‎فرزندکشی اسطوره‌ی این سرزمین است

«‎امیر ناظمی»، عضو هیات علمی «مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور»، در یادداشتی درباره‌ی اسطوره‌ی فرزندکشی در ایران، در صفحه‌ی شخصی خود نوشت:

‎اسطوره‌های هر جامعه‌ای، در تاریخ آن جامعه مدام بازسازی می‌شوند. مدام اسطوره‌ها و روایت‌های اسطوره‌ای است که ما را در بر خود می‌گیرد و سرنوشت ما را به دست می‌گیرد. سرنوشت ما و دیگرانی که در آن روایت حضور داریم.
‎
شاهرخ مسکوب در کتاب «رستم و اسفندیار» که تحلیل روایتی از روایت‌های متعدد شاهنامه است، به خوبی می‌گوید: «هیچ کسی تبهکارتر و دل‌آسوده‌تر از فرزندکش نیست!».

‎شاهنامه به عنوان اصلی‌ترین راوی اسطوره‌های کهن ایرانی در هر دو داستان اصلی‌اش یعنی «رستم و سهراب» و «رستم و اسفندیار» بر «روایت فرزندکشی» اشاره دارد؛ چه رستم قاتلِ فرزندش سهراب باشد، چه گشتاسپ که فرزندش اسفندیار را به قصد مرگ به نبرد با رستم می‌فرستد. این روایت در تقابل با روایت ادیپ یونانی-غربی یعنی «روایت پدرکشی» است!

‎بیضایی در نمایش‌نامه «سهراب‌کشی»‌به تعمیم «روایت فرزندکشی» پرداخته است. فرزندکشی روایت استعاری از سرزمینی است که افکار کهنه‌ای به کشتن افکار نو شمشیر تیز می‌کنند. پاردایم‌های کهنه به حذف پاردایم‌های نو افتخار می‌کنند.

‎سرزمینی که در آن تاریخ بر آینده چیره می‌شود. تاریخ، قتل آینده‌ی متفاوت و نو را صادر می‌کند!

‎در سرزمینی که کهن‌روایت و کهن‌الگوی آن «یک نسلِ پیران، است که یک نسلِ فرزندان‌اش را به اسارت گرفته!». سرزمینی که در آن فرزندان یا مانند اسفندیار به نبرد با دشمن غیرواقعی فراخوانده می‌شوند؛ یا مانند سهراب در مقابل پدران گذارده می‌شوند. این پیرسالاران، مهارت آن را دارند که اسفندیار رویین‌تن را نیز به مرگ بکشاند!

‎نوآوری و نوسازی همان فرزندی است که به کام مرگ خوانده می‌شود، در مقابل سنت و تاریخی که همان پدر است! در این موقعیت حکایت مطالبات نو و کسب‌وکارهای نوآورانه، حکایت یکسانی است!

‎فرزندکشی اسطوره‌ی این سرزمین است، فرزندکشی شیوه‌ی از میان رفتن پهلوانان آینده است. سهراب‌ها به دست رستم‌ها کشته می‌شوند تا پهلوانی چون سهراب نماند! و اسفندیارها به دستور گشتاسب‌ها به ماموریت‌های مرگ‌آفرین فرستاده می‌شوند تا این سرزمین روز به روز بی‌پهلوان‌تر شود.

‎مسکوب به خوبی اشاره می‌کند که روایت شاهنامه نخستین روایتی است که در آن هم رستم و هم سهراب هر دو خوب‌اند، هر دو در طرف روشن تاریخ ایستاده‌اند، اما نتیجه‌ی این بازی جز فرزندکشی در مقابل پیرسالاران نخواهد بود.

انتهای پیام