پوپولیست‌های مخالف پوپولیسم!

«محمد توکلی» عضو بخش تحلیلی انصاف نیوز در یادداشتی در نقد پوپولیسم شکل گرفته در موضع گیری‌های اهالی سیاست نسبت به بودجه‌ی سال 97 نوشت:

بودجه‌ی ۹۷ در چند روز اخیر تبدیل به موضوع اصلی فضای سیاسی و رسانه‌ای کشور شده است. این بار بر خلاف سال‌های گذشته که بحث درباره‌ی لایحه‌ی بودجه آنچنان از سوی متن جامعه مورد توجه قرار نمی‌گرفت و بیشتر در فضای محدود کارشناسی و دانشگاهی به آن توجه می‌شد، این مساله تبدیل به یکی از موضوعاتی شده است که مردم کوچه و بازار درباره‌ی آن اظهارنظر می‌کنند.

علت این تغییر الگوی رفتاری جامعه در قبال بودجه‌ی سالیانه را می‌توان در گسترش شبکه‌های اجتماعی و همچنین تلاش دولت برای افزایش شفافیت در بودجه جستجو کرد.

وجه مثبت توجه بیش از حد جامعه به این موضوع آن است که دولتمردان و سایر دستگاه‌هایی که از بودجه‌ی کشور بهره‌مند می‌شوند باید بیشتر از قبل مراقب چگونگی هزینه‌ی بیت‌المال باشند زیرا مردمی که نسبت به لایحه‌ی پیشنهادی دولت چنین حسّاس شده‌اند در هنگام تخصیص بودجه و هزینه کردن آن از سوی دستگاه‌های مختلف با حساسیتی دو چندان به میدان خواهند آمد.

دیگر اثر مثبت این الگوی رفتاری جامعه نسبت به موضوع بودجه، افزایش نظارت‌هاست. مساله‌ی نظارت هنگامی که وجه مردمی پیدا کند می‌تواند مکمّل خوبی برای ساختارهای رسمی نظارتی باشد.

جنبه‌ی منفی مردمی شدن نقد موضوعات اقتصادی از جمله بودجه هم فراهم آمدن مجالی برای رفتارهای عوام‌فریبانه است. رفتارهایی که در فضاهای کارشناسی و تخصصی امکان طرح ندارد اما هنگامی که مسیر بررسی مسائل مرتبط با اقتصاد از فضای کارشناسی خارج شود می‌توانند جامعه را با «شعبده‌های پوپولیستی» همراه کنند.

به عنوان مثال دو موضوع افزایش قیمت بنزین و اصلاح الگوی پرداخت یارانه‌ی نقدی از جمله‌ی موضوعاتی است که در روزهای اخیر مورد نقد جدی قرار گرفته است.

جریان مخالف دولت با پررنگ کردن این دو موضوع در بودجه‌ی ۹۷ در تلاشند تا پروژه‌ی تقابل مردم با دولت را پیش ببرند.

آنان بی توجه به مقدمات این بحث تنها از این می‌گویند که دولت اعتدال به دنبال گران کردن بنزین و حذف یارانه‌هاست.

آنان به مردم نمی‌گویند که دولت موظف بوده است که بنزین را در سال‌های گذشته به قیمت فوب خلیج فارس برساند و تثبیت قیمت بنزین در گذشته اشتباه دولت‌ها بوده است نه افزایش قیمت آن.

آنان به مردم نمی‌گویند که میزان افزایش قیمت پیشنهادی دولت برای بنزین با آنچه که قانون اجازه‌ی آن را داده است همچنان فاصله دارد، آنان به مردم نمی‌گویند که یارانه‌های نقدی از دوران دولت احمدی‌نژاد مطابق قانون باید تنها به افراد نیازمند دریافت یارانه‌ی نقدی پرداخت می‌شد و این پول‌پاشی ماهیانه، آن هم به طور مساوی بین همه‌ی مردم از بزرگترین خطاهای دولت قبلی و فعلی بوده است.

درباره‌ی واکنش‌های مختلف به بودجه شاهد واکنش طیفی از اصلاح‌طلبان و برخی رسانه‌های این جریان هم هستیم که در یک تصویر کلان تکرار همان مواضع مخالفان دولت درباره‌ی بودجه‌ی ۹۷ است! آنان هم نسبت به اصلاح یارانه‌ی نقدی گلایه‌مند هستند و از دلواپسی‌هایشان برای افزایش قیمت بنزین می‌گویند.

بیاییم به چند ماه قبل بازگردیم؛ به روزهای مبارزات انتخاباتی در بهار ۹۶. در آن روزها رقبای روحانی از افزایش سه تا پنج برابری یارانه‌ها می‌گفتند و جمله‌هایی مانند «روحانی می‌خواهد یارانه را حذف کند، پس به ما رأی دهید» ورد زبانشان شده بود. در آن مقطع زمانی، بخشی از جریان اصلاح‌طلب که این روزها معترض حذف یارانه‌های نقدی شده‌اند به امثال رئیسی، قالیباف، بقایی و احمدی‌نژاد به دلیل وعده‌های پوچ و توخالی‌شان درباره‌ی افزایش یارانه‌ها و عدم حذف یارانه‌بگیران غیرنیازمند با برچسب «پوپولیست» می‌تاختند و معتقد بودند که رقبای روحانی می‌خواهند با عوام فریبی رأی جمع کنند، حال چه اتفاقی افتاده است که همان مخالفان پوپولیسم به رفتارهای عوام فریبانه روی آورده‌اند و نمایش مخالفت با حذف یارانه‌های غیرنیازمندان و اجرای قانون درباره‌ی افزایش قیمت بنزین را به راه انداخته‌اند؟!

یکبار برای همیشه باید با این واقعیت‌ها کنار بیاییم که اداره‌ی مملکت خرج دارد، ایجاد شغل و عبور از بحران بیکاری سرمایه می‌خواهد، یکی از راه‌های امتحان پس داده برای مقابله با آلودگی هوا افزایش قیمت سوخت است، بدون منابع مالی نمی‌توان طرح تحول سلامت و بیمه‌ی همگانی را اجرایی کرد، با پرداخت یکسان یارانه‌ی نقدی نمی‌شود به اقشار ضعیف جامعه یاری رساند، یکی از راه‌های مقابله با فساد و رانت واقعی شدن قیمت‌هاست، یکی از موضوعاتی که سال‌هاست سرمایه‌های کشور را به باد داده است پول‌پاشی ماهیانه بین همه‌ی مردم است و…

این‌ها واقعیت‌های اقتصادی است که تمام آنان که – از اصلاح‌طلب تا اصولگرا – برای کسب محبوبیت در جامعه نمایش مخالفت با آن را به راه انداخته‌اند خودشان بهتر از هر کسی از آن باخبر هستند. بدیهی است که هر دولتی به این واقعیت‌ها بپردازد منفور می‌شود اما تاریخ قضاوت خواهد کرد که این منفور شدن در راستای منافع ملی کشور بوده است یا آن کسب محبوبیت با مردم‌فریبی.

انتهای پیام