خشم ریاض از گرم شدن روابط قطر با ایران

تصمیم قطر برای از سرگیری روابط دیپلماتیک با ایران آشکارا نشان می دهد که پس از سه ماه، رویارویی کشورهای خلیج فارس نه تنها نشانی از پایان ندارد، بلکه به نظر می رسد که آماده تشدید است و عربستان را خشمگین می کند. امارات متحده عربی، بحرین، مصر و عربستان، با اطمینان توقع داشتند که قطری ها تسلیم خواسته آنان شوند. اکنون معلوم شده که این گروه در محاسبات خود اشتباه فاحشی انجام داده اند.

سفیر قطر در تهران روز گذشته (جمعه) به ایران بازگشت و فعالیت خود را از روز شنبه در سفارتخانه این کشور عربی در تهران آغاز کرد.

به گزارش اعتدال، “علی بن احمد علی السلیطی” از امروز ( 4شهریورماه ) فعالیت خود در سفارت خانه دوحه در تهران آغاز کرده است .

چهارشنبه هفته گذشته وزرای خارجه ایران و قطر با یکدیگر گفت‌وگوی تلفنی داشتند و در این گفت‌وگوی تلفنی وزیر خارجه قطر خبر از بازگشت سفیر این کشور به تهران داد.

وزارت خارجه قطر همچنین در بیانیه‌ای اعلام کرد: سفیر این کشور در ایران را که حدود ۱۸ ماه پیش از این کشور فراخوانده بود، بار دیگر به تهران می فرستد.

قطر در ژانویه سال ۲۰۱۶ میلادی (دی ماه سال ۱۳۹۴ شمسی) در اعتراض به حمله به سفارت عربستان در تهران سفیرش را از ایران به دوحه فراخوانده بود.

در بیانیه دفتر روابط عمومی وزارت خارجه قطر آمده است: «قطر اعلام می کند که سفیرش به تهران باز می‌گردد تا وظایف دیپلماتیک خود را پی بگیرد.» وزارت خارجه قطر در این بیانیه همچنین به تمایل دوحه به تقویت روابط با جمهوری اسلامی ایران اشاره کرده است.

بازگشت سفیر قطر به تهران با استقبال ایران مواجه شد و سخنگوی وزارت خارجه روز پنجشنبه در این ارتباط موضع گرفت.

این اقدام قطر با واکنش منفی مقامات بحرین و امارات متحده عربی روبرو شد.

این دیپلمات قطری از دی ماه سال 1392 فعالیت خود در تهران را آغاز کرد و در 19 بهمن 1392 با رییس‌جمهور دیدار و استوارنامه خود را تقدیم حجت‌الاسلام و المسلمین حسن روحانی کرد.

بهرام قاسمی در گفت‌وگویی که در کانال تلگرامی سخنگوی وزارت امور خارجه منتشر شده، درخصوص خبر تماس تلفنی وزیر خارجه قطر با وزیر امور خارجه کشورمان ضمن تأیید این گفت‌وگوی تلفنی اظهار کرد: این تماس شب گذشته انجام شد و تمایل طرف قطری برای بازگرداندن سفیر خود به تهران مطرح شد که ما از این اقدام دولت قطر استقبال می‌کنیم.

قاسمی اضافه کرد: قبلا سفیر آن کشور برای برخی مشورت‌ها به دوحه فراخوانده شده بود و بازگشت مجددشان به تهران تصمیم و اقدامی منطقی و مثبت ارزیابی می‌شود.

وی تأکید کرد: همان‌گونه که مکررا اعلام داشتیم، ریاست اصولی و همیشگی جمهوری اسلامی ایران توسعه روابط با تمامی همسایگان بوده و خواهد بود و ایران همواره آمادگی دارد در چارچوب احترام متقابل و حفظ منافع مشترک، روابط بهتری با تمامی کشورهای همسایه و پیرامونی خود داشته باشد و همان‌گونه که وزیر امور خارجه اعلام داشتند، یکی از اولویت‌های اساسی یا اَبَراولویت ما در سیاست خارجی کشور در دولت جدید، ارتقای همکاری‌ها و اولویت‌دادن به توسعه مناسبات همه‌جانبه با کشور‌های همسایه خواهد بود.

محاسبات ضد ایرانی سعودی ها اشتباه از آب درآمد

روزنامه ایندیپندنت تصمیم دوحه را برای از سرگیری روابط دیپلماتیک با تهران موجب خشمگین شدن عربستانی دانست که انتظاراتش از تحریم قطر برآورده نشده و محاسبات ضد ایرانیش اشتباه از آب درآمده است.

کیم سنگوپتا (Kim Sengupta) دبیر دیپلماتیک تارنمای این روزنامه انگلیسی در مقاله ای، با اشاره به تصمیم دولت قطر برای از سرگیری روابط دیپلماتیک با ایران نوشت: (این تصمیم) آشکارا نشان می دهد که پس از سه ماه، رویارویی کشورهای خلیج (فارس) نه تنها نشانی از پایان ندارد، بلکه به نظر می رسد که آماده تشدید است و عربستان را خشمگین می کند.

سنگوپتا نوشت: امارات متحده عربی، بحرین و مصر به رهبری عربستان، قطر را محاصره کردند تا 13 شرط ضرب الاجل آنان را اجابت کند. این گروه با اطمینان توقع داشتند که قطری ها تسلیم خواسته آنان شوند. اکنون معلوم شده که این گروه در محاسبات خود اشتباه فاحشی انجام داده اند.

دبیر روزنامه چپ گرای ایندیپندنت افزود، گر چه حمایت از افراط گرایی از جمله اتهامات ریاض و هم پیمانانش به دوحه بود ولی روابط صمیمانه دوحه با تهران که رقیب عربستان در منطقه است نیز یکی از دلایل اصلی عصبانیت این گروه بود. مدارکی وجود دارد که نشان می دهد سعودیها هنگامی که دونالد ترامپ برای عقد قراردادهای فروش تسلیحات به عربستان رفت و ایران را تهدید کردد جسور شدند و این اقدام خطیر را انجام دادند.

آنچه که سعودیها در ابتدا موضع قدرت در نظر گرفته بودند، بسرعت رو به ضعف نهاد. ترامپ که رفتار متناقض و سردرگم کننده او عادی شده است، پس از اقدام های اتحاد عربی علیه قطر، این کشور را تهدید به واکنش تلافی جویانه کرد. در همین حال رکس تیلرسون وزیر امور خارجه و جیمز مَتیس وزیر دفاع آمریکا با حمایت از قطر به این نکته اشاره کردند که این کشور یکی از متحدان اصلی واشنگتن در منطقه است و عملیات های نظامی منطقه ای آمریکا از خاک آن انجام می شود.

به نوشته مقاله نویس ایندیپندنت، دوحه اعلام کرد که گر چه اقتصادش از تحریم های عربی آسیب دیده ولی آنقدر ثروتمند است که از پس آن بر می آید. تهران ابتدا بنحو حساب شده ای به این بحران واکنش نشان داد و خواهان آشتی طرفین شد، اما سریع برای بهره برداری از این اوضاع وارد عمل شد و ضمن ارسال مواد غذایی به قطر، حریم هوایی خود را بر هواپیماهای قطری ای که با حریم هوایی بسته عربستان مواجه شده بودند، گشود. ترکیه که رقیب عربستان برای رهبری بر کشورهای سنی است، اقلام مورد نیاز قطر از جمله مصالح ساختمانی را ارسال کرد و پیشنهاد کرد تا نیروهای کمکی به قطر اعزام کند.

انزوای ایران که ترامپ هم به دنبالش بود، نشانی از تحقق ندارد
اگر سعودیها انتظار داشتند که تمهیدات تنبیهیشان علیه قطر هشداری به عمان و کویت باشد، که روابط نسبتا خوبی با تهران دارند، این امر شکست خورده است. علاوه بر این، آرزوی انزوای ایران که ترامپ نیز در پی آن است نشانی از تحقق ندارد. ماه گذشته بیش از 100 کشور در مراسم تحلیف روحانی شرکت کردند که روسیه و هند و چین و تمام کشورهای مهم اروپای غربی از جمله آنان بودند.

سعودیها اصرار دارند که قطر باید پیش از حل و فصل این اوضاع، امتیازاتی بدهد. ریاض مرز زمینی با قطر را گشود تا حاجیان قطری در مراسم حج حضور یابند ولی دوحه این اقدام را رد کرد و انگیزه آن را سیاسی دانست.

تصمیم زیارتی عربستان پس از آن گرفته شد که مقام های ریاض با شیخ عبدالله آل ثانی که از اعضای خاندان سلطنتی قطر بوده و مورد حمایت سعودی هاست، دیدار کردند. این فرد که پدر بزرگ امیر فعلی است و برادرش را در سال 1972 از قدرت کنار زد ، چهره ای حاشیه ای در قطر است و قطری ها گمان می کنند که اتحاد وی و سعودیها نشان دهنده شکست ریاض در دستیابی به اهداف خود است.

ممکن است که حق با قطریها باشد. بعید است که در این رویارویی قطر نخستین طرفی باشد که پا پس بکشد.

دوحه حاضر نیست دربرابر فشارهای تحمیلی کوتاه بیاید

اسوشیتدپرس نیز نوشت: به نظر نمی‌رسد هیچ پایانی برای این بحران با توجه به حرکت اخیر قطر وجود داشته باشد. احتمالا بازگشایی مجدد روابط دیپلماتیک قطر با ایران و همزمانی آن تنها چند روز پس از سالروز زمانی که عربستان سعی کرد یکی از اعضای خاندان سلطنتی قطر را در یک کودتا در سال ۱۹۷۲ برکنار کند، اتفاقی نبوده است.

کریستین کوتز محقق موسسه جیمز بیکر در دانشگاه رایس گفت: «قطر نشان داده که می‌خواهد مسیر دیگری را برود. این که قطر حاضر نیست دربرابر فشارهایی که منطقه بر او تحمیل می‌کند، کوتاه بیاید نشانه خوبی از تقویت مواضع این کشور است. »

این گزارش ادامه داد: قطر سال ۲۰۱۶ پس از قطع روابط ایران و عربستان که در پی اعدام یک روحانی شیعه در عربستان و اعتراضات مردم ایران به این اعدام در مقابل سفارت عربستان، روابطش را با ایران قطع کرد.

در بیانیه کوتاه وزارت خارجه این کشور در روز پنجشنبه گفته شده که سفیر قطر به زودی به ایران باز خواهد گشت.

در این بیانیه آمده است: دولت قطر تمایل خود را برای افزایش روابط دو جانبه دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران در همه زمینه‌ها اعلام می‌کند.

نویسنده این گزارش در ادامه نوشت: «با اعلام این خبر از سوی قطر، این کشور در واقع هیچ چشم‌اندازی برای بهبود اوضاع و رفع بحران با کشورهای خلیج فارس باقی نگذاشته است. ایران از این تصمیم قطر استقبال کرد و از همان آغازین ساعات بحران محموله‌های هوایی غذا را به سمت دوحه روانه کرد و به این کشور اجازه داد که از مرزهای هوایی‌اش استفاده کند. در روزهای اخیر عربستان به حجاج قطری اجازه داده از مرزهای این کشور برای حج وارد مکه شوند. »

ریاض گفته هفت پرواز ملی عربستان را برای انتقال حجاج قطری اختصاص داده است و همزمان قطر را برای این که پروازهایش را از دوحه به عربستان مسدود کرده سرزنش کرده است. مقامات قطری این مساله را رد کردند و مدارکی را افشا کردند که نشان می‌داد عربستان نامه‌های اداری‌اش را به اشتباه به یک وزارت خانه دیگر فرستاده است.

طبق گزارش اسوشیتدپرس دوحه اخیرا عربستان را به سیاسی کردن مساله حج متهم کرده و این اقدام از سوی عربستان را غیرقانونی خوانده است.

بر اساس این گزارش پیام‌های متناقضی در مواجهه با این بحران از کاخ سفید به گوش می‌رسد. ترامپ از طرفی از سعودی‌ها حمایت می‌کند اما در حال حاضر بین دولت و وزارت دفاع مخالفت‌هایی در این باره وجود دارد. واشنگتن یک پایگاه نظامی عظیم در قطر و یک پایگاه دریایی در بحران دارد. رزمایش نظامی قطر و آمریکا در روز سه‌شنبه دومین رزمایش از زمان آغاز این بحران در خلیج فارس بود.

در ادامه این گزارش آمده است: در ایران سخنگوی وزارت خارجه بهرام قاسمی گفته «بیانیه قطر به معنای تمایل این کشور برای بازگشایی سفارتشان در ایران است و این مطلب در تماس تلفنی وزیر خارجه قطر با محمد جواد ظریف مطرح شده است. ما از این تصمیم استقبال می‌کنیم.»

به گزارش اسوشیتدپرس علی رغم قطع روابط دیپلماتیک دو طرف در سال ۲۰۱۶ روابط اقتصادی محکمی میان ایران و قطر همواره در جریان بوده است. قطر و ایران یک میدان گازی عظیم مشترک دارند.

قطر به واسطه این میدان گازی بالاترین سرانه درآمدی را در جهان دارد و به همین واسطه می‌تواند شبکه ماهواره‌ای الجزیره و میزبانی بازی‌های جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ را تامین مالی کند.

به گزارش این رسانه با وجود اختلافات میان ایران و عربستان امیدها برای بهبود روابط بین دو کشور و کاهش تنش‌ها بالا رفته است. جواد ظریف اخیرا از اعطای ویزا به دیپلمات‌های ایرانی و در ازای آن به دیپلمات‌های عربستانی خبر داد.

واکنش بحرین و امارات به نزدیک شدن روابط ایران و قطر

واکنش کشورهایی که در بحران دیپلماتیک با قطر به سر می‌برند، نیز چندان خوشایند نبود. انور قرقاش، وزیر مشاور امارات در امور خارجه در واکنش به تصمیم قطر برای از سرگیری روابط دیپلماتیک با ایران در صفحه توییتر خود نوشت: بحران قطر امری قابل پیش‌بینی بود که در خلیج‌فارس به وجود آمد، حتمیت آن آشکار بود؛ اگرچه زمان آن مشخص نبود و رویکردها و سوءمدیریت دوحه دلیل طولانی و عمیق‌شدن آن است. وی افزود: وقتی که در این بلای معروف به بحران قطر دنبال جوانب مثبت می‌گردیم، چیزی جز شفافیت نمی‌یابیم، زیرا اظهارات و سیاست‌ها واضح و آشکار شد.

قرقاش در ادامه نوشت: مدیریت قطر برای بحران به سوءتدبیر شناخته شد، جست‌وجو درباره سود رسانه‌ای بر آن غالب شد و بعد استراتژیکی و منافع قطر و ملت آن کشور از آن دور شد. این وزیر اماراتی همچنین نوشت: قطر با سوزاندن پل‌ها، از دست‌دادن حاکمیت و فرار به جلو بحران را عمیق‌تر کرد و فرصت‌های میانجیگری که ما آرزوی آن را می‌کردیم، از بین برد. وی مدعی شد: کار عاقلانه نه این است که با مسائل پیرامون خود برای حل بحران به‌طور جدی تعامل کنیم اما دوحه با اعلام رویکردهایش در مورد ایران و یمن گرفتاری‌اش را بیشتر کرد.

وزیر خارجه بحرین نیز به تصمیم جدید قطر برای از سرگیری روابط دیپلماتیک با ایران واکنش نشان داد. شیخ خالد بن احمد آل‌خلیفه وزیر خارجه بحرین در واکنش به اقدام اخیر قطر برای بازگرداندن سفیرش به تهران در صفحه توییتر خود مدعی شد: تاریخ این را بنویسد، در روزی که قطری اجازه نداد شهروندانش به خانه خدا بروند، سفیرش را به کشوری بازگرداند که به دروغ‌ خواهان پیروزی اسلام و مسلمین است.

واکنش آمریکا

هیتر نائورت سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم در نشست خبری وزارت امور خارجه آمریکا، در واکنش به این اقدام قطر گفت: در این مورد، باید گفت که ما طرف‌ها را ترغیب می‌کنیم که تلاش کنند از لفاظی بکاهند.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت: دولت قطر و ایران بهترین کسانی هستند که می‌توانند به این پرسش‌ پاسخ بدهند. ما در کل درباره این مناقشه و بسیار نگران اختلاف نظرها میان قطر و کشورهای عربی هستیم.

نائورت هیچ اظهار نظری درباره روابط ایران و قطر نکرد.

انتهای پیام