آیا بودجه 97 توان تحرک بخشی به اقتصاد کشور را دارد؟
محسن جلال پور، رییس سابق اتاق بازرگانی ایران، در یادداشت تلگرامی نوشت: بودجه نقشهای است که سیاستمدار برای اداره کشور کشیده و به طور دقیق ترجیحات ذهنی او را نمایان میکند. تحلیل بودجه، آدرسهای دقیقی از جهتگیری اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور میدهد. بنابراین به قول اقتصاددانان؛ وضعیت یک کشور را از بودجه آن میتوان فهمید.
در شرایطی که اقتصادکشور زمینگیر ابرچالشهای اقتصادی شده، لایحه بودجه 97 به مجلس تقدیم شدهاست. این بودجه سیاسیتر از بودجه سالهای گذشته به نظر میرسد. البته هیچ بودجهای نیست که سیاسی نباشد. ریشه مناقشههای سیاسی در تخصیصهای دولت است. جز این در سیاست اختلاف فاحشی وجود ندارد.
به هرحال دولت آقای روحانی هم مثل هر دولتی برای تقسیم کیک بودجه، ترجیحاتی دارد. این ترجیحات میتواند بستری برای تحولات آینده باشد یا اینکه از برخی اتفاقات خوب و بد آینده جلوگیری کند. همیشه دولتها به متحدان خود سهم بیشتری میدهند و تلاش میکنند از سهم مخالفان خود بکاهند. انگار کیک بودجه امسال به گونهای تقسیم شده که مخالفان خیلی ناراضی نیستند.
اما ردیابی اینگونه تخصیصها در لایحه بودجه، باعث شده مردم واکنشهای زیادی داشته باشند. قاعدتا آنها که به روحانی رأی دادهاند از اینکه دولت او به مخالفان هم سهم داده ناراضیاند و در عین حال مخالفان هم از برخی تخصیصهای بودجه به متحدان این دولت شکایت دارند.
در این شرایط، بودجه نهادها و شخصیتها بهشدت مورد توجه مردم قرار گرفته و تقریباً همه را مجبور به ارائه توضیح کرده است. تا به حال سابقه نداشته که افکار عمومی تا این اندازه روی اقتصاد سیاسی بودجه تمرکز کند. مردم درباره بند بند بودجه نظر دادهاند و شبکههای اجتماعی پر شده از مقایسه برشهای کیک بودجه. مردم میپرسند چرا باید در این تنگنای مالی، به برخی موسسهها و شخصیتها بودجه پرداخت شود در حالی که بخشی از هموطنان ما در شرایط بسیار بدی زندگی میکنند. حرف آنها این است که آلودگی هوا هر سال دارد زندگی ما را به تعطیلی میکشاند، پس چرا بودجه آقای ایکس از بودجه سازمان محیط زیست بیشتر است؟ یا در بحث مرزبانی، چرا بودجه مرزبانیهای ما از بودجه برخی نهادهای سیاسی کمتر است؟ یا چرا به معلولان و بیماران خاص و نابینایان در بودجه توجهی صورت نگرفته است؟
اما جز این، بودجه 97 یک حفره بزرگ دارد. این که در آن تمهیدات موثری برای حل ابرچالشهای اقتصاد ایران اندیشیده نشده است. شاید تلقی من اشتباه باشد اما در بودجه، برای حلوفصل مشکلاتی نظیر بحران آب و محیط زیست، صندوقهای بازنشستگی،کسری بودجه، بحران بانکی و دیگر مشکلات اساسی کشور راهحل شفاف و عملیاتی اندیشیده نشده است.
این یک واقعیت است که دولت با مشکلات پیچیده و چندلایه در اقتصاد مواجه است. بنابراین هر سیاستی باید با هدف حل و فصل این مشکلات تدوین شود اما وقتی به مجموعه جهتگیریهای دولت نگاه میکنیم، متوجه میشویم این اصل مورد توجه قرار نگرفته است.
دولت آقای روحانی نشان داده خیلی اهل ریسک نیست. اگر بزرگترین توفیق آقای روحانی را برجام بدانیم، هیچگاه در عرصه اقتصادی، چنین ریسکی و چنین تلاشی صورت نگرفته و هرگز در عرصه اقتصاد به توصیههای ظریفان این حوزه توجه نشده است.
مجموعه سیاستگذاریها هم این پیام را نمیدهد که قرار است مثلاً فضای کسبوکار بهبود پیدا کند یا گشایشهایی در اقتصاد ایجاد شود.
چون رئیس جمهور از آحاد اقتصادی خواست تا بودجه را به صراحت نقد کنیم،صادقانه نظرم را میگویم؛ این بودجه برای اداره یک سال دیگر اقتصاد کشور هم کارایی ندارد چه برسد به اینکه امیدوار باشیم با آن تحرک جدی در اقتصاد ایجاد کنیم. مشکل اصلی این است که در این لایحه، ما باز هم حل مشکلات کشور را به تعویق انداختهایم و قصد اصلاح نداریم. حتی قصد قرار گرفتن در مسیر اصلاح هم نداشتهایم.
انتهای پیام