آنچه فاجعه می‌آفریند زلزله نیست
فریبرز ناطق الهی در همشهری نوشت: وظیفه شهروندان در مقابل زلزله مسئله‌ای است که این‌روزها کمتر درباره آن بحث شده‌است. مطالبه‌گری به‌عنوان یک شهروند مسئول فقط بخشی از این وظیفه است که اگر تک‌تک ما در طول سال‌های متمادی به آن توجه می‌کردیم، یک زلزله کوچک در تهران، نزدیک 50نفر آسیب‌دیده برجای نمی‌گذاشت.
در درجه اول، مهم‌ترین چیزی که ما به‌عنوان یک شهروند باید در رفتار و نحوه زندگی در یک پهنه لرزه‌خیزمثل تهران یاد بگیریم این است که بدانیم آسیب‌پذیری جایی که در آن زندگی یا کار می‌کنیم، چگونه است و چطور باید با آن کنار آمد. مسلما افراد عادی نمی‌توانند بخش مهمی از این اطلاعات را راحت به‌دست بیاورند اما نقش مهم‌شان، انتخاب افرادی است که از پس چنین کار مهمی بربیایند. در تمام دنیا نخستین وظیفه شهروندان این است که مطالبه‌گر باشند.
در کشورهای دیگر، مردم از مسئولان‌شان مطالبه‌ای دارند، این درخواست را به مسئولان می‌گویند و اگر مدیر به حرف‌شان لبیک گفت، دوباره رأی به‌دست می‌آورد. در غیراین‌صورت کنار گذاشته می‌شود. در کشور ما شورای شهر تهران یک وزنه مهم در حوزه تصمیم‌های مهم است و من به‌عنوان یک شهروند باید از اعضای این شورا درخصوص زلزله مطالبه داشته باشم. آموزش موضوع مهم دیگری است که باید به‌عنوان یک شهروند به آن توجه کنیم. ترس از زلزله یک مسئله عادی و طبیعی است اما زمانی شدت می‌گیرد که شایعه‌های زیادی در فضاهای مختلف پخش شود. من زلزله‌شناس هم نگران هستم. نگرانی من و شهروندان از این نشأت می‌گیرد که نمی‌دانیم خانه‌مان امن است یا نه، مسئولان آتش‌نشانی، کلانتری‌ها و… آماده هستند یا نه، آیا بعد از زلزله از بزهکاری‌های احتمالی جلوگیری می‌کنند یا نه و… . بگذارید یک مقایسه داشته باشم.
چند سال پیش، من به‌عنوان استاد زلزله‌شناسی به ژاپن رفته و در طبقه 79یک برج حضور داشتم. ناگهان زلزله آمد و من طبق عادت به سمت در خروجی دویدم. درحالی‌که بقیه مردم مشغول انجام کارشان بودند، فقط کمی از جاهایی که خطرناک به‌نظر می‌رسید، دور شده بودند. دلیلش این بود که من عادت کرده بودم به شهر و محیطی که در آن زندگی می‌کنم اعتماد نداشته باشم اما آنها مطمئن بودند که ساختمان‌شان درست ساخته شده و اگر اتفاقی هم بیفتد، سازمان‌های نجات خوب عمل می‌کنند.
در نتیجه، به کارشان مشغول بودند و هیچ‌کدام نگران زلزله نبودند. ایرادی که امروز به سازمان مدیریت بحران می‌گیرند، این نیست که این عزیزان کم‌کاری می‌کنند. آنها سه‌شیفته کار می‌کنند. ایراد این است که برنامه قبل از سانحه در اولویت نیست. 90درصد فعالیت‌های ما باید قبل از حادثه باشد. اگر برای کرمانشاه برنامه داشتیم، شاید خرابی به‌بار می‌آمد اما دپوی خوراک، آب، امکانات پزشکی و… داشتیم و مشکل تا این حد وسیع نمی‌شد. دلیل همه این مسائل، توجه نکردن به آموزش همگانی است.
من شخصا سی سال است که برنامه دقیقی در حوزه آموزش زلزله و آمادگی در برابر زمین‌لرزه ارائه داده‌ام. این برنامه شامل تمام راهکارهایی است که روزنامه‌ها، تلویزیون و… می‌توانند برای آماده کردن مردم به‌کار بگیرند.یکی از پیشنهادهایم این بود که روی کیسه‌های میدان‌های تره‌بار، مطالبی درباره آموزش زلزله داده شود که مردم در آن لحظه خطرناک بتوانند از این کیسه‌ها به‌عنوان یک راهنما استفاده کنند. گناه ما این است که آماده نیستیم. خود زلزله اتفاق غیرقابل انتظاری نیست اما اگر خودمان را برای رویا رویی با از آن آماده نکنیم، فاجعه به بار می‌آید، مثل ماجرای کرمانشاه.
انتهای پیام
