهای قهرآمیز با دانشگاهیان در این 100 روزه محور حرکت وزارت علوم بوده است، تصریح کرد:‌ البته من در 100 روز ابتدایی دولت در ماه آخر به وزارت علوم وارد شدم، ما آنچه که دکتر توفیقی در ابتدای کار خود به آن پرداخت پاسخگویی به مطالباتی بود که به طور گسترده سبب نارضایتی شده بود و وی سعی کرد با رسیدگی به شکایات و تشکیل تیم‌های رسیدگی به این مطالبات پاسخ بدهد.

*از فعالیت قانونی کلیه تشکل‌ها در چارچوب قانون حمایت می‌کنیم

وی همچنین درباره فعالیت تشکل‌های دانشجویی و سیاسی در دانشگاه‌ها، اظهار کرد: ما از فعالیت قانونی کلیه تشکل‌ها در چارچوب قانون حمایت می‌کنیم، چرا که ملزم به این کار هستیم و باید این کار را انجام دهیم.

فرجی دانا با بیان این که این کار را عامل افزایش نشاط می‌دانیم، تصریح کرد: امیدواریم تشکل‌ها نیز برای آنچه که مسئولیتشان می‌نامیم، تلاش کرده و در فعالیت‌هایشان همواره شرایط کشور را مدنظر داشته باشند.

وزیر علوم افزود: اکنون کشور ما در شرایط حساسی قرار دارد، اخیرا مذاکرات هسته‌ای را داشتیم که خدا را شکر به نتایج خوبی رسید و دانشگاهیانمان نشان دادند که همواره پشتیبان حداکثری از آنچه که مسئولان این امور در عرصه بین‌المللی انجام می‌دهند، هستند.

وی با بیان این که ما قائل به فضای آزاداندیشی هستیم و آن را جزء جدانشدنی رسالت دانشگاه‌ها می‌دانیم، گفت: در عین حال شناخت دقیق از شرایط کشور شرط عقل است و حرکت خردمندانه تشکل‌های دانشجویی باید با در نظر گرفتن این شرایط باشد، بنده همیشه به درستی این خرد جمعی قائل و شاهد آن بوده‌ام که در مواقع حساس این اعتماد به جوانان شایسته کشور جواب داده است.

فرجی دانا با بیان این که دانشجویان ما در حرکت‌هایشان بهترین تصمیم‌ها را می‌گیرند،‌ اظهار کرد: مطمئن هستیم که این دانشجویان همچنان عاقلانه و خردمندانه برخورد کرده و از این ظرفیت‌هایی که ما آن را باز و آزاد می‌کنیم، استفاده خواهند کرد و به هیچ وجه اجازه التهاب و بهم خوردن آرامش در فضای آموزش و پژوهش را نخواهند داد.

وزیر علوم با بیان این که من این موضوع را در کار خود یک اصل می‌دانم، تصریح کرد:‌ دولت دکتر روحانی خود را متعهد می‌داند که در فضای آرام آموزش و پژوهش بیشترین آزادی‌ها را به فعالیت‌های خردمندانه دانشجویی بدهد و در این زمینه همه ظرفیت‌های قانونی به استفاده گرفته شود که امیدواریم دراین عرصه از پاسخ مثبت فضای دانشگاهی توان بیشتر گرفته و حرکت‌ها را تقویت کنیم.

*باید از انجام حرکت‌های تند و شتابزده پرهیز کنیم

وی با تاکید بر این که باید از انجام حرکت‌های تند و شتابزده پرهیز کنیم، اظهار کرد: بعضا در دوره‌های گذشته شاهد چنین حرکت‌هایی بودیم که سبب کدورت می‌شد که این موضوع به صلاح هیچ کس نیست مطمئن باشید که بدخواهان ما قائل به این حرکت‌های تند و شتابزده هستند که انگشت اتهام را به سمت دولت و مسئولان نظام بگیرند.

فرجی دانا با بیان این که باید سعی کنیم با رشد اجتماعی و سیاسی دانشجویان به فعالیت‌ بپردازند، خاطرنشان کرد: ما موافق حرکت‌های قانونی دانشجویان هستیم و امیدواریم که در این زمینه به نتایج مثبتی برسیم.

*کسری بودجه وزارت علوم به میزان یک چهارم کل بودجه وزارتخانه است

وزیر علوم با بیان این که یکی از چالش‌های روبروی وزارت علوم برای ادای وظایف مساله اعتبارات است، گفت: در سال 91 از بودجه «سایر» حدود 900 میلیارد تومان عدم پرداخت داشتیم که با مجموع سال 90 در این دو سال 1200 میلیارد تومان کسری اعتبارات داریم.

وی افزود: اگر این رقم را در مقابل یک بودجه بزرگ ببینیم درصد کمی است، اما جالب این است که بودجه مصوب وزارت علوم در سال جاری 4200 میلیارد تومان بوده است، یعنی کسری موجود یک چهارم کل بودجه یک سال وزارت علوم است.

فرجی دانا با بیان این که اکثر دانشگاه‌ها از دیون سنگینی رنج می‌برند، اظهار کرد:‌ روسای دانشگاه‌ها به سختی به وظایف خودشان می‌پردازند، از قراردادهای تغذیه دانشجویی که یک باره چند برابر بار بر دوش دانشگاه‌ها گذاشت تا هزینه‌های حق‌التدریس که بعضا دانشگاه‌ها تا دو سال و پیش از آن به اعضای هیات علمی خود و اساتید دیگر بدهی دارند، از جمله مشکلات مالی دانشگاه‌هاست.

وزیر علوم با بیان این که رقم اعلام شده عدم پرداختی است که سبب ایجاد بدهی‌ها شده است، تصریح کرد: در حال حاضر در حال بررسی دقیق بدهی‌ها هستیم، اما در بند «و» که مربوط به هزینه پرسنلی است، 88 میلیارد تومان بدهی داریم و حدود 530 میلیارد تومان نیز بدهی مربوط به «سایر» است، که این بدهی قطعی است، البته درباره جزئیات آن در حال صحبت با معاونت برنامه و نظارت راهبردی ریاست جمهوری هستیم که امیدواریم بتوانیم در اعتبارات سال آینده این بدهی را تسویه کنیم.

*دورنمای روشنی برای اعتبارات بیشتر در وزارت علوم دیده نمی‌شود

وی افزود: البته با شکلی که اقتصاد کشور در دو سه سال اخیر حرکت کرده- هرچند امیدهایی در این زمینه با توافق‌های هسته‌ای داریم-، اما هنوز دورنمای روشنی برای اعتبارات بیشتر در وزارت علوم دیده نمی‌شود و اعتبارات سال آینده را نیز که در جداول به ما ابلاغ کرده‌اند رشد قابل ملاحظه‌ای نسبت به سال گذشته ندارد.

وزیر علوم با بیان اینکه مجددا نظام بودجه‌ریزی سرانه را پیشنهاد کرده‌ایم، گفت: به این ترتیب به نظامی برمی‌گردیم که هر دانشجو در هر مقطع بسته به رشته خود، ضریبی پیدا کرده و معیار بودجه بر اساس تعداد دانشجوی هر دانشگاه و موسسه آموزش عالی مشخص شود. از این طریق ما می‌توانیم به طور صحیح و سیستماتیک بودجه دانشگاه‌ها را تعیین کنیم و دچار چانه‌زنی‌های رایج در سیستم بودجه‌ریزی که بعضا به آن مبتلا هستیم، نشویم.

فرجی‌دانا با بیان اینکه این موضوع از سال 83 آغاز شد و اولین بار در 84 انجام شد، تصریح کرد: متاسفانه به تدریج این نظام جای خود را به نظام بودجه‌ریزی سنتی داد که ما مجددا در حال احیای نظام سرانه هستیم و امیدواریم بتوانیم با مستقر کردن این سیستم، وضع مطلوب‌تری در تخصیص بودجه داشته باشیم.

*بررسی پرونده دانشجویان محروم از تحصیل در کارگروه رسیدگی به شکایات

وی همچنین درباره وضعیت دانشجویان بازگشت به تحصیل که از تحصیل محروم شده بودند، اظهار کرد: آنچه که در دوره 100 روزه ابتدایی دولت یازدهم در کارگروه رسیدگی به شکایات دانشجویان و اساتید انجام شد، نتیجه کارش اطلاع‌رسانی شده و در گزارشات نیز به مجلس ارائه کرده‌ایم که بر اساس آن تعدادی از دانشجویان محروم از تحصیل سال‌های 90 و 91 با بررسی پرونده توسط هیئت مرکزی گزینش به دانشگاه بازگشتند.

وزیر علوم درباره تعداد دانشجویان بازگشت به تحصیل، تصریح کرد: از حدود 400 نفری که شکایت خود را از طریق هیات مرکزی گزینش با مکانیزم‌های قانونی ارائه کرده‌اند، 126 نفر پس از بررسی پرونده به دانشگاه‌ها بازگشته و مشغول ادامه تحصیل شدند.

فرجی‌دانا افزود: این ظرفیت‌های قانونی از گذشته موجود بوده و همیشه می‌توانسته مورد استفاده قرار بگیرد که در حال حاضر دانشجویان با قید تعهد و یا بدون تعهد، به تحصیل بازگشته‌اند.

*ابطال خود به خودی حکم بازنشستگی برخی اساتید

وی همچنین درباره شکایت اساتید بازنشسته نیز، گفت: در بحث اساتید بازنشسته رسیدگی به برخی از شکایات مربوط به دانشگاه‌هاست که باید توسط آنها انجام شود، برخی نیز مربوط به بازنشستگی‌هایی است که بر اساس آیین‌نامه ابلاغی وزارت انجام گرفته بود، که با توجه به اینکه این آیین‌نامه توسط هیات عمومی دیوان نقض شده است، احکام بازنشستگی‌ها نیز خود به خود نقض می‌شود که اخیراً ابلاغ نقض این احکام از طریق هیات عمومی دیوان به سازمان بازنشستگی کشوری داده شده است.

وزیر علوم همچنین درباره تعداد دانشجویانی که در سال‌های گذشته از تحصیل محروم شده‌اند، گفت: این آمار قابل احصاء است، اما کاری که در این دوره انجام شده، این است که افرادی که شکایت کرده‌اند، به شکایتشان رسیدگی شود و عملا نقطه آغاز ما این نبوده که آمار قبل را نگاه کنیم و خودمان این موضوع را بررسی کنیم.

*امکان رسیدگی به شکایات دانشجویان و اساتید محروم و بازنشسته قبل از سال 90

فرجی‌دانا در پاسخ به سئوالی درباره بررسی پرونده‌های سال‌های قبل از 90 نیز، گفت: افرادی که در سال‌های قبل نیز چنین احکامی برایشان صادر شده است، امکان رسیدگی به شکایاتشان وجود دارد و راه بسته نیست و هیات مرکزی گزینش از نظر قانونی می‌تواند به پرونده کسانی که شکایتی تسلیم می‌کنند، رسیدگی کند.

وی افزود: رای هیات مرکزی گزینش، رای قانونی مورد عمل است که ممکن است به شکل بازگشت با تعهد یا بدون تعهد و یا تنفیذ رای قبلی و عدم بازگشت باشد، بنابراین اگر شکایتی به این هیات واصل شود، بر حسب جایگاه قانونی آن را بررسی خواهد کرد.

*در 8 سال گذشته بمباران خبری روی همه موضوعات وجود داشت

وزیر علوم در بخش دیگر از سخنان خود در جمع مدیران اخبار ایسنا با بیان اینکه بنده زیاد چهره رسانه‌ای و اهل مصاحبه نیستم، اظهار کرد: روحیه بنده با این نوع پوشش‌های خبری و در صدر خبرها واقع شدن، نمی‌خواند، چرا که قائل به این هستم که باید بیشتر کار کرد و کمتر حرف زد.

فرجی‌دانا با بیان اینکه تاکنون و به ویژه در هشت سال گذشته حرف‌های بسیاری زده شده است، تصریح کرد: کاری که در هشت سال گذشته شد، این بود که بمباران خبری روی همه موضوعات وجود داشت و این موجب شد که اعمال و کارها به خوبی مورد قضاوت قرار نگیرد، حقیقتا باید بیشتر وقتمان را صرف کار کردن کنیم و در جنب کار، برخی اطلاع رسانی‌ها نسبت به کاری که به پایان رسیده است نیز می‌تواند مفید باشد.

وی با اشاره به این شعر سعدی که «مشک آن است که خود ببوید، نه آنکه عطار بگوید»، گفت: ما عادت کرده‌ایم قبل از اینکه کاری را انجام دهیم، فریاد می‌زنیم که می‌خواهیم این کار را انجام دهیم،‌ در حین کار هم مرتبا می‌گوییم که در حال انجام آن هستیم، اما در نهایت کاری انجام نمی‌شود و این سبب بدبینی مردم به سیستم می‌شود. بنابراین از رسانه‌ها نیز می‌خواهم قدری در این زمینه ما را یاری کنند تا این فضا درمان شود.

*در اسلامی شدن دانشگاه‌ها در عمل تنها به ظواهر کار رسیدیم

وی خاطر نشان کرد: ما عادت کرده‌ایم که قبل از انجام کار، آن را فریاد کنیم که نمونه آن مقوله اسلامی شدن دانشگاه‌هاست، که در مورد آن خیلی صحبت شد، اما در عرصه عمل تنها به ظواهر کار رسیدیم، وقتی به قضیه وارد شویم، می‌بینیم که نوع پوشش، مظهر اسلامی شدن شده است، هر چند که این مسئله می‌تواند بخش کوچکی از ظواهر اسلامی شدن باشد، اما بواطنی نیز وجود دارد که علمی بودن دانشگاه و وجود عالمان متعهد در آن، از مهم‌ترین بحث‌های آن است.

فرجی دانا افزود: البته فضای رسانه‌ای نیز گاهی ما را به این سمت هل می‌دهد که حرف بزنیم و وعده دهیم، اما رسانه‌ها نیز نباید این انتظار را داشته باشد، چرا که خبرهای وزارت علوم، خبرهای پیشرفت علم و دانشگاهها است که انشاءالله نتایج آن ظهور و بروز خواهد کرد. اگر این نتایج را دیدید، بدانید کاری در وزارت علوم انجام می‌شود، اما اگر دیدید وزارت علوم خیلی حرف می‌زند و اتفاقی هم نمی‌افتد، بدانید که کارش را انجام نداده و می‌خواهد با حرف زدن، عدم انجام کار خود را بپوشاند.

وزیر علوم با بیان اینکه ما در حال برنامه‌ریزی برای کارهای بنیادی هستیم که در آینده خیلی نزدیک به سرانجام نمی‌رسد، اظهار کرد: برنامه‌ها در دانشگاه احتیاج به صبر دارد و شاید انجام کاری چندین سال طول بکشد.

*به احکام بورسیه‌هایی که برای آن‌ها حکم صادر شده است، احترام می‌گذاریم

وی همچنین درباره برخی بورسیه‌ها و اعضای هیات علمی جذب شده در داخل دانشگاه‌ها در اواخر دولت دهم که معدل و توان علمی بالایی ندارند نیز، اظهار کرد: در مورد بورسیه‌ها در اواخر دولت دهم تعداد زیادی پرونده تشکیل شده بود که ملاک‌های علمی برای رسیدگی به آنها اعمال خواهد شد، اما برای آن دسته از بورسیه‌ها که حکم صادر شده است، باید به احکام احترام بگذاریم هرچند این افراد در فواصلی مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و همین ارزیابی‌ها سره را از ناسره مشخص می‌کند که اگر این ارزیابی هم انجام نشود، زمانی که فرد پرونده خود را برای جذب می‌آورد، مجددا ارزیابی شده و کیفیت خود را نشان خواهد داد.

*سرانجام دانشگاه احمدی نژاد!

وزیر علوم همچنین درباره دانشگاه غیرانتفاعی منتسب به محمود احمدی‌نژاد، اظهار کرد: در سال 89 مجوزی برای یک دانشگاه غیردولتی با تعدادی اعضای هیات موسس در وزارت علوم صادر شده است که مجوز موافقت اصولی بوده، اما تعدادی از اعضای هیات موسس که برخی از وزرای وقت نیز در آن بوده‌اند، انصراف می‌دهند که به همین دلیل خود به خود این مجوز مسیر حرکتش به سمت مجوز قطعی متوقف می‌شود، چرا که ما نمی‌توانیم موسس مستعفی داشته باشیم و مجوز را قطعی کنیم.

وی درباره مباحث مطرح شده در شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره این دانشگاه، گفت: آنچه در صحن شورا رخ داده و دریافت مجوز به عنوان دانشگاه ایرانیان با مسئولیت دکتر احمدی‌نژاد به چند دلیل نمی‌تواند به مجوز قطعی مربوط باشد. دلیل اول اینکه در شورا گفته‌اند که اساسنامه این دانشگاه باید به امضای وزرای علوم و بهداشت برسد، در صورتی که ما اساسنامه تیپ برای این موسسات داریم. همچنین در اساسنامه وزارت علوم نمی‌تواند رشته‌های پزشکی وجود داشته باشد، در حالی که برای این دانشگاه جدید گفته شده که وزیر بهداشت نیز باید اساسنامه را امضا کند.

فرجی‌دانا خاطر نشان کرد: از سوی دیگر نام رییس دولت قبلی و اکثر کسانی که در حال حاضر به عنوان عضو هیات موسس از آنها نام برده می‌شود، در مجوز قبلی وجود ندارد، به همین دلیل نیز این ارتباط نقض می‌شود.

وزیر علوم با بیان اینکه درباره دانشگاه قبلی اساسنامه تیپ موسسات حاکم و جاری است، گفت: در جلسه‌ای که در شورا تشکیل شده، صحبت از موسسه‌ای بوده که مجوزهای آن گرفته شده و قصد ایجاد شعبه در تهران را دارد، اما با توجه به اینکه موسسه قبلی اکنون وجود ندارد، عملا وجود شعبه برای این دانشگاه معنی نخواهد داشت.

*اشتغال با رشد اقتصاد ارتباط تنگاتنگ دارد

وی درباره بحث اشتغال فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نیز به ایسنا اظهار کرد: اشتغال مسئله‌ای چند بعدی است و وارد شدن به این اقیانوس نیازمند این است که فرد غواص ماهری بوده و بتواند همه گوهرهای آن را شناخته و استخراج کند.

فرجی‌دانا با بیان اینکه اشتغال با رشد اقتصاد ارتباط تنگاتنگ دارد، گفت: شما نمی‌توانید رشد اقتصادی منفی داشته و در عین حال افزایش اشتغال داشته باشید، بنابراین باید راهکارهایی اندیشید که اقتصاد رشد کند.

وزیر علوم با بیان اینکه نباید سرزنش کرد که آموزش عالی به عنوان یک مرجع برای اشتغال به تحصیل کسانی که کار مناسب پیدا نمی‌کنند، مورد استفاده قرار می‌گیرد، تصریح کرد: این امر در تمام دنیا انجام می‌شود و در زمانی که رکود اقتصادی بر کشور حاکم است، دولت در دانشگاه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند تا ظرفیت دانشگاه‌ها را افزایش دهد. زیرا اینکار علاوه بر ایجاد تأخیر در تقاضای اشتغال در جامعه سبب می‌شود که فرد قاعدتاً با طی کردن مقاطع بالاتر تحصیلی ظرفیت بیشتری برای خدمت به جامعه داشته باشد، اما متاسفانه بعضا این موضوع در رسانه‌ها مورد سرزنش قرار می‌گیرد، در صورتی که اگر یک ارتقای علمی برنامه‌ریزی شده باشد، سبد اشتغال غنی شده و زمانی که صنعت برای مثال در رشته‌ای نیاز به فارغ‌التحصیل دکتری داشته باشد، این سبد به انداره کافی غنی خواهد بود تا به این نیاز پاسخ دهد.

فرجی‌دانا با بیان اینکه در کشورهایی که به طور کاملا غیرمتمرکز آموزش عالی خود را مدیریت می‌کنند، موسساتی وجود دارند که نیاز جامعه در پنج سال آینده را مرتبا به جامعه اعلام می‌کنند، خاطر نشان کرد: برای مثال در کشور آمریکا چند سال است که به دلیل فرسوده شدن زیرساخت‌های عمرانی کشور، این موسسات اعلام می‌کنند که بیشترین نیاز به مهندسی عمران خواهد بود، بنابراین این موضوع سبب شده که دانشگاه‌هایی که قبلا رشته عمران را تعطیل کرده بودند، دوباره آن را راه‌اندازی کنند.

وزیر علوم با بیان اینکه یکی از کارکردهای دانشگاه این است که سبد اشتغال را برای فعال شدن ظرفیت‌های جامعه برای برداشت از این سبد غنی کند، تاکید کرد: این کار باید تقاضا محور و براساس مأموریت‌های منطقه‌ای، ملی و فراملی دانشگاه انجام شود برای مثال ما در کشور خود شهری داریم که سایت‌های بسیار زیاد باستان‌شناسی دارد اما در دانشگاه این شهر، رشته باستان‌شناسی وجود ندارد.

*مقصود فرجی دانا از «دانشگاه پاسخگو»

وی با اشاره به مفهوم “دانشگاه پاسخگو”، اظهار کرد: لازمه رسیدن به این تقاضا محوری این است که دانشگاه بتواند پاسخگو باشد. نمی‌شود که وزارت علوم همه دانشگاه‌ها را در همه جای کشور با یک ماموریت یکسان در کنترل داشته باشد و بگوییم دانشگاه باید به جامعه خود پاسخگو باشد. دانشگاه پاسخگو یعنی اینکه هر دانشگاه باید بتواند یک ماموریت خاص منطقه‌ای، ملی و فراملی داشته باشد.

فرجی‌دانا با بیان اینکه دولت یکی از سفارش‌دهندگانی است که به برخی از ظرفیت‌های دانشگاهی از طریق بودجه‌ریزی، سفارش تربیت دانشجو می‌دهد، گفت: اگر دانشگاه بیش از این ظرفیت داشت، می‌تواند آن را در خدمت ماموریت‌های دیگر خود قرار دهد، مثلاً به صنایع منطقه خود خدمت‌رسانی نماید. بدین ترتیب دولت سفارش خود را در قالب بودجه به دانشگاه می‌دهد اما دانشگاه هر قدر ظرفیت اضافه داشته باشد، می‌تواند برای ماموریت‌های منطقه‌ای یا ارتباطات بین‌المللی استفاده کرده یا دانشجوی خارجی جذب کند.

وی با تاکید بر اینکه دانشگاه پاسخگو از بی‌کیفیتی هیچ سودی نمی‌برد، اظهار کرد: عرضه باید متنوع و کیفیت هم باید مناسب باشد و به همین ترتیب خود به خود بازخورد جامعه به دانشگاه کیفیت می‌دهد.

فرجی‌دانا با بیان اینکه ما نقش برنامه‌ریزی و نظارت را خواهیم داشت، تصریح کرد: ما کنترل می‌کنیم که سفارش‌های دولت به دانشگاه‌ها درست باشد و اگر دانشگاه‌ها اشتباهی در برنامه‌ریزی عرضه خود اشتباه کرد، صندلی‌های آن خالی می‌ماند و متوجه می‌شود که باید آن را جمع کرده و ظرفیت دیگری ایجاد کند و در نهایت بسته شدن این حلقه سبب می‌شود دانشگاه کاری را انجام دهد که جامعه آن را می‌طلبد.

وزیر علوم با اشاره به برنامه‌های وزارت علوم در این زمینه، تصریح کرد: البته تا زمانی که این حلقه بسته شود، ما مجبوریم جایگزینی برای برخی از نقاط حلقه پیدا کنیم که در مجموع اگر این چشم‌انداز برای آینده دانشگاه‌ها که بریدن از سیاست اولین قدم آن است، تعریف شود؛ به تدریج به دانشگاهی می‌رسیم که وضع و حالش بهتر از امروز باشد.

*فعالیت “شورای خبرگان بدون مدرک” برای تدریس خبرگان حرفه‌ها در دانشگاه‌ها

وزیر علوم با اشاره به وجود «شورای جذب خبرگان بدون مدرک» در حوزه هیأتهای امنا، گفت: شرط تدریس در دانشگاه هیچ وقت تنها داشتن مدرک دکتری نبوده است، چرا که ما شورایی با عنوان «شورای جذب خبرگان بدون مدرک» داریم و افرادی که در این شورا تایید شوند، می‌توانند مانند دارندگان مدرک دکتری در دانشگاهها تدریس نمایند. بطور مثال در رشته‌ای مانند مجسمه‌سازی یا موسیقی که اصولاً دوره دکتری وجود ندارد، اگر این شورا فرد را تایید کند، می‌تواند در آن رشته تدریس کرده و مانعی نیز برای آن وجود ندارد.

*برنامه جدی وزارت علوم برای نظارت کیفی بر موسسات غیرانتفاعی و پیام نور

وی همچنین درباره وضعیت کیفیت در مؤسسات غیرانتفاعی و دانشگاه پیام‌نور، گفت: برای نظارت بر کیفیت این دانشگاه‌ها برنامه جدی داریم و از این پس، صدور مجوزها با توجه به کیفیت دانشگاه صورت خواهد گرفت.

وی با بیان اینکه قصد ما این است که این دانشگاه‌ها را به سمت کیفیت سوق دهیم، گفت: از این پس در جایی که کیفیت وجود ندارد، مجوز باطل شده یا مجوز جدیدی داده نمی‌شود و تا زمانی که کیفیت وجود ندارد، ظرفیت دانشجویی نیز نخواهیم داشت.

بسیاری از تمرکزگرایی‌های شدید انجام شده در جذب هیات علمی برآمده از سلایق مجریان بوده است

وزیر علوم همچنین درباره تمرکززدایی از موضوع جذب هیات علمی در دانشگاه‌ها، تاکید کرد: با صحبت‌هایی که با دست‌اندرکاران انجام داده‌ایم، مشخص شد که بسیاری از تمرکزگرایی‌های شدید انجام شده در این حوزه برآمده از سلایق مجریان بوده است. بنابراین ما باید به اصل آیین‌نامه‌ها رجوع کنیم که به دانشگاه‌ها اجازه می‌دهد پس از تصمیم‌گیری برای جذب یک فرد با او فوراً قرارداد پیمانی یک ساله ببندند و پرونده او را برای طی کردن مراحل لازم به هیأت مرکزی جذب وزارت ارسال نمایند.

فرجی‌دانا درباره نحوه جذب اعضای هیات علمی، اظهار کرد: دانشگاه می‌تواند در همان جا قرارداد اولیه یک ساله پیمانی را با عضو هیات علمی امضا کرده که بسیاری از این بلاتکلیفی‌ها خود به خود حل می‌شود، همچنین گروه آموزشی نیز عضو هیات علمی را ارزیابی علمی می‌کند و تنها ارزیابی‌های عمومی و نظارتی می‌تواند در مرجع متمرکزی باشد که همیشه بوده و مشکلی نیز برای دانشگاه ایجاد نمی‌کند.

*احتمال بازنگری آیین‌نامه استخدام و ارتقای اعضای هیات علمی

وزیر علوم همچنین درباره احتمال تغییر در آیین‌نامه ارتقای اعضای هیات علمی، گفت: آیین‌نامه‌ها هیچ وقت ثابت نیستند، چرا که با پویایی ماموریت‌ها و کارکردها در مجموعه آموزش عالی تغییر خواهند کرد.

وی افزود: تیمی را مسئول کرده‌ایم که در آیین‌نامه‌های وزارت علوم به خصوص در آیین‌نامه‌های اصلی مثل استخدام اعضای هیات علمی و ارتقای آنها پیشنهاداتی برای بهبود فراهم کرده که پس از تصویب در مراجع ذیصلاح، آنها را عملیاتی می‌کنیم.

*صدور مجوز برای 20 شرکت دانش بنیان

فرجی‌دانا با بیان اینکه هماهنگ‌سازی فعالیت‌های وزارت علوم با معاونت علمی ریاست جمهوری یکی از ضروریات است، گفت: ما جلسه‌ای داشتیم که پیرو آن کارگروهی بین این دو نهاد شکل گرفت که در جهت حذف تداخل‌ها یعنی تفکیک برخی از کارها یا تلفیق برخی دیگر حرکت کند.

وزیر علوم با بیان اینکه اولین ثمره تشکیل این کارگروه، فعال شدن کارگروه صدور مجوز شرکت‌های دانش بنیان است، گفت: مجوز دادن به این شرکت‌ها بسیار مهم است که به واسطه آن این شرکت‌ها می‌توانند از معافیت‌ها و امکاناتی مثل دریافت وام‌های با مزایای خوب از صندوق نوآوری و شکوفایی برخوردار شوند.

فرجی‌دانا با اشاره به صدور مجوز برای 20 شرکت دانش بنیان، اظهار کرد: ما قائل به این هستیم که به هر شکل ممکن تمام حوزه‌های تداخلی بین این دو حوزه را رفع کنیم.

وی با تاکید بر اینکه امروزه در حوزه روابط بین‌الملل صحبت از دیپلماسی علم و فناوری می‌شود، تصریح کرد: متولی بخشی از این قضیه ما هستیم و حضور در صحنه یونسکو در وزارت علوم انجام می‌شود و بسیاری از دفاتر منطقه‌ای وابسته به ماست، بنابراین ما در حال هماهنگی این مسائل هستیم که از ظرفیت هر دو نهاد برای پیشبرد علم و فناوری بهره ببریم و به طور مشخص شرکت‌های دانش بنیان را که حلقه مهمی از تجاری‌سازی دستاوردهای علمی پژوهشی کشور هستند را تقویت کنیم.

وزیر علوم با طرح این پرسش که این حلقه مفقوده که پس از اینکه نتیجه پژوهش مشخص شده و تبدیل به نوآوری می‌شود، چگونه می‌تواند تبدیل به فناوری شود، تصریح کرد: همه ما باید به این موضوع اهتمام بورزیم و از ظرفیت شورای عتف برای هماهنگی بین دستگاه‌ها و بالا بردن سهم پژوهش از GDP که باید همه دستگاه‌ها بخشی از بودجه خودشان را صرف پژوهش و ارتقای علمی کار اجرایی خود کنند، استفاده کنیم.

*مشارکت بیشتر دستگاه‌های اجرایی در انجام پروژه‌های کلان ملی

فرجی‌دانا با بیان اینکه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری در سال آخر دولت اصلاحات تشکیل شد، تصریح کرد: در هشت سال گذشته این شورا به سمت تعریف پروژه‌های کلان ملی سوق داده شد و در نهایت به تعدادی از پروژه‌های کلان مالی در سال گذشته رسید. بنابراین ما باید سعی کنیم علاوه بر اینکه این پروژه‌ها مسیر خود را ادامه دهند و اهدافشان برآورده شود، به مشارکت بیشتر دستگاه‌های اجرایی در انجام این پروژه‌ها برسیم.

وی خاطر نشان کرد: امیدواریم که دبیرخانه شورای عتف قادر باشد که این ظرفیت‌ها را بالا برده و از این ظرفیت که بسیار مهم است، استفاده کرده تا صحنه بهتری را شاهد باشیم.

وزیر علوم با بیان اینکه اولین جلسه کمیسیون تخصصی علوم و فناوری دولت مجدداً تشکیل شد، اظهار کرد: حضور این کمیسیون در مجموعه کمیسیونهای تخصصی دولت مجدداً مورد تأکید قرار گرفت و مقرر شد برای فعال‌سازی آن تلاش بیشتری از جانب اعضاء صورت پذیرد.

*به دانشجویی بودن ایسنا ببالید

فرجی دانا در بخش دیگری از سخنان خود با تجلیل از ایسنا و اذعان به تاثیر و نقش این رسانه در کشور گفت: دستاوردهای این خبرگزاری باعث خوشحالی من است، هرچند ناملایماتی در سال‌های اخیر با تعویض‌های مکرر مسوولان آن، متوجه ایسنا شد که از چشم دانشگاهیان نیز پنهان نبود، البته این خود نشان‌دهنده قدرتی است که در این مجموعه جمع شده است.

وی افزود: رسیدن به این گروه هماهنگ و متخصص با پوشش خبری بخش بزرگی از جامعه، بدون امکانات خاص نشان‌دهنده این است که نیت‌ها در این مجموعه درست بوده و اعضای آن با نیت درست گام برمی‌دارند. هر چه این بهبودها را در ایسنا می‌بینم، باعث خوشحالی من می‌شود و اگر کاستی هم وجود دارد، همه باید تلاش کنیم که برطرف شود و در این زمینه اگر کاری هم از مجموعه وزارت علوم بر بیاید انجام خواهیم داد.

فرجی دانا در ادامه با اشاره به دستاوردهای ایسنا در طول 14 سال گذشته، خاطرنشان کرد:‌ معمولا اگر جایی کانون قدرت نباشد، مورد توجه واقع نمی‌شود، اما از همان ابتدا برای من روشن بود تلاشی که در ایسنا آغاز شده با موفقیت همراه و به ثمرات نیکو منجر خواهد شد، بنابراین توجهات به ایسنا از سنخ توجهاتی است که نسبت به دانشگاه‌ها و وزارت علوم نیز می‌شود. همان طور که با وجود این که وزارت علوم نسبت به بودجه کل کشور بودجه زیادی ندارد، اما تا این اندازه مورد توجه کانون‌های قدرت است که این موضوع نشان‌دهنده تاثیرگذاری وزارت علوم است.

وزیر علوم خطاب همچنین به مجموعه ایسنا تصریح کرد: به دانشجویی بودن ایسنا ببالید و برای تحکیم آن تلاش کنید، چراکه ایسنا کیفیت خود را از پویایی بدنه دانشجویی دارد و هر چه بیشتر بتواند آن را حفظ کند، می‌تواند تضمینی برای حفظ این کیفیت باشد.

دکتر فرجی دانا در پایان برای اعضای این مجموعه آرزوی موفقیت کرد.

گفت‌وگو از: بهناز غفاری و پدرام صادقی