یک بام و چند هوای برجامی درمجلس

به گزارش خبرآنلاین، آخرین دقایق روز 18 اردیبهشت 97 بود که دونالد ترامپ دربرابر دوربین های خبرگزاری ها ظاهر شد و با امضای یک فرمان به حضورش در برجام پایان داد و به تحریم‎ها علیه ایران جانی دوباره بخشید. اقدامی که بلافاصله با پاسخ همتای ایرانی‎اش روبرو شد که خروج آمریکا از برجام را خروج «یک مزاحم» قلمداد کرده و برای طرف‎های اروپایی این توافق ضرب العجل چند هفته ای تعیین کرد تا تعهداشان به برجام را اثبات کنند.
صبح روز بعد زنگ آغاز جلسه علنی مجلس در حالی به صدا در آمد که فریادهای مرگ برآمریکای نمایندگان به گوش می‎رسید. علی لاریجانی پس از آنکه شاهد به آتش کشیده شدن برجام و پرچم آمریکا در مجلس بود، با سخیف خواندن حرف های ترامپ گفت: او فاقد کفایت عقلانی است ولی ایران می‎تواند او را سر عقل بیاورد.

ساعاتی بعد مقام معظم رهبری در سخنان شدیدالحن تری، فرمودند: بارها گفته بودیم «به امریکا اعتماد نکنید»، این هم نتیجه‌اش. درباره مذاکره با سه کشور اروپایی هم می‌گوییم به اینها هم نباید اعتماد کرد و برای هر قرارداد باید تضمین‌های واقعی و عملی بگیرید وگرنه نمی‌شود به این شکل حرکت را ادامه داد.

به این ترتیب چشم‎ها به وزارت امورخارجه دوخته شده تا نتیجه اتمام حجت ایران با طرف اروپایی را مشخص کند. کما اینکه محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه اعلام کرد که از سوی رییس‌جمهور مأموریت یافته‌ تلاش دیپلماتیکی برای ارزیابی اینکه آیا دیگر کشورهای عضو برجام می‌توانند منافع ایران در برجام را به طور کامل تامین کنند، انجام دهد. البته روحانی خودش هم دست به کار شد و طی تماس تلفنی با همتای فرانسوی‎اش  به او هشدار داد که اروپا فرصت بسیار محدودی برای حفظ برجام دارد.

اگرچه نگاه ها متوجه دولت است اما مجلس نیز بیکار نخواهد نشست. کما اینکه روز گذشته نیز علی لاریجانی دو فرمان از تریبون علنی مجلس صادر کرد. یکی خطاب به کمیسیون امنیت ملی که مذاکرات وزارت خارجه را رصد کرده و گزارش آن را به مجلس بدهد و دوم خطاب به سازمان انرژی اتمی که آماده اجرای قانون اقدام متقابل باشد.

سناریوهای پیش روی مجلس

پس از به آتش کشیدن برجام و پرچم آمریکا، نخستین گام عملی مجلس برای رویارویی با وضعیت جدید کنونی، احضار محمد جواد ظریف و علی اکبر صالحی به مجلس است که در روزهای امضای برجام لیدر این توافق بودند. برخی نمایندگان خواستار آن شدند تا وزیر امورخارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی روز یکشنبه 23 اردیبهشت ماه مهمان نمایندگان باشند و شرح حالی از آنچه رخ داده است بیان کنند.

البته آنچنان که از نطق دیروز لاریجانی برمی‎آمد، موضع نمایندگان در جلسه مذکور، تاکید بر اجرای قانون متقابل خواهد بود. قانونی که مجلس نهمی ها پس از تصویب برجام و آغاز بدعهدی‎های آمریکا به تصویب رساندند تا چنانچه طرف خارجی متعهد به برجام نماند، ایران نیز متقابلا وارد عمل شود.در همین راستا بیش از 200 نماینده در نامه ای به رهبری اعلام کردند در صورت محروم ماندن ملت ایران از دستاوردها و منافع توافق هسته ای قطعاً مجلس دولت را مکلف خواهد کرد تا با اقدام متقابل و سخت، دشمن را از عهد شکنی پشیمان سازد. مجلس تحت هیچ شرائطی به دشمنان کشور اجازه نخواهیم داد که از نجابت ملت ایران سوء استفاده کرده و خواسته ­های نامشروع خود را به کشور ما تحمیل کنند.
اما از آنجایی که بهارستان نشینان به دنبال نشان دادن ضرب شستی به آمریکا هستند گزینه های مختلفی برای مقابله با این دشمن بدکینه ایران مطرح می کنند. از جمله طرح دو فوریتی‎ای که موسوی لارگانی نماینده مردم فلاورجان از آن پرده برداشته و می گوید: این طرح دولت را موظف می‌کند تضمین‌های لازم را از اروپایی‌ها و اعضای 1+5 بجز آمریکا اتخاذ کند، البته این تضمین‌ها باید کامل و جامع باشد، همچنین در این طرح تاکید شده مذاکرات با اروپایی‌ها نباید بیش از یک ماه زمان ببرد. به گفته وی بر اساس این طرح، اگر اروپایی‌ها تضمین ندادند یا اگر تضمین دادند و آن را نقض کردند، دولت می‌تواند چرخه کامل سوخت را شروع کند.

در همین حال کاظم جلالی رئیس مرکز پژوهش های مجلس نیز از تهیه گزارشی درباره رفتارهای امریکا خبر داد که قرار است به شورای عالی امنیت ملی تقدیم شود. به گفته این نماینده تهران، در این گزارش پنج سناریو درباره‌ رفتارهای آمریکا بعد از خروج از برجام تهیه شده که در آن اقدامات و واکنش‌هایی که باید نسبت به رفتار آمریکایی‌ها اتخاذ شود، مشخص شده است.

یک بام و چندصدا در مجلس

اگرچه از مجلس انتظار می رود که در موقعیت حساس کنونی یکصدا از دولت برای رویارویی با آمریکا حمایت کند، اما رویکردهای متفاوتی را از نمایندگان شاهدیم. چه آنکه نمایندگان دلواپس که از ابتدا مخالف تصویب برجام بوده و بارها به کنایه گفته اند که این توافق “20 دقیقه ای در مجلس به تصویب رسید”؛ این روزها فرصت را مغتنم شمرده اند تا به تسویه حساب سیاسی با دولت بپردازند. برخی از آنان از هم اکنون ساز عدم همراهی ایران با برجام را با این استدلال که اروپا قابل اعتماد نیست را نیز کوک کرده اند. از جمله آنکه سیدمحمدجواد ابطحی نماینده خمینی شهر دیروز اعتماد کردن به اروپا را آب در هاون کوبیدن خواند و نصرالله پژمان‌فر هشدار داد که نباید دوباره از چاله به چاه بیفتیم و با اروپایی‌ها کار را ادامه دهیم. برخی دیگر از این نمایندگان همچون ذوالنور نیز خواستار خروج ایران از NPT شده بودند.
اما در مقابل هستند نمایندگانی که معتقدند در عین محکوم کردن اقدام ترامپ نباید زحمات تیم هسته ای و دولت در تصویب توافقی جهانی را نادیده گرفت. این همان موضوعی است که در بیانیه روز گذشته فراکسیون امید مورد اشاره قرار گرفته و آمده است: «تلاش صادقانه مجاهدانه مقامات و مسئولان جمهوری اسلامی ایران و به ویژه تیم مذاکره کننده هسته ای که با هدایت مقام معظم رهبری(مدظله العالی) و بر اساس اصول عزت، حکمت و مصلحت با قدرتهای بزرگ دنیا مذاکره و از حقوق ملت ایران دفاع کردند، شایسته قدردانی بوده و قطعا رفتار بدخواهان خارجی و افراطیون داخلی از ارزش و اهمیت خدمت صادقانه آنان نمی کاهد. اقدام نابخردانه آقای ترامپ لکه ننگی بر دامن حاکمان ایالات متحده و نشانه ی خوی استکباری آنان بوده و آتش این رفتار در صورت عدم کنترل توسط مجامع بین المللی، اندیشمندان و افکار عمومی آمریکا می تواند دامن ملت ها و دولت های دیگر را بگیرد.»

شاید نمود علنی این اختلاف نظرها را بتوان در آتش کشیدن پرچم آمریکا در مجلس و مخالفت برخی نمایندگان با این اقدام، جستجو کرد. کما اینکه علی مطهری این اقدام را بد و غیرعقلانی خواند و علیرضا رحیمی در توییتر خود نوشت: آتش زدن پرچم کشورها در فرهنگ اسلامی هیچ جایی ندارد و در منطق سیاسی و نگاه عقلانی هم مردود است.