مطهرنیا: ایران باید گفتمان سلام در درون و صلح در بیرون را دنبال کند

دکتر مهدی مطهرنیا با اشاره به طرح موضوع اعتراضات اخیر در شورای امنیت و این که آمریکا از این فرصت، بهترین استفاده را کرد، گفت: آمریکا تلاش دارد با بهره‌برداری از پرونده‌های سه‌گانه‌ی ایران، انواع دیگر تحریم‌ها را خارج از برجام به تهران دیکته کند.

این استاد دانشگاه و محقق آینده‌پژوه در گفت‌وگو با خبرنگار شفقنا با اشاره به اقدام ایالات متحده‌ی آمریکا در بردن پرونده‌ی اعتراضات ایران به شورای امنیت اظهار کرد: ایالات متحده، پرونده‌ی ایران و حقوق بشر در ایران را در چارچوب یک حرکت درونی در جامعه‌ی ایران کلید زده است و این امری مستمر برای بازگشایی پرونده‌ی ایران در شورای امنیت خواهد بود.

آمریکا از این فرصت، بهترین استفاده را کرد

او تصریح کرد: آمریکا از این فرصت، بهترین استفاده را کرد تا با ایجاد یک فضای گفتمانی معطوف به رفتارها و کنش‌های سیاسی نظام حاکم بر ایران نسبت به جنبش اعتراضی دی ماه ۹۶ زمینه‌های مطرح شدن پرونده‌ی حقوق بشر ایران را در چارچوب بیان مسایل داخلی ایران در حوزه‌ی اعتراضات مدنی رقم بزند. اگر چه نتوانست حداکثر اهداف خود را در این نشست به طور طبیعی به دست بیاورد اما توانست با مطرح شدن پرونده‌ی ایران با این نحو در سازمان ملل متحد، گامی اساسی در جهت طرح این پرونده در حوزه‌ی بین‌المللی بردارد.

پاره کردن برجام چون استخوانی در گلوی ترامپ مانده است

این استاد آینده‌پژوه با بیان این که برجام یک پرونده‌ی مجزا از پرونده‌های دیگر است، گفت: به هر تقدیر برجام در همین شورای امنیت سازمان ملل متحد با قطعنامه ی ۲۲۳۱ شکل رسمی به خود گرفته است؛ به گونه‌ای که ایالات متحده‌ی آمریکا در دوران ترامپ با تمام جهت‌گیری‌های پست نو محافظه‌کارانه‌اش نتوانسته است از برجام به طور رسمی خارج شود. اگر چه ترامپ، تلاش‌های بسیار زیادی برای بی اثر کردن برجام در حوزه‌ی نظام بین‌الملل علیه ایران برنامه‌ریزی و اجرا کرده است اما پاره کردن برجام که در کمپین انتخاباتی او بیان شد، چون استخوانی در گلویش مانده است. بر این اساس باید گفت که اکنون نیز اثر این حرکت بر برجام بیش از هر چیزی منوط به نوع رفتار و کنش ایران در حوزه‌ی داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی در ارتباط با عملکرد ایالات متحده‌ی آمریکا در حوزه‌ی مطرح کردن پرونده‌های سه گانه یا سه قلوهای افسانه‌ای مربوط به ایران است.

ترامپ تلاش دارد انواع دیگر تحریم‌ها را خارج از برجام به تهران دیکته کند

او ادامه داد: به عبارت دیگر پرونده‌ی موشکی، پرونده‌ی مربوط به تروریسم و پرونده‌ی حقوق بشر، سه پرونده‌ی قطوری است که آمریکا در ارتباط با ایران مطرح می‌کند و تلاش دارد با بهره‌برداری از آن‌ها انواع دیگر تحریم‌ها را خارج از برجام به تهران دیکته کند. بر این اساس در عین حال که این حرکت می‌تواند بر برجام موثر باشد، با نوع برخوردهایی که ایران در ارتباط با این پرونده‌ها از خود نشان می‌دهد و عمل به مُرّ برجام طبق توافقی که ایران انجام داده است، می‌تواند بر جام را تا حدود فراوانی از منظر حداقل، حقوقی و سیاسی حفظ کند. اگر چه ایران نیز خود با انواع عملکردهای خویش در چند ساله‌ی اخیر نتوانسته است از ظرفیت حداکثری برجام بهره‌برداری نماید.

این استاد دانشگاه با اشاره به به تعویق افتادن سفر مکرون و وزیر خارجه‌ی فرانسه به تهران واثر احتمالی آن بر برجام اظهار کرد: برجام یک توافقنامه‌ی بین‌المللی است که فرانسه نیز زیر آن را امضا کرده است و باید به امضای خود متعهد باشد. سفر مکرون بیش از آن که متوجه برجام باشد، متوجه دوران پسابرجام یعنی آینده‌ی بعد از اجرایی شدن برجام و از نظر فرانسوی‌ها در ارتباط با مسایل و موضوعات مورد علاقه‌ی فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی در ارتباط با تهران است.

او با بیان این که مکرون در پرونده‌ی موشکی همراه با ترامپ، ادبیاتی تهاجمی را نسبت به ایران شکل بخشیده است، گفت: در نتیجه باید گفت موضوع سفر او بیش از آن که متوجه گذشته و پرونده‌ی هسته‌ای و برجام باشد، متوجه آینده و پرونده‌ی موشکی و همچنین با توجه به تغییر و تحولات ماه جاری در ایران، متوجه مسایل حقوق بشر و مطرح کردن این معنا در چارچوب جنبش اعتراضی کنونی در ایران است.

انزوا در گام نخست با توجه به رقابت شدید میان آمریکا، اتحادیه‌ی اروپا و چین امری طبیعی است

مطهرنیا در تحلیل نوع واکنش دیگر اعضای شورای امنیت به طرح آمریکا علیه ایران که تحت عنوان انزوای آمریکا در رسانه‌ها ارزیابی شد، خاطرنشان کرد: آمریکا در حمله‌ی خود به عراق نیز کاملا در شورای امنیت منزوی بود؛ آمریکا در ارتباط با پرونده‌ی هسته‌ای ایران و فشار بر ایران نیز در گام‌های نخست کاملا منزوی بود بنابراین این انزوا در گام نخست با توجه به رقابت شدیدی که میان آمریکا، اتحادیه‌ی اروپا و چین در ارتباط با نظم آینده‌ی جهانی وجود دارد، امری طبیعی است.

او ادامه داد: اگر آمریکا با مطرح کردن پرونده‌ی ایران در یک نشست، آن هم در شورای امنیت سازمان ملل متحد بتواند به همه ‌ی خواسته‌های خود در ارتباط با تهران برسد که باید گفت شورای امنیت سازمان ملل متحد و دیگر کنشگران موجود در جامعه‌ی بین‌المللی، هیچ کدام از خود اراده‌ای ندارند و این اراده‌ی آمریکاست که بر جامعه‌ی بین المللی کاملا حاکم است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: هیچ کس نمی‌تواند بگوید که آن‌چه آمریکا می‌خواهد صد در صد همان خواهد شد یا آمریکا اراده کند، هرکاری به انجام می‌رسد اما تجربه نشان داده است که آمریکا کاری را آغاز می‌کند و در یک بستر زمان به صورت برنامه‌ریزی شده، مقاومت‌های موجود در برابر خود را بر می‌دارد. همان گونه که در پرونده‌ی هسته‌ای این گونه عمل کرد و همان گونه که در ارتباط با طرح خاورمیانه‌ی بزرگ و اجرای آن در منطقه این گونه عمل کرد. بر این اساس باید بگویم که آن‌چه ما بیان می‌کنیم نوعی نگاه ایده‌آلیسیتی به جایگاه آمریکاست؛ در عین حالی که می‌گوییم آمریکا توانایی انجام هر کاری را در دنیا ندارد، در زمانه‌ی قضاوت کردن توقعمان آن است که آمریکا در هر گامی در نخستین گام بتواند به حداکثر خواسته‌هایش دست پیدا کند و این نشان دهنده ‌ی تناقض درونی نگرش ما به آمریکا است.

او با بیان این که ایالات متحده‌ی آمریکا در پی انزاوای بین‌المللی و اجماع مجدد نظام بین‌الملل علیه ایران، محاصره‌ی منطقه‌ای تهران و فعال کردن گسل‌های سه گانه‌ی موجود در ایران است، گفت: او از این طریق می‌خواهد که بتواند در یک عملکرد برنامه‌ریزی شده در چارچوب همگرایی وزارت امور خارجه، وزارت دفاع، وزارت خزانه‌داری و سازمان CIA  زمینه‌هایی را فراهم کند که فشارهای موجود بر ایران را در مسیر دستیابی به اهداف تعریف شده‌اش فعال و اثرگذارتر نماید. بر این اساس مطرح کردن پرونده‌هایی که نام آن‌ها را پرونده‌های موسوم به سه قلوهای افسانه‌ای گذاشته‌ام، در جهت اعمال فشار بیشتر در این سه سطح در دستور کار است در نتیجه مطرح کردن پرونده‌ی ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت عنوان جنبش اعتراضی ایران در سایه‌ی مساله‌ی حقوق بشر گامی در این راه تلقی می‌شود.

ایران باید رفتار خود را در داخل از جنبه‌ی سلبی به  ایجابی تغییر دهد

مطهرنیا تصریح کرد: ایران بیش از آن که به دولت ترامپ نگاه کند و تلاش کند ببیند دولت ترامپ به عنوان دشمن علیه ایران چه می‌کند، باید به خود بنگرد و رفتار و کنش خود را در داخل از جنبه‌ی سلبی به جنبه‌ی ایجابی تغییر مسیر دهد. دشمن به هر تقدیر دشمن است و اگر ایران، آمریکا یا هر کشور دیگری را رقیب و دشمن می‌خواند، توقع دوستی از دشمن نمی‌رود اما از طرف دیگر این توقع فزاینده در مردم موجود است که خود حکومت، دولت و همه‌ی سازمان‌ها و نهادهای زیر مجموعه‌ی حکومت که دولت نیز جزیی از آن محسوب می‌شود، به گونه‌ای رفتار کنند و اقدام و کنش انجام دهند که بتوانند در داخل موجب وحدت ملی شوند.

ایران باید گفتمان سلام در درون و صلح در بیرون را دنبال کند

او ایرانیان را کشوری متحد با اقوامی متکثر خواند و افزود: همه‌ی این اقوام حول محور ایرانیت خود و تمسک به آیین اسلام در حوزه‌ی فرق گوناگون با یکدیگر اتحاد عملی دارند. این دولت و حکومت است که باید به این ادارک برسد که با همین ملت و همه‌ی طبقات و اقشار ملت -چه اقلیت و چه اکثریت- باید وحدت ملی را شکل دهد. بر این اساس باید گفتمان سلام در درون را دنبال کند و از طرف دیگر باید بداند که در بیرون نیز تمام کشورها به عنوان بازیگران اصلی نظام بین‌الملل به دنبال منافع خود هستند و به جای نفی دیگران در نظام بین‌الملل نیز باید جنبه‌ی ایجابی را دنبال و گفتمان صلح را برافراشته دارد.

این آینده‌پژوه با تأکید بر این که بارها گفته‌ام تمسک به گفتمان سلام در درون و صلح در بیرون نه در قالب شعار بلکه در قالب‌های عملیاتی آن باید به عنوان یک گفتمان ایجابی و مثبت مد نظر قرار گیرد، اظهار کرد: چرا که نخست باید الله اکبر را باور کرد و سپس لا اله الا الله گفت. از این جهت باید این گفتمان را در صدر بنشانیم و حداقل به عنوان یک پارادایم به آن بنگریم و بتوانیم دکترین‌های عملیاتی آن را نیز شکل و محتوا بخشیم.

او با بیان این که ارتباط با تمام کشورها و دولت های شناخته شده در نظام بین‌الملل در چارچوب سیاست خارجی ایران و در فضای قانون اساسی کشور باید مورد توجه باشد، گفت: تنها محیطی که ما در چارچوب قانون اساسی و سیاست خارجی ایران از نظر بازیگران سیاسی، محیط رسمی و دولتی نمی‌دانیم، دولت حاکم بر تل‌آویو است. ایران باید با همه‌ی کشورها از جمله ایالات متحده‌ی آمریکا، اتحادیه‌ی اروپا و در شرق، چین و روسیه و دیگر کشورهای جهان ارتباط معنادار متکی بر منافع ملی و مصالح دینی خود داشته باشد. ارتباط به معنای سازش یا کنار آمدن با دیگر رقبا یا بازیگران نیست بلکه هر ارتباطی به دنبال ایجاد فضای مثبت برای دستیابی به اهداف با کمترین هزینه است بنابراین این نکته باید در سیاست خارجی مورد توجه قرار بگیرد.

انتهای پیام