خاتمی: در مورد آزادی زندانیان متاسفانه تاخیر شد/ حضور زنان در مدیریت زندگی بشر را لطیف تر می کند

سیدمحمد خاتمی گفت: در مورد آزادی زندانیان متاسفانه آنقدر تاخیر شد که اگر پرونده دیگر درست نکنند خیلی از آنها به زودی آزاد می شوند ولی اگر یک روز هم زودتر آزاد شوند مساله مبارکی است و همچنین درمورد رفع حصر که امیدوارم صورت بگیرد.

به گزارش انصاف نیوز به نقل از روابط عمومی دفتر خاتمی، رییس جمهور اسبق کشورمان در دیدار جمعی از اعضای مجمع زنان اصلاح طلب و بانوان استانهای مختلف کشور گفت:

ولادت با سعادت حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا(س) که نه تنها سرور زنان عالم، بلکه الگو و سالار انسانهای حقیقت جو، اصحاب معرفت، آزادیخواه و عدالت طلب بود را به شما خانم ها که در عرصه اجتماعی فعال هستید و به ملت ایران و همه آزادگان جهان تبریک گفته و از خداوند شناخت آن بزرگواران و توفیق عملی کردن راهکارها و سلوکی که در زندگی داشتند را می خواهم.

در مورد زنان صحبت های زیادی شده و می شود و ما در عمل هم شاهد پیشرفتهایی در جامعه و هم تنگناهایی هستیم. من نکته ای از همان اوایل دوران ریاست جمهوری عرض کردم و باز تکرار می کنم-که البته نمی خواهم زیاد در مورد آن بحث کنم- و قرار بود خانم دکتر شجاعی و همکاران تحقیقاتی در این زمینه انجام داده و راهکار بدهند؛ اما موضوع شاید بزرگتر از آن بود که یک معاونت ریاست جمهوری بتواند به آن بپردازد و نیازمند تلاش متکفران دینی؛ حقوقی، اجتماعی و سیاسی است تا بتوانیم بصورت مطمئن مشکلات را حل کنیم.

طبیعی است که برای ما مسلمانان، شرقی ها و کل جهان، مساله خانواده موضوع بسیار مهمی بوده است و تردیدی وجود ندارد که نقش زن در شکل گیری، تثبیت و تداوم خانواده بسیار ممتاز تر از مرد است و حتما باید این موضوع را مورد توجه قرار دهیم. به خصوص با توجه به سستی پایه های خانواده در دنیای امروز که مشکلات فراوان اجتماعی، روانی، اقتصادی و سیاسی حتی در غرب ایجاد کرده و اگر مهمترین هسته جامعه لطمه ببینید کل جامعه لطمه دیده است. در این موضوع تردیدی نیست و اسلام هم خیلی روی خانواده تأکید کرده است. اما از طرف دیگر همانطور که بارها گفته ام اگر ما برای انسان-اعم از زن و مرد- رشد را در همه ابعاد بخواهیم-از توسعه اجتماعی گرفته تا رشد عقلی، اخلاقی، مهارتی و…- و زن و مرد را در رسیدن به رشد مساوی بدانیم-که می دانیم- و غرض آفرینش را این بدانیم که انسانها رشید شوند و کار پیامبران بلاغ بوده و ما در سایه ابلاغ آنها باید از لحاظ رشد اخلاقی، اجتماعی، مدیریتی و… رشد کنیم، باید بدانیم  که این هدف در «جمع» تحقق می یابد.

 این مساله بسیار مهمی است و اینکه فکر کنیم رشد به معنای عام کلمه و در همه ابعاد، مجزا از جمع می تواند تحقق یاید امر باطلی است و هم علم این را می گوید و هم از مبانی دین و فرهنگ جامعه خودمان می توانیم این مسأله را دریابیم. رشد یک امر اجتماعی است و کمال در جمع تحقق می باید؛ اگر زن هم شایسته رشد است-که هست- و اگر باید در رشد جامعه به عنوان یک پایه انسانیت نقش داشته باشد، حتما باید در عرصه حیات اجتماعی حضور فعال داشته باشد و بر اساس آن حقوق، نظامات سیاسی و سازوکارهای این حضور فراهم شود. اگر باید یک مدیر توانایی زن داشته باشیم او باید تحصیل کند، بتواند فعالیت کند و برای رشد خود کارگاه داشته باشد و مدیریت را تمرین کند. اگر ما برای اینکه زنان در بخش هایی توانمندتر هستند –که البته نمی توان در این مورد زود قضاوت کرد، بلکه باید ابتدا زمینه های حضور را در عین حفظ موازین فراهم کرد و آنگاه گفت که آیا زنان در علم یا زمینه های دیگر از مردان رشد بیشتری دارند یا خیر؟ بلکه باید  به درستی جامعه را –نه با تفکیک جنیسیتی- اداره کرد؛ ممکن است مردان هم در زمینه هایی کمتر از زنان بتوانند رشد کنند.

پس رشد اجتماعی مسأله مهمی است، زن هم حق رشد دارد و دیگر اینکه زمینه های رشد آنان در جامعه فراهم شود؛ در عین حال نگاه ما به خانواده هم خواهد بود و نقش زن بسیار مهم است و یادمان نرود که برای یک خانواده خوب، مردان هم تکالیفی دارند تا خانواده مستقر شود. این موضوع از لحاظ روانشانسی اجتماعی و فلسفی بسیار مهم است و باید روی آن کار کرد.

نکته مهم این است که جامعه ما و نظام ما اسلامی است و از معارف دینی بیشتر یه جنبه فقه و شریعت توجه می شود. البته شریعت مهم است، اما همه دین نیست و بیشتر مربوط به ظواهر می شود. اینجاست که نقش فقیهان در فعال شدن زنان و مردان جامعه و تعیین جایگاه آنان و امکان رشد آنها، مهم است. من اینجا دو تعبیر از امام نقل می کنم که محور و مدار انقلاب بودند و سالروز میلاد ایشان هم هست که من اینجا این مناسبت را تبریک می گویم. یک مورد، در خصوص در نظر گرفتن زمان و مکان در فقه و اجتهاد اسلامی است که بر اساس تغییر نیازهای انسان ها، احکام اسلامی هم تغییر می کند و دوم اینکه ایشان تعبیری دارند که ما در صورتی اجتهاد پویا خواهیم داشت که از زمان و مکان خودمان جلوتر باشیم؛ گاهی اوقات زمان چیزهایی را به انسان تحمیل می کند و یک وقت هم هست که انسان پیشاپیش راه خود بسوی آینده بهتر را پیدا می کند. شما دیدگاههایی که در مورد زنان تا چند دهه قبل-حتی در آستانه انقلاب- وجود داشت را با دیدگاههای فعلی مقایسه کنید که تقریبا کسی در مورد حضور زنان و به عهده گرفتن مسئولیت ها از سوی آنها حرفی ندارد و در این زمینه اجماع وجود دارد؛ در حالی که پنجاه سال قبل اینگونه نبود و از جمله اشکالاتی که وجود داشت و امام آن را اصلاح کردند این بود که به زنان حق رأی دادن دادند و گذشت زمان درستی این نگاه را نشان داد. اما اگر ما جلوتر از زمان باشیم و مسائل فردا را ببینیم می توانیم راحل های منظقی که با معیارهای فقهیی و دینی سازگار باشد را پیدا کنیم. اما آن رویکرد اجتهادی که در خصوص تصویب قوانین باید باشد بسیار مهم است و مهم است که کدام جان تحول یافته این مسئولیت را بر عهده دارد که هم متوجه اصل نظام است و هم متوجه این که چه رویکردی وجود داشته باشد.

نکته سوم این است که همیشه (اما امروز بیشتر از گذشته به به خاطر غول آسا شدن تکنیک و ارتباطات غول آسا و مجهز شدن قدرت به ابزارهای وحشتناک) حاکمیت خشونت بر زندگی جوامع وجود داشته است؛ در جوامعی که دارای فصای بسته و غیر دموکراتیک هستند یک نوع خشونت وجود دارد و در جوامع دیگر نوع دیگر خشونت هست. در جامعه بین الملل هم خشونت و زور حاکمیت دارد. وقتی بحث گفت و گوی تمدنها شد، من گفتم منظور ما این نیست که فقط دور هم بنشینیم و صحبت کنیم؛ بلکه منظور ما ایجاد یک پارادایم یا سرمشق برای روابط انسانها و جواع است. از گذشته تاکنون روابط جوامع عمدتا بر اساس زور بوده است-البته ممکن است بعضا عاطفی هم بوده باشد- و راوبط حکومتها هم عمدتا بر اساس زور بوده است؛ البته امروز لااقل به لحاظ فطری مردم محور قدرت بوده و ناظر بر قدرت هستند، اما از گذشته حکومت بوده است که با دست باز قدرت را بکار می برده است و حاصل این روند چند جنگ بزرگ در قرون اخیر بوده است. امروز هم قدرتها با جهان با زبان زور سخن می گویند  و در داخل بسیاری از کشورها هم دید؛دید امنیتی است و این احساس تقویت می شود که دشمن وجود دارد و راهکار هم سرکوب است. دشمن حتما هست، اما اینکه این را به روابط داخل خودمان بکشانیم امر وحشتناکی است و آن جریان خشونت گرای تروریسم هم از سوی دیگر تقویت می شود و این سیکل میوب خشونت از سوی قدرتمندان و پاسخ تروریست ها همچنان ادامه پیدا می کند و این مساله بسیار مهمی است و ما باید در همه عرصه ها پرچم صلح، تفاهم و انس را بلند کنیم. البته رویکردها و دیدگاهها هم باید عوض شده و بر اساس آن قوانین و سازو کارهایی بدست آید و انسان باید فکر خود را در این زمینه تکمیل کند.

زنان در زمینه لطافت روح از مردان قوی تر هستند و مردان هم در کارهای عملی قوی تر هستند؛ آیا نیاز مهم ما حاکم شدن این روحیه عاطفی بر جهان نیست؟ آیا جهان امروز نیازمند روحیه زنانه برای دفع خشونت و ایجاد صلح و همزیستی نیست؟ اتفاقا حضور زنان در مدیریتها و مسئولیت ها می تواند زندگی بشر را لطیف و مهربانانه تر کند؛ البته نه به این معنا که در مدیریت فقط زنان حضور داشته باشند، بلکه مردان هم باشند؛ البته این دیدگاه با فمینسم به معنای امروزی آن متفاوت است، ولی دفاع کردن از این است که برای حل یک بحران و مشکل بزرگ می توانیم از این خصوصیت زنانه-که زنان به آن افتخار می کنند- برای کاستن از این بحران بشری و دردها و رنج ها تلاش کنیم. البته باید تأکید کنم که این امور نیازمند قوانین و ضابطه است و با گپ زدن مسائل حل نمی شود.

نکته آخر، در اخبار شنیدم که معاونت رئیس جمهور گفته اند تلاش می کنیم همه یا بخشی از زنان دربند آزاد شوند؛ این امر نیکویی است. اما آنچه ما می گوییم و به صلاح کشور، نظام و همه است این است که همه کسانی که در بند و حصر هستند آزاد شوند و ما از فضای امنیتی به فضای سیاسیِ قانونی گام بگذاریم؛ از همه نیروها استفاده کنیم، همه نیروها بتوانند برای حل معضلات کشور مشارکت کنند و واقعا هم یکی از انتظاراتی که از تحول بزرگِ روی کار آمدن دولت آقای روحانی پدید آمد و هنوز هم هست؛ تغییر فضا بود. البته نمی خواهم بگویم زنان هم آزاد نشوند بلکه چه خوب است که همه آزاد شوند؛ گرچه زنان به خاطر نقشی که دارند و آسیب پذیری آنان و خانواده شاید اولویت داشته باشند. اما اولویت به این معنا نیست که عده دیگری در حصر و بند بمانند.

گرچه در مورد آزادی زندانیان متاسفانه آنقدر تاخیر شد که اگر پرونده دیگر درست نکنند خیلی از آنها به زودی آزاد می شوند ولی اگر یک روز هم زودتر آزاد شوند مساله مبارکی است و همچنین درمورد رفع حصر که امیدوارم صورت بگیرد.

در خصوص قضایای اخیر که دوستان گفتند و اظهار نگرانی کردند هم من هیچ قضاوتی نمی کنم؛ ولی آنچه گفته شده است نگران کننده است و خطابم به رئیس جمهور محترم و عزیز است که همه ما باید تلا کنیم این دولت که گام های خوبی برداشته اما مشکلاتی بر سر راه دارد موفق شود. در این مورد هم امیدوارم اقدام و رفع نگرانی کنند هر چند شنیدم که دستور رسیدگی داده اند و مجلس محترم هم پی گیر امر است . امیدوارم رسیدگی جدی شود تا لااقل در آینده شاهد این وقایع نباشیم.

اما مساله اساسی تر اینکه ریاست محترم جمهوری دو مسدولیت مهم دارند؛ یکی ریاست هیأت وزیران و دیگری اجرای قانون اساسی. گرچه رئیس جهمور ابزار لازم برای اجرا ندارد و حتی ما که تلاش کردیم، از ترس نگرفتن همین حداقل اختیارات از پیگیری آن لایحه که به نفع انقلاب بود صرفنظر کردیم در آن زمان می گفتند منظور از «اجرای قانون اساسی» در حیطه اختیارات قوه مجریه  است؛ اگر چنین بود ذکر آن در قانون اساسی معنی نداشت ؛زیرا همه در چارچوب وظایف خود موظف به اجرای قانون اساسی هستند. اینکه در قانون اساسی آمده رئیس جمهور مسئول اجرای قانون اساسی است ، یعنی هرجا تخلفی شد مسئول، رئیس جمهور است و حداقل این است که رئیس جمهور تذکر بدهد و بازرسی کند. در خصوص موضوع اخیر هم من قضاوتی ندارم؛ هرچند که در صداقت برخی کسانی هم که این مطالب را بیان کرده اند شکی ندارم؛ اما مجلس اقداماتی کرده و رئیس جمهور و دولت هم بحمدالله پیگیر قضیه هستند.به هر حال این عزم نشان داده شود که عزم بر پیگیری قانون اساسی و اعمال مختصر اختیارات باقی مانده است، جلوی خیلی از نقض های قانون اساسی گرفته می شود که اگر مواردی در جامعه هست که تخلف شده و می شود ، دولت پیگیرباشد بخشی از مشکلات حل می شود .

در زمان ما هم روزنامه بسته می شد و خیلی ها دستگیر می شدند و یا تحت فشار قرار می گرفتند اما جامعه احساس می کرد دولت مدافع آزادی و حق و حرمت جامعه است. این احساس باید در جامعه وجود داشته باشد که عده ای نسبت به این موضوع پیگیر هستند و البته باید با سایر دستگاهها هم تعامل داشت و نباید رو در روی آنها قرار گرفت. امیدوارم به لطف خداوند شاهد جامعه مهربانتر؛ همسو تر و دلهای به هم نزدیک تر باشیم و همه در مقابل توطئه های خارجی و مشکلت داخلی برای اعتلای این کشور تلاش کرده و دلهایمان به هم نزدیک شود و از فضای خوب بعد از انتخابات به فضای بازتری برسیم که هم دولت بهتر می تواند کار کند، همه نظام احساس استحکام می کند وهم امنیت حقیقی بیشتر می شود.

در ابتدای این دیدار شماری از اعضای مجمع زنان اصلاح طلب و بانوان استانهای مختلف کشور که شامل فعالان مدنی و سیاسی، خانواده زندانیان سیاسی، هنرمندان و… بودند سخنانی را ایراد کردند که محورهای مهم آن در پی می آید:

-تأکید زنان اصلاح طلب بر مقطعی نبودن اصلاح طلبی و ریشه دار بودن آن.

-تأکید بر نقش زنان در ایجاد یک نظام مبتنی بر دیانت و با تکیه بر رأی مردم.

-تأکید بر این موضوع که  قدر ندانستن نفش زنان باعث یأس آنان نشد.

-قدردانی زنان از نقش آقایان خاتمی و هاشمی در جهت نجات کشور از ورطه سقوط و انحطاط هشت سال گذشته

-جریان اصلاح طلبی هیچ گاه با هدف کسب قدرت وارد نشده است و گرچه با برخورداری از قدرت می توان به اهداف آسان تر رسید، اما آنچه مهم است اهداف این جریان و آرمانهای امام است.

-انتقادات، منافاتی با اصل نظام و انقلاب ندارد و قدرت و جایگاه ایران در منطقه مورد اذعان همگان است.

-ابراز تأسف از محدویت ها و حصرها خصوصا حصر خانم دکتر رهنورد و ابراز امیدواری نسبت به رفع آنها

-انتقاد از برخوردهای نادرست روزهای اخیر و دروغ پردازی ها، در خصوص زندانیان سیاسی

-ابراز امیدواری نسبت به تحقق چهره رحمانی اسلام

-تأکید بر حل پارادوکس مسئولیت بانوان در خانه و جامعه

-درخواست تحقیق و تفحص از وقایع اخیر در زندان اوین

-ضرورت نگاه صحیح و روزآمد به مسأله حجاب

انتهای پیام