داغ‌تر از آش | رضا بابایی
«رضا بابایی» پژوهشگر فرهنگی در یادداشتی تلگرامی با عنوان «داغ‌تر از آش» نوشت:
اختلافات تاریخی و عقیدتی مسلمانان با یک‌دیگر بر سر امامت و خلافت، به گونه‌ای است که پایانی برای آن در تصور نمی‌گنجد. در هیچ مسئله‌ای از مسائل دینی نیز به اندازۀ امامت و خلافت، شمشیر از نیام بيرون نيامده است و چنانکه ابوالحسن اشعری(م324) صاحب مقالات الاسلامیین(ص2) می‌گوید، «آغاز اختلافات میان مسلمانان، مسئلۀ جانشینی پیامبر(ص) بود.» این اختلاف، ساحت‌های گوناگون دارد؛ از جمله: مجادلات نظری.
تا امروز ساحت نظری تقریبا هیچ نتیجۀ عملی نداشته است؛ یعنی شمار کسانی که از طریق مجادله و گفت‌وگو، مذهب خود را تغییر داده‌اند، نسبت به نیرو و هزینه و زیان‌های انسانی و اجتماعی این مجادلات، نزدیک به صفر است. مورخان، گسترش عمومی تشیع را در ایران بیشتر به دو عامل برمی‌گردانند که هیچ‌یک از جنس تبلیغات یا مناسک‌سازی یا شعائرپرستی نیست: نخست تغییر مذهب اولجایتو(ایلخان مغول) به تشیع در نیمۀ نخست قرن هشتم بر اثر نفوذ علامه حلی در دربار ایلخانان، و دوم ظهور صفویه.
قاعدتا نباید و نمی‌توان با مباحثات نظری مخالفت کرد. هر کس عقیده‌ای دارد و دوست می‌دارد که کسان بیشتری را با خود همراه و هم‌عقیده کند و برای آن نیز دلایلی از عقل و نقل می‌یابد. اما نباید اجازه داد که این مباحثات، در سرنوشت این‌جهانی مسلمانان تأثیر بگذارد. وقتی اختلاف در مهم‌ترین ارکان دین(توحید و معاد)، مسلمانان را متفرق نمی‌کند، چرا نزاع بر سر امور دیگر، مسلمانان را این‌گونه در برابر هم قرار داده است؟ انسان‌ها در این دنیا چنان مشکلات و مصائب و رنج‌‌هایی دارند که افزودن بر آن نابخردی و سنگ‌دلی است. کاسه‌های داغ‌تر از آش، جز آن‌که دست و لب بسوزانند اما شکمی را سیر نکنند، چه هنر دارند؟
هم شیعه و هم سنی، باید در معنای درست شکست و پیروزی بیشتر بیندیشند. پیروزی امامت، در تعداد پیروان آن و شکست مخالفان آن نیست؛ در تربیت انسان‌های دوراندیش و خردمند و نوع‌دوست و مفيد است. اگر پیروان امامت یا خلافت، چنان رفتار کنند که انسان‌های بیشتری رنج ببرند و آروزهای بیشتری بر باد بروند و اشک‌های بیشتری جاری شوند، شکست خورده‌اند؛ هرچند در پیروزی بر خصم، توفیقاتی در حد شاه اسماعیل صفوی یا سلاطین عثمانی داشته باشند.
انتهای پیام
