این شجاعت نیست، به شبستری نقد دارم

به مناسبت 81 سالگی استاد «محمد مجتهد شبستری» روشنفکر دینی معاصر، برخی از محققان یادداشت‌های قابل تاملی نوشته‌اند که به نقل از کانال تلگرامی و سایت آقای شبستری در انصاف نیوز بازنشر می‌شود.

این شجاعت نیست، به شبستری نقد دارم

سید محمدعلی ابطحی، عضو شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز به مناسبت سالگرد تولد «محمد مجتهد شبستری» نوشت:

من از نسلی هستم که مجتهد شبستری را از کودکی و از وقتی که نویسنده‌ی مقالات عقیدتی در مجله‌ی مکتب اسلام بود می‌شناسم.

در بین عالمان دینی مجموعه‌ای بودند که نه انقلابی دو آتشه شناخته می‌شدند و نه طرفداران استبداد. بیشتر معرف اسلامی بودند که راه میانه را به جامعه نشان می‌داد.

وقتی انقلاب اسلامی شد، روح ضد استبدادی و ذات ضد تحجر افرادی مثل حجه الاسلام و المسلمین شبستری ِ آن روزها باعث شد تا در برهه‌ی کوتاهی که حذف و طردها آغاز نشده بود، شبستری یکی از ایدئولوگ‌هایی باشد که در تلویزیون می‌توانست با مردم حرف بزند. حرف‌هایی که در دوران پرسشگری مردم شنونده داشته باشد.

در طول ۴۰ سال پس از انقلاب تطورات گوناگونی اتفاق افتاد. هم در اندیشه‌ی شبستری و هم در مدیریت انقلاب. کم کم قرار شد از تریبون های رسمی فقط حرف‌هایی به گوش جامعه برسد که طبق سلیقه‌ی حاکمان باشد.

روحانیت حکومتی در همه‌ی امور دخالت کردند. برداشت‌ها و تفسیرهای حاشیه‌ای ابتدای انقلاب که مردم را نادیده می‌گرفتند به متن برگشتند.

نهاد روحانیت در ذهن اکثریتی از مردم تبدیل به مفسر قرائتی از دین شدند که نگاه رحمانی به دین در آن کم بود. شریعت و فقاهت مبنا قرار گرفته بود و جوهره‌ی دین که حد مشترک همه‌ی ادیان بود مورد توجه قرار نمی‌گرفت.

از سوی دیگر مجتهد شبستری هم در طول این سال‌ها تحول پیدا کرد. رشته‌ی اصلی‌اش را زبان شناسی دینی قرار داد.

کمتر عالم دین شناسی بود که هرمنوتیک را به صورت عمیق بحث و مطالعه کرده باشد. انتشار کتابش در این حوزه باعث شد فصل جدیدی از اندیشه‌های دینی در ایران شکل بگیرد.

این بار شبستری صاحب مکتب شده بود. در مورد زبان دین حرف داشت. استدلال‌های جدی او در محافل جهانی اندیشه ورزان هم مطرح شد.

وقتی این فاصله از دو طرف زیاد شد، شبستری ردای دین را وانهاد و حجه الاسلام و المسلمین محمد مجتهد شبستری، شد استاد شبستری.

این نقطه‌ای است که من در زندگی اجتماعی شبستری به او نقد دارم. دینی که من می‌شناسم، به شبستری احتیاج داشت. روحانیتی که به آن باور دارم شبستری را هم درونش باید جا می‌داد.

وانهادن دین و دیانت و روحانیت به یک قرائت از دین، شجاعت نیست. من حجه الاسلام والمسلمین محمد مجتهد شبستری را بیشتر دوست داشتم. آن شبستری می‌توانست باور خودش از دین را حداقل در کنار باورها قرار دهد و این نشانی از زنده بودن دین با روایت قابل قبول‌تر بود.

برای این استاد فرزانه در سالگرد تولدش آرزوی طول عمر پر سعادت دارم.

انتهای پیام