ما و گسلهای سیاسی – اجتماعی عربستان

نصرت‌الله تاجیک در روزنامه مستقل نوشت:  ما در سیاست خارجی چالشهای زیادی داریم و یکی از آنها عربستان است که باید با حلم، بردباری، قاطعیت و صد البته با راهبرد مدون به حل و فصل آن اقدام نموده و با دیپلماسی متفاوت و بهره برداری از فرصتها به حل مشکلات دو کشور اقدام نمود. یعنی در مورد عربستان، روش‌های سنتی دیگر اصلا جواب نمی‌دهد. زیرا عربستان با وجود چند گسل سیاسی اجتماعی و حکومتی مانند گسل نسلی، بحران جانشینی و به بن بست رسیدن سیاستهای پنجسال اخیرش یک دوره گذار جدید را طی می‌کند و اگر یکی یا چند تا از این گسل‌ها فعال شوند در عرصه داخلی و خارجی این کشور بسیار تاثیرگذار است و می تواند تاثیرات عمیقی در جامعه و سیاست و حکومت این کشور بجای گذارد. از منظر خارجی نیز عربستان به پشتوانه حجم نقدینگی بالایش توانسته در جهت گیری‌های آمریکا و اروپا نسبت به منطقه اثر بگذارد.

در زمینه گسل نسلی باید اشاره شود که نسل جدید عربستان که محمد بن سلمان آنها را نمایندگی می کند غیر ایدئولوژیک، تا حدی با بینش سکولار و مشکلاتشان با ایران را ژئوپلیتکی دیده و ایران را تهدید میدانند. اما همین نسل قائل با تعامل با ایران بوده و باید فضائی برای تحقق آن بوجود آورد. لذا این نسل واجد یک الگوی جدید رفتاری است تا بتواند اهداف عربستان در سیاست خارجی را با روشهای نوین تامین کند. اگر تمامی مشکلاتی که سعودی با آنها روبروست بصورت یک فرصت برای تعامل و یا تعبیه یک فضای زیستی جدید در منطقه دیده شود شاید این الگوی رفتاری عربستان نه در کلیتش و نه در مولفه هایش لزوما” به ضرر سیاست خارجی ما نباشد و بستگی به نحوه اقدام ما نیز دارد. ما نیز می توانیم عملگرایانه اما بدون اضافه برآورد و با تجزیه و تحلیل دقیق و صحیح اقداماتی عملیاتی در مقابل آنها داشته باشیم. کاهش و یا حفظ سطح تنش موجود با عربستان به تحقق بهتر سیاست خارجی ما کمک میکند. شرایط منطقه پیچیده است و باید از طریق کاهش تنشهای منطقه ائی و داخلی قبل از هر تحول آتی ابتکار عمل را در دست داشته باشیم.

زیرا در این معادله بین ایران و عربستان عنصر و پارامتر سومی بنام ترامپ نیز بر خلاف دوره اوباما دخیل شده است. این امر یعنی ورود عنصر بدون برنامه با اهداف نامشخص که فقط به منافع انی و مالی در منطقه توجه دارد، کار دستگاه دیپلماسی ایران را دشوار نموده و باید تحولات محیطی به خوبی رصد و در معادلات وارد شود. درواقع اگرچه کار ما با آمریکا در زمان ترامپ سخت و شاید تا حدی غیر ممکن است اما نباید از تحولاتی که در منطقه در شرف وقوع است و بلوک بندی جدید در دنیا مایوس بود و غفلت کرد. از سوئی دولت ترامپ همچنان با بحران داخلی مواجه است و معلوم نیست به پایان دوره برسد، اما ممکن است بدش هم نیاید برای انحراف افکار عمومی از مشکلات درونی بحرانی در این منطقه و در رابطه با ایران بوجود آورد.

لذا ما در سیاستهای منطقه ائی و تامین منافع امنیتی و مصالح ملی خودمان ترجیحا” باید روشی را دنبال کنیم که رودررویی حداقلی میان ایران و آمریکا ایجاد شود. ما می‌توانیم با روش‌ها و تعاملات با قدرتهای تاثیر گذار و ارائه الگوهای رفتاری جدید علاوه بر آنکه زهر ترامپ را بگیریم، نشان دهیم که ایدئولوژی و برخی سیاست‌های عربستان در داخل و خارج عربستان نامطلوب و به ضرر کل دنیا است. جمهوری اسلامی باید به سوی سیاست تنش صفر برود یعنی هم تنش های سیاست منطقه ای اش را کم کند برای اینکه بتواند الگوی توسعه سیاسی اش را اجرا کند و هم منطقه را از ازدیاد تشنج نجات دهد. به هر صورت ما در یک منطقه ی حساس با یکدیگر همسایه ایم. درست است که حسن همجواری باید بین همسایگان حاکم باشد که امری عقلائی و لازم است اما کافی نیست. لذا عدم دخالت در اتفاقاتی که در عربستان در شرف تکوین است مقرون به صرفه و صلاح است تا جامعه سعودی بتواند دوران گذار خود را از سر بگذراند. انشاالله!

انتهای پیام