پاسخ مثبت تهران به دعوت عربستان

به گزارش انصاف نیوز، اعتماد در گزارشی نوشت:

«دیدار وزرای خارجه ایران و عربستان در دستورکار است»، «گسترش روابط با عربستان در دستور کار است» این پاسخ ایران به دعوت روز سه‌شنبه وزیر خارجه عربستان از محمد جواد ظریف برای سفر به ریاض است.

هر چند ایران می‌گوید که هنوز دعوتنامه‌یی در این خصوص در‌یافت نکرده است اما به نظر می‌رسد پس از باز شدن قفل روابط خارجی ایران با کشورهای اروپایی، زنگ باز شدن قفل روابط دیپلماتیک تهران و ریاض نیز به گوش می‌رسد. ایران و عربستان از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی تاکنون بارها نسبت به کنار رفتن ابرهای تیره و تار در روابط شان ابرا‌ز امیدواری کرده‌اند اما دعوت سعود الفیصل از محمد جوا ظریف برای سفر به ریاض می‌تواند نوید باز‌گشت آرامش به روابط ایران و عربستان باشد. روز سه‌شنبه الفیصل، وزیر امور خارجه عربستان در مراسم اختتامیه همایش اقتصادی اعراب و آسیای مرکزی و آذربایجان در ریاض اعلام کرد که از ظریف برای سفر به عربستان سعودی دعوت کرده و عربستان آماده است از وزیر خارجه ایران در هر زمانی که وی مناسب بداند، استقبال کند. الفیصل همچنین تصریح کرد که عربستان آماده مذاکره و گفت‌وگو با ایران است. دیروز نیز این دعوت از جانب ایران بی‌پاسخ نماند. از یک‌سو امیر عبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزیر امور خارجه هر چند اعلام کرد که این دعوتنامه را دریافت نکرده‌اند اما بر این نکته تاکید کرد که برنامه دیدار وزرای خارجه دو کشور در دستور کار جمهوری اسلامی ایران است. به گزار ش ایرنا، این مقام ارشد وزارت امور خارجه با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی دو کشور مهم در منطقه به شمار می‌روند، اظهار داشت: ما از مذاکره و ملاقات برای کمک به حل مشکلات منطقه، رفع سوءتفاهمات و توسعه بیشتر مناسبات دو جانبه استقبال می‌کنیم. از سوی دیگر محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت نیز روزگذشته در نشست خبری‌اش به نوعی به این دعوت از سوی دولت پاسخ مثبت داد و اظهار داشت که «گسترش روابط با عربستان در دستور کار دولت است.» وی همچنین با بیان اینکه گسترش روابط با کشورهای همسایه از برنامه‌های دولت است، گفت: باتوجه به اینکه عربستان، همسایه‌یی است که حسن همجواری و تحکیم روابط با آن به نفع منطقه خواهد بود، اراده دولت در این است که رابطه با عربستان در جهت تامین منافع هر دو کشور گسترش یابد. ایران در حالی به این دعوت پاسخ مثبت داده است که مقامات ایران و خصوصا ظریف تاکنون بارها اعلام کرده‌اند که خواهان ارتقای روابط میان دو کشور ایران و عربستان هستند. روابط ایران و عربستان هیچگاه طی سالیان گذشته آفتابی نبوده است. حمایت عربستان از

صدام حسین در جنگ ایران و عراق و البته ماجراهای بحرین در بحبوحه بهار عربی و بحران یمن و ادعای دخالت ایران در این بحران تنها نمونه‌یی از اختلافات و درگیری‌هاست که تاکنون بر روابط دو کشور سایه افکنده است. اما اینکه چه چیز پس از مدت‌ها باعث شده تا عربستان خود برای بهبود روابط با ایران قدم بر‌دارد نکته دیگری است. در واقع آنچه از سوی ناظران به عنوان دلیل قدم گذاشتن عربستان برای بهبود رابطه‌اش با ایران تعبیر می‌شود، تغییر شرایط منطقه به نفع ایران است. همچنین از آنجا که «حسن روحانی» رییس‌جمهوری اسلامی ایران از زمان روی کار آمدنش تاکید کرده که ایران خواستار بهبود روابط خود با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس است، اکنون عربستان سعودی نگران آن است که در صورت عدم بهبود روابط خود با ایران در منطقه در انزوا قرار گیرد. از سوی دیگر مذاکرات ایران و 1+5 و تقویت احتمال رسیدن ایران با جامعه بین‌الملل به یک مصالحه با حفظ اقتدار ملی‌اش و داشتن آنچه حق طبیعی خود می‌داند یکی از دلایل پیشقدم شدن ریاض برای بهبود روابطش با ایران است. سعودی‌ها همچنین دل نگران بهبود روابط ایران و امریکا و استراتژی امریکا در قبال منطقه هستند. شاید از همین رو بسیاری از پیشنهاد امریکا به عربستان برای قدم گذاشتنش درپاک کردن تیرگی‌های رابطه دوکشور یاد می‌کنند نکته‌یی که البته از سوی امریکا رد شده است. جان کری، وزیر خارجه امریکا اگرچه از استقبال واشنگتن از دعوت عربستان از وزیر خارجه ایران خبر داده است اما در عین حال این گمانه را که کشورش نقشی در این دعوت داشته رد کرده است. به گزارش خبرآنلاین به نقل از العالم، کری در پاسخ به سوالی در همین زمینه گفته است: «درباره دعوت عربستان از وزیر خارجه ایران باید بگویم که امریکا نقشی در این دعوت نداشته است اما خوشحال می‌شویم که ببینیم دوستان خوب ما، یعنی مقامات عربستان، وارد دیپلماسی شده‌اند.» هر چه هست بسیاری دعوت سعود الفیصل از ظریف را یک زلزله دیپلماتیک در منطقه توصیف می‌کنند که می‌تواند بسیاری از معادلات را به هم بزند. برخی نیز از آن به عنوان سیگنالی مثبت از سوی عربستان سعودی یاد می‌کنند که در صورت تحقق آن می‌توانیم شاهد برقراری ثبات در منطقه باشیم. با این حال نه ایران و نه عربستان هنوز زمان دقیقی برای گفت‌وگو با یکدیگر تعیین نکرده‌اند. اما می‌توان از این موضوع به عنوان برگ برنده‌یی در بهبود روابط دیپلماتیک ایران با اروپا و همسایگان ایران طی 9 ماهی که از عمر دولت می‌گذرد، یاد کرد.

روابط ایران و عربستان در گذر تاریخ

اوج روابط ایران و عربستان در زمان هاشمی‌رفسنجانی بود. هاشمی‌رفسنجانی به قدری در بهبود روابط تهران و ریاض نقش داشت که هنوز هم از او به عنوان تنها کسی که می‌تواند به روابط تیره هشت سال گذشته میان دو کشور پایان دهد یاد می‌کنند. او سفرهای متعددی به عربستان انجام داد و جایگاه خاصی نزد مقامات عربستانی پیدا کرد. این جایگاه به حدی بود که بعد از اتمام دوره ریاست‌جمهوری هاشمی و در 20 خرداد 1387 ، از وی که سمت رییس مجلس خبرگان رهبری و رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام را بر عهده داشت، به عنوان مهمان ویژه کنفرانس بین‌المللی گفت‌وگوی اسلامی دعوت شد تا در این کنفرانس شرکت کند. در این سفر 10 روزه به هاشمی اجازه داده شد از منطقه فدک بازدید کند. با روی کار آمدن سید محمد خاتمی و نظریه گفت‌وگوی تمدن‌های وی که اساس سیاست خارجی او و دولت اصلاحات را تشکیل می‌داد، روابط دوجانبه بیش از گذشته تقویت شد آنقدر که ا ز این دوران به عنوان دوران طلایی روابط دو کشور نام برده می‌شود. با روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد به ریاست جمهوری به مرور تنش‌های دوجانبه آغاز شد. در حالی که احمدی‌نژاد در زمان دولت نهم، عربستان سعودی چهار بار میزبان رییس‌جمهور ایران بود، در زمان دولت دهم تنها در مرداد ماه 91یک‌بار موفق شد به عربستان سفر کند. سفری که دلیل اصلی آن حضور در اجلاس مکه برای حل بحران سوریه بود. اما انتخاب حسن روحانی به عنوان رییس یازدهمین دولت جمهوری اسلامی ایران، ریاض را مشتاق کرد تا به این روابط تاریک پایان دهد. پایانی آرام بر تنش‌های موجود میان دو کشور. از این رو عبدالله بن عبدالعزیز، پادشاه وقت عربستان سعودی، از نخستین رهبران سیاسی بود که انتخاب روحانی را تبریک گفت و برای وی آرزوی موفقیت کرد. روحانی نیز چند روز بعد این پیام را پاسخ گفت و ابراز امیدواری کرد که ایران و عربستان با کمک یکدیگر بتوانند ثبات را به منطقه خاورمیانه بازگردانند. همچنین روحانی در نخستین نشست خبری‌اش که در 27 خرداد 1392 انجام شد، عربستانی‌ها را برادر خود خواند و از روابط سیاسی با این کشور استقبال کرد. با این حال عربستان سعودی از جمله کشورهایی است که هیچگاه از توافق ژنو ابراز خرسندی نکرده است و تنها بعد از حصول توافق هسته‌یی ژنو، عربستانی‌ها بعد از سکوتی چند روزه، پیام تبریکی محتاطانه در خصوص امضای چنین تفاهمنامه‌یی منتشر کردند. حالا اما چرخ دیپلماسی جور دیگری برای دو کشور در حال چرخیدن است. باید دید ایران چه زمانی وزیر خارجه‌اش را راهی ریاض می‌کند و به دعوت عربستان پاسخ مثبت عملی می‌دهد و کی کلید دیپلماسی قفل روابط تهران و ریاض را می‌ گشاید.

انتهای پیام