سرنوشت بيت المقدس ؟ تحلیل مهاجرانی

بیت المقدس به یک معنا با جامعیتی که دارد، مهمترین شهر مقدس پیروان ادیان ابراهیمی، یهودیان و مسیحیان و مسلمانان جهان است. تاریخی پرماجرا و پیچیده در پس این نام بزرگ وجود دارد. صهیونیست‌ها و یا برخی یهودیان افراطی در باره‌ی بیت المقدس به دو موضوع اشاره می کنند.

یکم: بر اساس تورات، بیت المقدس سرزمینی است که یهوه خدای یهود به آنها هدیه داده است.

دوم: بیت المقدس پایتخت حکومت یهودیان بوده است.

بر این دو باور، که هر دو قابل تشکیک جدی و نقد و ردّ هستند؛ – در این باره بعدا خواهم نوشتُ انشاالله- این استراتژی بنیان نهاده شده است که بیت المقدس که نام عبری آن اورشلیم است، بایستی پایتخت اسرائیل باشد. تقریبا تمامی رهبران اسرائیل از آغاز تا به امروز بر این نکته اصرار داشته و موضوع بیت المقدس را در مذاکرات صلح، موضوعی جداگانه و غیر قابل بحث مطرح کرده اند.

ایهود باراک تنها نخست وزیر اسرائیل بود که در مذاکرات صلح با یاسر عرفات که در سال ۲۰۰۰ در کمپ دیوید به ابتکار بیل کلینتون برگزار شده بود، تا حدی نسبت به قدس شرقی انعطاف نشان داده بود؛ به همین دلیل مورد انتقاد شدید قرار گرفت. وزیر خارجه‌اش استعفا داد. بعدا خود ایهود باراک به عنوان فردی که رفتارش برخلاف امنیت اسرائیل است از سوی رهبر حزب اسرائیل بیتنا (اسرائیل خانه ما) متهم شد و در سال ۲۰۱۲ اعلام کرد که از سیاست کناره گیری می‌کند.

دور گلد مشاور نتانیاهو، در کتاب «جنگ برای اورشلیم» در همان بخش نخست، به تندی از ایهود باراک انتقاد کرده است، وی را به عنوان کسی که سلوکش و مواضعش بر خلاف مرشدش، اسحاق رابین بوده است، شماتت می‌کند. به ایهود باراک یاد آوری می‌کند که اسحاق رابین درست یک ماه قبل از ترورش، در ماه اکتبر ۱۹۹۵ بیانیه‌ای منتشر کرد، مبنی بر این که بیت المقدس باید به عنوان پایتخت یک پارچه و غیر قابل تقسیم اسرائیل باقی بماند.

نمایندگان سنای امریکا ـ در حقیقت لوبی اسرائیل که پشت صحنه را هم در سنا و هم در کنگره تدارک می کند- سناتور جمهوریخواه باب دال و سناتوردموکرات توم داشل، پیشنهادی به سنا دادند که با رای موافق اکثریت قاطع در سال ۱۹۹۵تصویب شد. مصوبه تاکیدی بر یک پارچه بودن بیت المقدس به عنوان پایتخت اسرائیل بود. گویی سناتورها در یافته بودند که بیل کلینتون در طرح صلحش به تقسیم بیت المقدس می اندیشید. برای ممانعت دو اقدام متوازی صورت گرفت. یکم: مصوبه سنا و دوم، افشای ماجرای مونیکا لوینسکی که به کتابخانه‌ی کاخ سفید به عنوان داوطلب افتخاری نفوذ داده شده بود. ماجرای لوینسکی در سال ۱۹۹۵ بود.

از آن تاریخ تا ترامپ، شارون و نتانیاهو و دیگر رهبران احزاب اسرائیلی به ویژه رهبران رادیکال و افراطی مثل ایگور لیبرمن، بر همین موضوع پای فشرده‌اند. موضوع جدیدی به عنوان طرح دولت یهودی اسرائیل به میان آمد. یه صراحت گفتند که فلسطینی‌ها اگر می‌خواهند فلسطینی باشند باید از اسرائیل بروند و یا اینکه به عنوان شهروند اسرائیلی، در جامعه‌ی یهودی هضم و حذف شوند. امیل حبیبی رمان نویس بزرگ فلسطینی ماجرای این هویت زدایی و ترویج و یا تزریق هویت جدید را بسیار هنرمندانه در رمان «المتشائل» آورده است.

جورج بوش پسر، در ۱۴ آوریل ۲۰۰۴ نامه‌ای برای شارون نخست وزیر اسرائیل نوشت. در این نامه بر دو نکته تاکید جدی شده است. امنیت اسرائیل و دولت یهودی اسرائیل. متن نامه در بخش پیوست‌های کتاب دور گلد منتشر شده است. (۱)

دولت‌ها و احزاب اسرائیل، در کنار جریان سیاسی و شکل دهی صورت بندی حقوقی، مانند مصوبه سنای آمریکا، در وجه اجرائی و عملیاتی و به اصطلاح بر روی زمین، در بیت المقدس، برنامه‌ی مختلفی را اجرا کرده‌اند تا بیت المقدس هویت عربی فلسطینی‌اش محو شود. در سال ۲۰۱۰ این موضوع توسط برخی رسانه‌های فلسطینی و پژوهشگران و نویسندگان فلسطینی مطرح شد که اسرائیل در صدد «تهوید قدس» است. یعنی پروژه‌ی یهودی سازی قدس. این موضوع را پنج سال پیش با دوست فلسطینی و وزیر فرهنگ سابق فلسطین یاسر عبد ربّه مطرح کردم. از تفصیل ماجراهایی که او تعریف کرد؛ دودم به سر بر آمد زان آتش نهانی!

در سال ۲۰۱۴، نویسنده‌ی لبنانی و سردبیر النهار سرکیس نعوم مقاله‌ای بسیار مهم در ۲۰ نوامبر منتشر کرد، عنوانش همین یهودی کردن قدس بود. در یک برنامه با جزئیات تمام، اسرائیل می‌کوشد تا تمام فلسطینی‌های قدس، اشخاص و خانه‌ها، زمین‌ها و باغ‌ها و مزارع بایستی گام به گام حذف شوند. به عنوان نمونه نعوم در مقاله‌اش نوشته که تا ۲۰۱۴، حدود هزار خانه‌ی فلسطینی‌ها ویران شده است. در فیلم‌ها دیده‌اید جرثقیل‌ها به سوی خانه‌ها حرکت می‌کنند و با ضربه‌هایی مثل پتکی بزرگ بر سقف خانه می‌کوبند. و یا بلدوزرها دیوارها را خراب می‌کنند. مردان و زنان فلسطینی در کنار ویرانه‌ها به خانه‌هایشان نگاه می‌کنند.شهرداری قدس به بهانه‌ی طرح‌هایی که دارد، رابطه‌ی باغدران و کشاورزان فلسطینی را با زمین‌هایشان قطع می‌کند. می‌خواهند برای ساخت خانه‌ای مجوز بگیرند، نمی‌دهند. تکه زمینی عاطل می‌ماند. بعدا شهرداری به جریمه‌ی این که چرا زمین مدتی عاطل مانده است، زمین را تصرف می‌کند. در یک کلام طرح این بوده و هست که تا سال ۲۰۲۰ قدس کاملا هویتی یهودی پیدا کند.

بیانیه‌ی ترامپ و اعلام انتقال سفارت آمریکا به قدس، در واقع این طرح را جهانی کرد و بر آفتاب افکند. پرسش اصلی این است که آیا سرنوشت قدس به همین آسانی رقم خواهد خورد؟ همان گونه که در سال ۱۹۶۷ قدس شرقی اشغال شد. در سال ۲۰۱۷ اشغال تاریخی و حقوقی و سیاسی قدس کامل شده است؟ روزنامه‌ی یدیعوت اهارانوت امروز- جمعه ۸ دسامبر/ ویژه نامه‌ای دارد، در باره‌ی بیانیه‌ی ترامپ. عکسی از ارتش اسرائیل متن دو صفحه را پوشانده است، ترامپ با کلاهخود اسرائیلی در میان ارتشیان اسرائیل است. عنوان صفحه چنین است: آزادی اورشلیم!

آیا این آزادی پایان ماجرای قدس است و یا آغاز دیگری است؟

اگر در این پنجاه سال، از ۱۹۶۷ تا ۲۰۱۷، شش اتفاق مهم نیفتاده بود، ترامپ و نتانیاهو می‌توانستند، نفسی تازه کنند که: تمام شد! اما:

یکم، جنگ تابستان ۲۰۰۶ اسرائیل با حزب الله و لبنان،

دوم، جنگ ۲۰۰۸-۲۰۰۹ با حماس

سوم، جنگ ۲۰۱۲ با حماس

چهارم، شکست داعش در عراق در ۲۰۱۷

پنجم،شکست داعش در سوریه در ۲۰۱۷

ششم، شکست کودتای علی عبدالله صالح در یمن در ۲۰۱۷،

یادمان باشد که ژنرال شائول موفاز به عنوان مشاور نظامی در این کودتا -می‌گویند!- نقش داشته است.

در واقع ما با خاورمیانه‌ی جدیدی رویارو هستیم. نه خاورمیانه‌ای که شیمون پرز در کتاب «خاورمیانه‌ی جدید» خود، آرزو می‌کرد. (۲)

و نه آن خاورمیانه‌ی جدیدی که کندی رایس صدای دردهای زایمانش را در بمباران‌های لبنان در تابستان ۲۰۰۶ می‌شنید! آن خاورمیانه‌ی جدید متولد نشد! خاورمیانه‌ی جدیدی متولد شده و خواهد بالید که مرکز و محورش مقاومت است.

هزار باده ناخورده در رگ تاک است و
به صبر کوش تو ای دل که حق رها نکند
چنین عزیز نگینی به دست اهرمنی!

***********

پی نوشت:

(1)- More Gold, the fight for Jerusalem, Regnery publishing, inc, Washington 2007, p 315-317

(2)-Shimon Peres, the new Middle East, Henry Holt, New York,1993

انتهای پیام