نافرمانی مدنی توتال و شکستن بُت تحریم‌های ثانویه

«رضا نصری» کارشناس حقوق بین الملل در یادداشتی تلگرامی با عنوان «نافرمانی مدنی توتال و شکستن بُت تحریم‌های ثانویه» نوشت:

ایران و شرکت توتال زمانی قرارداد چند میلیارد دلاری برای توسعه میدان گازی پارس جنوبی امضاء می‌کنند که کنگرهٔ آمریکا ماه‌هاست حول محور لایجهٔ تحریمی جدید خود علیه ایران مانور تبلیغاتی می‌دهد و برای ترساندن سرمایه‌گذاران فضاسازی می‌کند.

در واقع، با توجه به اینکه همین شرکت ماه‌ها پیش ورودِ خود به بازار ایران را مشروط به تصمیمات کنگره دانسته بود، و با توجه به اینکه پیش از این نیز شرکت‌های هم‌‌تراز آن در اروپا خود را معذور و ملزم به تبعیت از قوانین فرامرزی کنگرهٔ آمریکا می‌دانستند،‌ شاید بتوان گفت امضای این قرارداد نوعی «نافرمانی مدنی» از جانب شرکت‌های غیرآمریکایی محسوب می‌شود که قادر است در میان‌مدت لطمهٔ ماندگار و مهمی بر اصل «تحریم‌های ثانویه» و بُٰرش و کِششِ این قبیل قوانین فرامرزیِ آمریکا وارد آورد. اهمیت نمادین شرکت توتال – به عنوان یک غول نفتی – نیز بر تاثیر این نافرمانی مدنی به شدت می‌افزاید.

حال،‌ اگر دولت ایران و کلیت دستگاه حاکمهٔ کشور تلاش کند با همین روال فضا را به نحوی سامان بخشد که سایر بنگاه‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی نیز از همین شیوه نافرمانی پیروی کنند، در عمل، می‌توان ادعا کرد که ایران اهرم و سلاح اقتصادی مهمی به نام «تحریم‌های ثانویه» را از دستِ واشنگتن خارج کرده است.

این نکته هم شایان ذکر است که قرارداد توتال زمانی منعقد می‌شود که کشورهای متخاصم منطقه، به ویژه عربستان سعوی، نیز به شدت تلاش می‌کنند از طریق اقدامات نامتعارف و تنش‌آفرینی‌های بی وقفهٔ خود، ایران را کشوری منزوی و بی ثبات و «در حال جنگ» ترسیم کنند؛ که این شیوه نیز ظاهراً هیچ‌گونه بازدارندگی برای شرکت مهمی مانند توتال برای ورود به بازار ایران در پی نداشته است.

به عبارت دیگر، شاید بتوان گفت که امضای قرارداد توتال، در کنار عواید اقتصادی‌اش، یک ارزش راهبردیِ مهم نیز برای ایران در بر دارد که می‌توان به کمک «دیپلماسی عمومی» و همراهی همه جناح‌ها آن را تقویت کرد و از آن به بهترین شکل در راستای حفظ منافع ملی بهره‌برداری کرد.

همراهی همه جناح‌ها با دولت و دستگاه دیپلماسی کشور برای شکستن بُتِ تحریم‌های ثانویه و قوانین فرامرزی کنگره آنجا اهمیت مضاعف پیدا می‌کند که ظاهراً سیاستمداران اروپایی نیز سرانجام تصمیم گرفته‌اند در برابر این اهرم غیرقانونی آمریکا مقاومت نشان دهند. فراموش نکنیم که اخیراً دولت آلمان تهدید کرد که چنانچه لایحه تحریم‌های جدید مجلس سنای آمریکا علیه روسیه، شرکتهای آلمانی را مشمول جریمه کند، به اقدام تلافی‌جویانه علیه آمریکا دست خواهد زد. ایران می‌تواند از طریق تداوم سیاست‌های کنونی و پیگیریِ «دیپلماسی هوشمندانه» کارشکنی‌های آمریکا را خنثی سازد و اختیارات خودخواندهٔ کنگره در تحمیل قوانین خود به سایر جوامع و کشورها را از درون تهی و بی‌اثر نماید.

انتهای پیام