واکاوی بحران فقدان نیروی جوان و کارآمد

یک فعال سیاسی اصلاحطلب در خصوص اظهارات روز گذشته سعید حجاریان مبنی بر اینکه «از اول انقلاب تا به امروز کادر سازی نکرده‌ایم، اگر کادرسازی می‌کردیم الان کابینه بهتری داشتیم.»، گفت: ما نوعی رجعت پیدا کردیم و به ساختار قدیمی و سنتی بازگشتیم و محافظه کار شدیم و همانطور که در ابتدا گفتم در گذشته و اکنون باقی ماندیم و حالا که در شرایطی هستیم که نیازمند نیروهای جدید هستیم، نمی توانیم افراد مناسبی پیدا کنیم. زیرا اصلا ما نیروی کارآمد تربیت نکردیم و حدود چهل سال با جوانان زمان انقلاب که الان زمان بازنشستگی و استراحتشان هست، مدیریت کردیم.

روز گذشته سعید حجاریان درباره ترکیب کابینه گفت: «روحاني نيرويي بهتر از اين وزراي پيشنهادي نداشت اگر داشت معرفي مي‌كرد. مساله اين است كه كفگير به ته ديگ خورده است و نه كسي را باقي گذاشته‌ايم و نه نيرويي تربيت كرده‌ايم.»

غلامرضا ظریفیان استاد دانشگاه طی گفت‌وگو با فرارو در خصوص فقدان نیروی جوان و کارآمد گفت: بخشی از این اتفاق به فرهنگ عمومی ما ایرانی ها برمی‌گردد. متاسفانه در فرهنگ عمومی ما، آینده نقش بزرگی ندارد. یعنی یا در گذشته و خاطرات خوشایند و غیر خوشایند سیر می کنیم یا در زمان حال. این فرهنگ عمومی در تمامی مناسبات از جمله سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و… نیر وجود دارد.

وی ادامه داد: موضوع دیگر مسئله زمان است. برخلاف بسیاری از کشورها و دنیای مدرن ما زمان را نادیده می‌گیریم و به راحتی از کنار این مسئله مهم گذر می کنیم. یعنی توجهی نداریم که هر حضوری یک زمان مشخص دارد باید به فکر بعد از آن هم باشیم. به عنوان مثال اگر مقامات سیاسی کشور به این مسئله توجه می‌کردند، شاید الان شرایط حضور برای زنان یا جوانان بسیار متفاوت بود.

او افزود: موضوع بعدی مسئله ساختار است که این موضوع دو بخش دارد. یک بخش به خانواده و معلمان و نظام آموزشی ما می‌شود.متاسفانه در نظام آموزشی ما برخلاف دیگر نظام‌های آموزشی در جهان، به دنبال خردجمعی نیستیم و تلاشی هم برای گسترش آن نمی کنیم. در صورتی که اگر این تحول در نظام آموزشی کشور به وجود بیاید، ما با انبوه سازی نیرو مواجه می‌شویم و به دنبال قهرمان نمی‌گردیم.

ظریفیان تصریح کرد: بخش دیگر در مسئله ساختار، موضوع احزاب در ایران است. ما با وجود اینکه از زمان مشروطه که حدود 110 سال از آن می‌گذرد، صاحب حزب بودیم و در برهه های مختلف احزاب بزرگ و قوی در ایران به وجود آمدند اما با گذر زمان ضعیف و آرام آرام منحل شدند. بعد از انقلاب هم به همین شکل بود. یعنی ما حزب بزرگ و قدرتمندی مثل جمهوری اسلامی داشتیم که شاید خیلی از بچه‌های نسل جدید اسمش را هم نشنیده باشند. زیرا آرام آرام افول کرد و بعد هم منحل شد. به عبارت ساده ما حتی نتوانستیم احزاب خود را قدرتمند نگه داریم و بر تعدادشان اضافه کنیم.

این استاد دانشگاه ادامه داد: اینها را گفتم تا به اینجا برسم که سیستم حزبی هم می تواند در تربیت نیروهای جوان و کارآمد بسیار تاثیرگذار باشد.ضمن اینکه اگر سیستم حزبی در ایران تقویت شود، آنها می توانند استعداد یابی(سیاسی، اقتصادی و..) را به نحو احسن انجام دهند و فرصت گفت‌وگو برای آنها فراهم کنند و استعداد جمعی آنها را محک بزنند. متاسفانه مسئله محک زدن استعدادهای جمعی ما هم بسیار ضعیف و ناقص است. یکی از نهادهایی که می تواند زمینه این موضوع را فراهم کند، سازمان‌های مردم نهاد است. اما به دلیل ضعف این سازمان‌ها در ایران خودشان از جمله عوامل شرایط امروز شده اند که به قول آقای حجاریان ما هیچ نیرویی تربیت نکردیم.

وی با بیان این نکته که این شرایط در اوایل پیروزی انقلاب وجود نداشت، اظهار کرد: در آن دوره اعتماد زیادی به جوانان و زنان وجود داشت و به همین دلیل هم در آن دوران ما استاندار، نماینده مجلس، فرماندار، رزمنده و… جوان داشتیم. درست است که آزمون و خطا داشتند اما بالاخره موفق شدند خودشان را اثبات کنند. شهید همت، شهید باکری، شهید باقری و جهان آرا و… از جمله همین افراد بودند که با وجود سن کم از فرماندهان بزرگ جنگ بودند. اما در این میان یک اتفاق عجیب رخ داد. این افراد که به آنها اعتماد شده بود و تجربه آن دوران را داشتند و خودشان از جمله جوانانی بودند که با آزمون و خطا توانسته بودند خودشان را اثبات کنند، به مرور زمان خودشان دچار تحول شدند و برای خودشان جایگزین تربیت نکردند و محافظه کار شدند و میدان را برای آزمون جوانان فراهم نکردند.

او تصریح کرد: دلیل اتفاق مورد بحث هم این بود که زمانی که انقلاب رخ داد، سنت‌ها و ساختارها جابه‌جا شدند و بازیگران جدید پا به عرصه گذاشتند و با توجه به ماهیت انقلاب اگر به مکانیزم‌ها توجه می‌شد، فرصت طلایی را از دست نمی‌دادیم. اما متاسفانه ما صرفا به پوسته انقلاب توجه کردیم و آرام آرام به همان سنت‌ها و ساختارهای گذشته برگشتیم. این در حالی بود که اگر مکانیزم‌ها را مد نظر قرار می‌دادیم، الان دغدغه تربیت و آموزش نیروهای جوان سیاسی نداشتیم.

معاون وزیر علوم دولت اصلاحات گفت: به نظر من ما نوعی رجعت پیدا کردیم و به ساختار قدیمی و سنتی بازگشتیم و محافظه کار شدیم و همانطور که در ابتدا گفتم در گذشته و اکنون باقی ماندیم و حالا که در شرایطی هستیم که نیازمند نیروهای جدید هستیم، نمی توانیم افراد مناسبی پیدا کنیم. زیرا اصلا ما نیروی کارآمد تربیت نکردیم و حدود چهل سال با جوانان زمان انقلاب که الان زمان بازنشستگی و استراحتشان هست، مدیریت کردیم.

وی تاکید کرد: به همین دلیل هم زمانی که در دوران آقای احمدی‌نژاد مسئله جوانگرایی مطرح شد، شکل فانتزی پیدا کرد. زیرا به هرحال جوانان ما نیازمند گذراندن مراحل مشخصی از آموزش و آزمون و خطا هستند. اما در دولت آقای احمدی نژاد بدون در نظر گرفتن این مسئله سعی شد جوانان را وارد بخش مدیریتی کشور کنند که نتایج خوشایند و موفقی نداشت. باید توجه داشت که چه در مسئله زنان و چه جوانان باید یک بستر منطقی فراهم شود تا آنها در این بستر آموزش ببینید تا مثلا در سن 35سالگی بتوانند به عنوان معاون وزیر فعالیت کنند و در یک پروسه 4 یا 8 ساله برای وزارت آماده شوند.

ظریفیان در پایان عنوان کرد: در مجموع به عقیده من محافظه کاری، فرهنگ نگاه به گذشته و فقدان حزب حاصلش نوعی عقب افتادگی در تربیت نیروهای جوان در عرصه عمل شده است. با اینحال درست است که الان دیر شده اما ناممکن نیست و می توانیم در یک بازه زمانی 4 یا 8 ساله نیروهای جوان تربیت کنیم. اما لازمه این مسئله شجاعت و ریسک پذیری و واقع‌بینی است. زیرا من حتی در احزاب هم می بینیم که با جوانان درست رفتار نمی‌شود و برخی به واسطه تجربه سی ساله خود را محق می دانند و اجازه فعالیت کافی و لازم به زنان و جوانان نمی‌دهند.

انتهای پیام