پیش زمینه‌ی تبدیل نظام ریاستی به نظام پارلمانی

«افشین علاء» شاعر و فعال سیاسی در یادداشتی تلگرامی با عنوان «پیش زمینه‌ی تبدیل نظام ریاستی به نظام پارلمانی» نوشت:

✍️ نه نظام ریاستی وحی منزل است که به هیچ قیمتی نتوانیم از آن عبور کنیم، نه نظام پارلمانی آنقدر مذموم که از آن بیم داشته باشیم. بسیارند کشورهای توسعه یافته که رییس امور اجرایی خود را از طریق پارلمان برمی‌گزینند، و بسیارند کشورهای محروم از دموکراسی و توسعه که نظام ریاستی هم دارند و هر چند سال یک بار رییس جمهور را با رأی بی واسطه‌ی مردم انتخاب می‌کنند.

✍️ اما آنچه که در حاشیه‌ی زمزمه‌های اخیر نگران کننده می‌نماید، غفلت از الزامات تشکیل پارلمانی است که از هر جهت آمادگی انتخاب رییس اجرایی کشور را داشته باشد.

✍️ قطعاً انتخاب رییس جمهور از طریق رأی نمایندگان مجلس، هزینه و وقت کمتری از دولت و ملت خواهد گرفت و به همین دلیل قابل تأمل و حتی مطلوب به نظر می‌رسد، اما به شرط‌ها و شروط‌ها.

✍️ در صورت وقوع این تغییر، باید جایگزین مناسبی برای احساس مشارکت تک تک شهروندان در فرآیند جذاب شرکت در انتخابات ریاست جمهوری فراهم شود. این جایگزینی نیز زمانی اتفاق خواهد افتاد که نمایندگان مجلس، به راستی برآمده از همه‌ی سلایق و گرایش‌های موجود در بدنه‌ی ملت باشند.

✍️ برای رسیدن به این مطلوب، همزمان نیازمند چند مقدمه‌ی مهم و ضروری هستیم. اول از همه به نهادینه شدن اصل تحزب و ایجاد فضای باز سیاسی نیاز داریم که در سایه‌ی آن همه‌ی افراد و جمعیت‌ها با گرایش‌های سیاسی متفاوت اما وفادار به نظام، امکان حضور در رقابت‌های انتخاباتی مجلس را داشته باشند.

✍️ پیش نیاز مهم و حیاتی دیگر تجدید نظر نهادهای نظارتی در شیوه‌های سخت گیرانه‌ی خود مبنی بر تعیین ملاک‌های التزام به اسلام، نظام و ولایت فقیه است. بدیهی است در صورت تکرار تجربه‌های پیشین در خصوص رد صلاحیت گسترده‌ی بسیاری از اصلاح طلبان و حتی برخی اصول گرایان، هرگز به مجلسی که عصاره‌ی حقیقی مطالبات ملت باشد نخواهیم رسید.

✍️ مجلسی که امکان ورود بسیاری از چهره‌های شاخص و نخبگان مورد علاقه‌ی گرایش‌های گوناگون کشور به آن وجود نداشته باشد، هرگز نمی‌تواند به نمایندگی از آحاد ملت ریاست قوه مجریه را انتخاب کند.

✍️ فراموش نکنیم که رهبر معظم انقلاب در دوره‌های گوناگون برگزاری انتخابات، از همه‌ی آحاد ملت حتی «آنان که نظام را قبول ندارند» برای شرکت در تعیین سرنوشت کشور دعوت کرده‌اند. این یعنی از منظر رهبری، امر خطیر تعیین رییس جمهور، مستلزم جلب رأی و نظر تمامی سلیقه‌های موجود در بدنه‌ی ملت است.

✍️ با توجه به این ضرورت‌ها اگر قرار باشد نظام ریاستی به نظام پارلمانی تغییر یابد، سازوکارهای جدید و تحول در نگرش‌های نظارتی به ویژه در سیاست‌های شورای محترم نگهبان، امری ضروری است.

✍️ اما روی این سخن تنها با نهادهای نظارتی نیست. مخاطب مهم دیگر آن خود مردمند. مردم باید با توجه به تجربه‌های مکررشان در انتخاب نمایندگان، در گزینش‌های بعدی به ملاک‌های سخت گیرانه‌تری بیندیشند. به عبارت دیگر همان قدر که نهادهای نظارتی موظفند زمینه‌ی ورود آراء و سلیقه‌های گوناگون را فراهم کنند، آحاد ملت باید با سخت گیری و وسواس بیشتر دست به انتخاب بزنند.

✍️ با احترام به همه‌ی نمایندگان خدوم قبلی و فعلی مجلس شورای اسلامی، باید بپذیریم هنوز با مجلسی که به راستی عصاره‌ی ملت باشد و بتواند برای آنان رییس جمهور تعیین کند، فاصله بسیاری داریم.

انتهای پیام