یاراحمدی: کم‌طاقتیم و هر تغییر را اهانت می‌دانیم
محمدامیر یاراحمدی در مورد اعتراضات به تصمیم فرهاد مهندس‌پور در مورد برگزار نشدن مسابقه نمایشنامه‌نویسی در جشنواره تئاتر فجر می‌گوید: «کم طاقتیم و با هر تغییری فریادمان به آسمان می‌رود که وامصیبتا به ما اهانت شد!»
نرگس کیانی: با منتشر شدن فراخوان سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر به دبیری فرهاد مهندس‌پور در هجدهم تیر، مشخص شد این رویداد تئاتری برخلاف دوره‌های قبل میزبان بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی نخواهد بود.
تغییری که از لحظه انتشار، اعتراض بخشی از اهالی نمایشنامه‌نویسی را به همراه داشت و دلیل آن را بی‌توجهی دبیر جشنواره که خود از کارگردانان به‌نام تئاتر است به نمایشنامه و نمایشنامه‌نویسان تلقی کردند. روز یکشنبه بیست‌وچهارم تیر اما با برگزاری اولین نشست رسانه‌ای جشنواره با حضور دبیر آن، مهندس‌پور توضیح داد که دلیل این حذف نه بی‌توجهی که چیز دیگری بوده است.
او گفت معتقد است بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی همواره در هیاهوی جشنواره تئاتر فجر گم شده و می‌خواهد با توجه به اهمیت این بخش جای درستی برای آن پیدا کند اما هنوز به نتیجه قطعی نرسیده و برای تصمیم‌گیری با رئیس و اعضای کانون نمایشنامه‌نویسان خانه‌تئاتر مشورت خواهد کرد.
شاید پرسیده شدن چند باره این سوال از مهندس‌پور بود که منجر به گارد گرفتن او شد و در پایان گفت اساسا جشنواره تئاتر فجر، جشنواره اجراست و نه تکست. مشروح این نشست را می‌توانید اینجا بخوانید.
همه این اتفاقات منجر شد به این که با محمدامیر یاراحمدی از نمایشنامه‌نویسان برجسته معاصر و رئیس کانون نمایشنامه‌نویسان تماس بگیریم و نظر او را در این خصوص جویا شویم.
یاراحمدی با متانت همیشگی‌اش و فارغ از فضایی هیجان‌زده در این خصوص گفت: «چند روز پیش در گفتگویی تلفنی از آقای مهندس‌پور علت حذف بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی را از جشنواره تئاتر فجر جویا شدم که ایشان در پاسخ مطالبی را مطرح کردند که به نظرم منطقی و قابل‌توجه بود.»
او ادامه داد: «در این گفتگو دبیر جشنواره با تاکید بر این که حذف بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی در فراخوان به معنای حذف آن از جشنواره نیست توضیح داد که این بخش در دل جشنواره از برجستگی و نمود لازم برخوردار نیست و لذا باید زمان مناسب‌تری را برای برگزاری آن جست‌و‌جو کرد که ارزش‌های فرهنگی و هنری آن بارزتر و آشکارتر شود.»
نویسنده نمایشنامه‌های «بیوه‌های غمگینِ سالارِجنگ» و «طپانچه‌خانم» که هر دو توسط شهاب‌الدین حسین‌پور اجرا شد در مورد دلایل موافقت خود در قیاس با مخالف بخشی از اهالی نمایشنامه‌نویسی توضیح داد: «تصور می‌کنم که دوستان خبرنگار و برخی عزیزان نمایشنامه‌نویس کم‌طاقتی می‌کنند. تا پیش از این وقتی در مورد بخش مسابقه نمایشنامه‌نویسی جشنواره تئاتر فجر سئوال می‌شد عموما از مدیریت نازل و بی‌توجهی به این بخش ابراز نارضایتی می‌کردند… ولی از زمانی که فراخوان جشنواره سی‌وششم منتشر شد و این تصور پیش امد که بخش نمایشنامه از جشنواره حذف شده است یک باره فریاد دوستانی به آسمان رفت که وامصیبتا به ما اهانت شد!»
او تصریح کرد: «زمان برگزاری و سازوکار اجرایی این بخش هنوز برای ما مشخص نیست ولی گمان نمی‌کنم بابت نامشخص بودنش لازم باشد هیئت‌مدیره کانون نمایشنامه‌نویسان به جنگ فرهاد مهندس‌پور برود. بلکه منتظر می‌ماند تا در جلسه مشورتی از نظرات و برنامه ایشان به طور دقیق مطلع شود و چنانچه نقص و یا کاستی وجود داشت با ایشان مطرح کند. البته می‌پذیرم که بهتر بود دبیر محترم جشنواره پیش از انتشار فراخوان، کانون نمایشنامه‌نویسان و اعضای آن را در جریان این تغییرات قرار می‌داد تا شاید از بروز برخی سوتفاهمات جلوگیری می‌شد. چون سوتفاهم سریع ایجاد می‌شود اما از بین بردنش کاری طولانی و دشوار است.»
نویسنده نمایشنامه «هیچ‌کس نبود بیدارمان کند» با تاکید بر این که آن‌چه مهندس‌پور در تئاتر می‌پسندد مبتنی بر یافته‌های اجرایی است توضیح داد: «این یک روش شناخته شده و معتبر است و پرداختن به آن به معنای بی‌احترامی و اهانت به ساحت نمایشنامه‌نویسی نیست. بی‌انصافی است که بگوییم چون دبیر جشنواره چنین رویکردی را در تئاتر دنبال می‌کند پس بخش نمایشنامه را از جشنواره حذف کرده است!»
یاراحمدی افزود: «با چنین نگرش بدبینانه‌ای مسلما هر شخص دیگری هم بر این مسند بنشیند از این گونه اتهامات مبرا نیست و می‌توان هر اقدام و یا رفتار مدیریتی او را با چنین استدلالی زیر ضرب قرار داد. البته رصد کردن رفتارهای مدیریت و مراقبت از حقوق صنفی، امری لازم و وظیفه‌ای حرفه‌ای و فرهنگی است اما این مراقبت نباید با تعصب به خرج دادن بر روش‌های گذشته باشد چرا که چنین رویکردی مانع از ایجاد تحول و منجر به اخلال در توسعه و نیز باعث سرخوردگی کسانی می‌شود که می‌خواهند شرایط تولید و الزامات فرهنگی آن را با مطالبات نوین فرهنگی و اجتماعی متناسب و هماهنگ کنند. پس بهتر نیست در چنین شرایطی به جای پرداختن به روش و اسلوب حرفه‌ای دبیر جشنواره از خود سوال کنیم که آیا سیاست اتخاذ شده می‌تواند با منافع فرهنگی و صنفی جامعه نمایشنامه‌نویسان همخوانی داشته باشد یا خیر؟»
او در ادامه گفت: «جشنواره تئاتر فجر میراثِ گذشته‌ای است که دولت به عنوان تنها سرمایه‌گذار برای هم اندازه کردن مطالبات حرفه‌ای با امکانات اندک اجرایی، سیاست‌های محدودکننده خود را در قالب آن اعمال می‌کرد. جشنواره‌ای که با گشایش سالن‌های خصوصی و پیدا شدن تهیه‌کننده خصوصی و کاهش حمایت مالی دولت اینک به تشکیلاتی فربه و پرهیاهو اما بی‌کیفیت و عاری از چشم‌انداز و ارزش راهبردی بدل شده است. بدیهی است که در چنین جشنواره‌ای بخش تولید متن هم از کارایی فرهنگی موثری برخوردار نیست و صرفا آرایه‌ای بر قامت جشنواره است.»
نویسنده نمایشنامه «اعترافاتی درباره زنان» تصریح کرد: «لذا وقتی صحبت از منسجم ساختن ساختار اجرایی جشنواره و تلاش برای متناسب کردن آن با مقتضیات نوین تئاتر به میان می‌آید، پس خارج ساختن بخش تولید متن نه از کلیت جشنواره بلکه از فضای پرهیاهوی اجراها هم شاید بتواند امکانات مناسب‌تر و ابزار تخصصی‌تری را در اختیار ما قرار دهد که ارزیابی متون نمایشی با دقت‌‌نظر و تمرکز بیشتری انجام شود و ارزش‌های هنری و فرهنگی و حرفه‌ای آن تشخص و جلوه بیشتری پیدا کند.»
او ادامه داد: «شاید برخی از همکاران عزیز من و اعضای کانون با این نظر موافق و عده‌ای هم به هر دلیل با جداسازی زمانی بخش تولید متن از فضای جشنواره مخالف باشند و حتی آن را اهانت‌بار و یا مشکوک تلقی کنند اما به عنوان یک نمایشنامه‌نویس معتقدم که اساسا بدون فرصت دادن، تعامل، کنکاش، پذیرش احتمال خطا و پرهیز از حاشیه‌روی‌‌های غیرحرفه‌ای و بعضا غیراخلاقی نمی‌توان وضعیت موجود را بهبود بخشید و هر گونه اقدامی برای ایجاد تحول از پیش محکوم به شکست است.»
یاراحمدی با استفاده از عبارت «عادت کردن به زندگی حداقلی» تاکید کرد: «نباید از آقای مهندس‌پور توقع داشت که مثل مدیری اداری رفتار کند. او یک هنرمند و مدرس تئاتر است و براساس شناختی که از مشکلات حرفه خود دارد طبیعی است که بخواهد وضعیت موجود را در جهت بهتر شدن اصلاح کند. ممکن است در این مسیر موفق و یا دچار شکست شود. با این حال من ترجیح می‌دهم در شرایط فعلی به او اعتماد کنم. چون در غیر این صورت نمی‌دانم به چه کس دیگری می‌توان اعتماد کرد. مسلما بازگرداندن دوباره بخش نمایشنامه به جشنواره کار دشواری نیست اما از کف دادن فرصت‌ها برای آزمودن روش‌هایی که ممکن است عرصه بهتری را برای توسعه تئاتر و یا بالندگی ادبیات نمایشی فراهم کند اشتباه تاریخی است. به هرحال ما تا زمانی که احتمال شکست را به عنوان یک منطق وارد محاسبات زندگی خود نکنیم نمی‌توانیم به سمت آینده قدم برداریم. نباید خود را به زندگی حداقلی عادت دهیم و باورمان این باشد که وضع موجود را با همه کاستی‌هایش حفظ کنیم تا مبادا همین را هم از دست بدهیم!»
سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر از اول تا دوازدهم بهمن در هفت بخش تخصصی مرور تئاتر ایران، تئاتر ملل، مهمان، خارج از صحنه (Offstage)، به علاوه فجر (با مشارکت تماشاخانه‌های خصوصی)، مسابقه تئاتر ایران و مسابقه تئاتر ملل برگزار خواهد شد.
انتهای پیام
