حجاب، مریم و ارمیا

به گزارش انصاف نیوز، «محمدرضا کلاهی» در یادداشتی تلگرامی با عنوان «مریم و ارمیا» درباره‌ی تغییر تصویر حجاب نوشت:

انتشار عکس‏‌هایی از چهره‌ی بدون حجاب مریم میرزاخانی در رسانه‌های رسمی ایران موجی از بحث و گفتگو درباره‌ی حجاب برانگیخت. قبلاً یک بار دیگر هم بحث‏‌هایی درباره‌ی حجاب درگرفته بود. هنگامی که زنی به نام ارمیا در یک برنامه‌ی آوازخوانی در یک شبکه‏‌ی تلویزیونی، باحجاب روی صحنه رفته بود و آواز خوانده بود. هر یک از این دو رخ‏داد، دو ایماژ متفاوت و رقیبِ هم، از «زن مطلوب» را به چالش می‌کشد.

ایماژ اول که با انتشار عکس‌های مریم میرزاخانی مخدوش می‌شود، تصویر برساخته‌ی گفتمان رسمیِ جمهوری اسلامی از «زنِ پاکِ باحجاب» است. تصویری که در آن، مجموعه‌ای از خوبی‌های یک زن از قبیل عفت، حیا، نجابت، پاک‏دامنی و دین‏داری از یک سو و حجاب از سوی دیگر با هم پیوند می‏‌خورند و ملازم هم دانسته می‌شوند. در این تصویر، زنی که حجاب ندارد، ناگزیر از حجب و حیا و پاک‏دامنی چیزی کم دارد. تصویرِ چهره‏ محجوب و معصوم مریم، آن چهره‏ پاک و بی‏‌حرف و حدیثی که روزنامه‌های مختلف، از اصلاح‌طلب تا اصول‏گرا از انتشار آن نگرانی به دل راه ندادند، همان تصویرِ متناقضِ «زنِ محجوبِ بی‏‌حجاب» است که ایماژ «زن پاک باحجاب» را نقض می‌کند و نشان می‌دهد که پیوند میان حجاب و عفت، پیوندی سیاسی است.

ایماژ دوم که با آوازخوانیِ ارمیای باحجاب نقض می‌شود، تصویر برساخت‏ه‌ی گفتمان ضدجمهوری اسلامی است که مایل است حجاب زن را به یک نقطه‌ی ضعف مهم جمهوری اسلامی تبدیل کند و از آن ابزاری برای فشار سیاسی بسازد. در این تصویر، مجموع‏ه‌ای از صفات خوب از قبیل پیشرفت شخصی، آزادی و استقلال فردی و حضور اجتماعی از یک سو و بی‏‌حجابی از سوی دیگر به هم پیوند می‌خورند. در این تصویر، زنِ باحجاب، زنِ عقب‏ مانده‌ی سرکوب شده‌ای است که حجاب دست ‏و پای او را بسته است و بنابراین توان رقابت با «زن آزاد» را ندارد. حضور ارمیای باحجاب روی استیجِ آوازخوانی، سیلی از اعتراضات را از جانب مخالفان حجاب در شبکه‌های اجتماعی آن زمان برانگیخت. در این اعتراضات آوازخواندن زن، با حجاب داشتن او سازگار دانسته نمی‌شد. گفته می‌‏شد که همان شرعی که به زن اجازه‏‌ی بی‌حجاب بودن نداده، اجازه‏ آواز خواندن هم نداده. زنی که حجاب دارد «نمی‏‌تواند» آواز بخواند. اما در واقع ایرادِ کار در آن‏ جا بود که یک زنِ باحجاب، «توانسته بود» آواز بخواند. ارمیا، تصویرِ متناقضِ «زنِ آزادِ باحجاب» بود که ایماژ زنِ آزاد بی‌حجاب را می‌شکست و نشان می‏‌داد که پیوند میان بی‌حجابی و آزادی، پیوندی سیاسی است.

دو رخ‏داد انتشار عکس‌‏های مریم و روی استیج رفتنِ ارمیا، دو ایماژ «زنِ باحجابِ عفیف» و «زنِ بی‏ حجابِ آزاد» را شکست و نشان داد که هر گونه پیوندی میان داشتن و نداشتن حجاب، با مجموعه‌ای از صفت‌های «خوب» از قبیل عفت و حیا و پاکدامنی یا پیشرفت و آزادی و حضور اجتماعی می‏ تواند پیوندی دلخواهانه و سیاسی باشد.

انتهای پیام