نهایی شدن پیش‌نویس نظام جامع رسانه‌ای تا پایان پاییز

به گزارش انصاف نیوز، آرمان نوشت: اولین کنفرانس خبری حسن روحانی را همه به خاطر دارند به‌ویژه روزنامه‌نگاران و خبرنگاران چرا که در آن روز رئیس‌جمهور منتخب قول بازگشایی تمامی اصناف و انجمن‌ها را به اصحاب آن نوید داد که این پیام سرشار از امید شامل حال انجمن صنفی روزنامه‌نگاران نیز می‌شد با گذشت بیش از یک سال همچنان حرف و حدیث‌ها پیرامون قانون مطبوعات و انجمن صنفی فراوان است البته دولت به‌ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گام‌هایی در این راستا برداشته است که می‌توان از تنظیم لایحه‌ای به‌عنوان لایحه نظام جامع رسانه‌ای نام برد، این قانون در صورت تصویب می‌تواند تا حدود زیادی به عرصه مطبوعات نشاط ببخشد و آن را از برداشت‌های گروهی و جناحی و شخصی نجات دهد. حسین نوش‌آبادی، معاون پارلمانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در رابطه با تدوین این لایحه به آرمان از جامعیت آن و تلاش دولت برای استفاده از تمامی نظرات و عقاید می‌گوید او در این مصاحبه مطرح کرد این لایحه علاوه بر آنکه چارچوب و نظام نامه‌ای را برای حمایت از خبرنگاران و اصحاب رسانه به دنبال دارد سعی کرده است تا بر اساس قانون اساسی آزادی بیان و آزادی قلم را به این حوزه ارزانی دارد تا نتواند دستاویز سلایق قرار گیرد البته حسین نوش‌آبادی در مورد انجمن صنفی روزنامه‌نگاران نیز توضیحاتی به آرمان داد که در ادامه می‌خوانید: 

نظام جامع درواقع قانونی است که درحال حاضر به‌عنوان قانون صنفی مطبوعات مطرح است. این قانون بر این اساس است که مطبوعات ما مسیر تکامل خود را طی کرده به جایگاهی برسند که از یک نظام‌نامه‌ای مشخص پیروی نمایند به عبارت دیگر دارای یک ساختار حقوقی مشخص باشند که نقش‌آفرینی آنها در عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی موثرتر باشد. در این راستا باید تاکید کنم این قانون بر اساس برنامه پنجم توسعه است که قادر است نظام رسانه‌ای و مطبوعات جامعه را سازماندهی نماید ضمن انکه شرایط امروز اقتضا می‌کند مطبوعات نقششان شفاف‌تر و محسوس‌تر باشد ما را بر آن داشت تا در قالب نظام صنفی و مطبوعاتی رسانه اصلاحی هم بر قانون مطبوعات به‌وجود بیاوریم. یعنی در دل این لایحه که الان پیش‌نویس آن در دستور کار است قانون مطبوعات را هم اصلاح خواهیم کرد به صورتی که برخی از ابهامات،مشکلات و برخی از برداشت‌هایی که ناشی از عدم شفافیت است برطرف شود. بنابراین دولت هم بر اساس وطیفه ذاتی خود باید مواردی را که نیاز به بازنگری دارد مورد بررسی و اصلاح قرار دهد و هم بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه باید قوانین را مورد بازنگری و اصلاح قرار دهد که هر دو مقارن یکدیگرند هم به لحاظ تکلیف ذاتی که حوزه وزیر ارشاد دارد و هم به لحاظ تکلیفی که مجلس و حاکمیت برعهده دولت قرار داده است.

درحال حاضر نیز درحال تهیه پیش‌نویس این لایحه هستیم که پیش‌نویس اولیه را وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آماده و تنظیم کرده است و آن را در سایت منتسب به وزارت ارشاد در معرض دید قرار داده است یعنی ما این بستر را فراهم کرده‌ایم تا افراد صاحب‌قلم و صاحب‌نظران حوزه مطبوعات بتوانند نظر خود را ارائه بدهند و اگر پیشنهادی دارند آن را مطرح نمایند که قطعا از آن استقبال می‌شود و در جمع‌بندی نهایی لحاظ می‌گردد و در تنطیم نهایی پیش‌نویس مدنظر قرار گیرد. فکر می‌کنیم پس از شنیدن نظرات و انتقادات صاحبان رسانه و کارشناسان، محققین و پژوهشگران در عرصه حوزه و دانشگاه که بر اساس فراخوانی که دولت برای به شور گذاشتن لایحه و تنظیم یک پیش‌نویس بدون نقص و کاربردی انجام داده است اقدامات برای تدوین صورت گیرد. لازم به ذکر است این اقدام دولت یعنی به مشورت گذاشتن قانون صنفی و مطبوعات در نوع خود ابتکاری است که دولت یازدهم به خرج داده است که می‌تواند برای تهیه  قانونی مفید فایده به‌منظور شفافیت و تبادل اطلاعات و آزادی اطلاعات و همچنین در راستای لزوم دسترسی مردم به قوانین و اطلاعات جدید، کمک کند. خب به هر حال کار جدیدی است که یک پیش‌نویس در یک سامانه رسمی دولت به همگان ارائه شود و باب برای نظردادن و اعمال نظرات نیز باز باشد. خب اگر این کار انجام نشود فکر نمی کنم از آن جامعیت برخوردار باشد و به‌جای آنکه تنها گروهی نظر دهند و دیگران از دور به قضاوت بنشینند بهترین زمان برای قضاوت و اعمال نظر همین زمانی است که هنوز قانون به تصویب نرسیده است. به هر حال دولت این کار را انجام داده است و در سامانه اصلی وزارت ارشاد اعلام کرده‌ایم و داریم پیش‌نویسی را تهیه می‌کنیم برای قانون مطبوعات و برای نظام رسانه و مطبوعات که این پیش نویس ابتدا دیده شود و تمام نظرات ارائه شود لازم است تاکید کنم ما تمام نظراتی را که در بهبود قانون موثر باشد را قطعا اعمال خواهیم کرد و در تنظیم نظام صنفی رسانه آنها را مد نظر قرار می‌دهیم . در اینجا لازم است بگویم این یک پروسه چند ماهه است که پس از نهایی شدن در دولت مطرح می‌شود و دولت بر آن است که تا آخر امسال به تصویب مجلس نیز برسد و بنابراین از لحاظ زمانی نیز ما دچار محدودیت هستیم. کار ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مرحله اولیه که تهیه پیش‌نویس بوده است تمام شده است و پس از آن نظر صاحبان فن و اهالی فرهنگ وهنر و رسانه در رابطه با آن مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و سپس جمع‌بندی نهایی می‌شود و به صورت پیش نویسی درمی‌آید که حاصل نظر جمعی است و حاصل محققین و پژوهشگران و دانشگاهیان است و هم حاصل تیمی است که دولت آنها را رسیدگی کرده است. به هر حال تلاش شده است همه نظرها و دیدگاه‌ها شنیده شود و مورد بررسی قرار گیرد در چنین شرایطی این طرح می‌تواند با خاطر جمعی بیشتر در هیات دولت مطرح گردد که پس از تصویب به مجلس شورای اسلامی فرستاده می‌شود و سیر قانونی خود را در قوه مقننه پیگیری می‌کند که امیدواریم در آنچه مورد تصویب قرار گیرد و تا پایان سال از یک نظام‌نامه کامل مطبوعاتی و از یک قانون محکم، روزآمد و کارآمد مطبوعاتی بهره‌مند باشیم البته همین امروز نیز خیلی نقد‌ها به این طرح وارد می‌کنند و بسیاری دیدگاه‌های متنوع و متعددی و البته متضادی در این رابطه دارند که برخی استقبال کردند و برخی آن را دارای ضعف فراوان دانستند به هر حال به نظر می‌رسد بهترین زمان ممکن برای شنیدن انتقادات و پیشنهادات همین الان است چراکه می‌توان نظرات را اعمال کرد.

هنوز نمی‌توان به‌طور قطع گفت انتقادات چیست چراکه ما امروز این را در معرض دید قرار داده‌ایم تا انتقادات جدی پیرامون آن شکل بگیرد و امروز را بهترین موقعیت و زمان برای بیان نقد می‌دانیم یعنی زمانی که این لایحه به قانون تبدیل نشده است. در رابطه با انتقاداتی که تاکنون مطرح شده برخی انتقادات ساختاری است برخی انتقادات نیز به بندها ایراد وارد می‌کنند و در برخی موارد عدم شفافیت مورد انتقاد قرار می‌گیرد و برخی بر این باورند که این قانون تفاوت آنچنانی با قانون قبلی ندارد و البته برخی نیز معتقدند این قانون سختگیرانه‌تر از قانون قبلی است. در رابطه با نوع نگاه نیز برخی این اشکال را وارد می‌کنند که به لحاظ پژوهشی کمتر توجه شده است و برخی نیز معتقدند نگاه حاکمیتی در این قانون بیشتر به چشم می‌خورد و برخی نیز می‌گویند این قانون خیلی تامین کننده اصل 24 قانون اساسی یعنی اصل آزادی مطبوعات نیست. به هر حال ما تمام این انتقادات را مورد بررسی قرار می‌دهیم و آنها را اعمال می‌کنیم چرا که هرگاه قانونی بخواهد به تصویب برسد باید جامع و مانع باشد و راه برای انتقادات جدی‌تر بسته باشد هرچند برای نقد قوانین باید فضا بازتر و بستر فراهم باشد اما برای آنکه این انتقاد قدرت عملیاتی پیدا نماید بهترین زمان برای بیان آن در مورد قانون مطبوعات امروز است. به هر حال سال‌ها از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد و در طول این چند سال تجربیات زیادی به دست آورده‌ایم که باید امروز این تجربیات درجهت اعتلای کشور مورد استفاده قرار گیرد و خب امروز شرایطی فراهم آمده است که تمام این نظرات و انتقادات شنیده شود و همه آنها در قالب یک قانون جمع‌آوری شود که این مسئله از اعمال سلیقه در مورد اجرای قانون مطبوعات جلوگیری نماید. به‌عبارتی دیگر زمانی که یک قانون جامع و کامل در این رابطه وجود داشته باشد دیگر هر دولتی به فراخور رویکرد خود نمی‌تواند با مطبوعات برخورد نماید بلکه باید بر اساس قانون حرکت کند. تا زمانی که قانونی وجود نداشت هرکس می‌توانست نظری دهد و برداشت خود را داشته باشد اما وقتی همه نظرات و ایده‌ها را در قالب قانون جمع می‌شود قانونی که سعی کرده است تمام سلیقه‌ها را در خود جای دهد و بر اساس تمام نظرات را ببیند و تمام جوانب را بسنجد خطا در آن به حداقل می‌رسد. ما خیلی خوشحالیم از اینکه بیان این موضوع و انعکاس آن در سطح جامعه و طرح آن در سامانه اصلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تا این حد نقد و بررسی به همراه داشته است و همین مساله نشان از اهمیت موضوع دارد یعنی همین که همه افراد تلاش من امیدوارم پس از تلاشی که ما درحال سپری کردن آن هستیم یعنی گرفتن نظرات، پیشنهادات و انتقادات مرحله بعدی این است که ما بتوانیم به یک جمع‌بندی در این زمینه دست پیدا کنیم و اینها را تبدیل نماییم به یک پیش‌نویس محکم و قابل دفاع که هم از استحکام ساختاری و هم محتوایی برخوردار می‌باشد. هم تامین‌کننده قانون اساسی در راستای آزادی مطبوعات باشد و با شرط رعایت حقوق عمومی و شرط رعایت مبانی اسلامی بتوانند آزادانه انتقاد کنند و آزادانه دغدغه‌های خود را بیان کنند و به جایی برسیم که دچار خودسانسوری نشویم و همچنین روزنامه‌ها و مطبوعات ما دچار سلایق دولتمردان نگردند و در چارچوب قانون بتوانند آزادی بیان و آزادی قلم را داشته باشند و در سایه این قانون فردا برخی نتوانند با برخوردهای جناحی و تعصبات افراطی یا با برداشت‌های شخصی رسانه‌ها و مطبوعات را به نفع خود مصادره کنند. این قانون در صورت تصویب می‌تواند در این راستا بسیار موثر باشد. باید توجه داشت قلم و بیان مقدس هستند و آزادی این دو از اصول اعتقادی ماست. قطعا این نمی‌تواند قابل تحمل باشد که بنشینیم تا ببینیم چه کسی روی کار می‌آید و درمورد مطبوعات و رسانه چه نظر و چه پیش فرض‌هایی دارد. هرچه ما به سمت قانونمندی پیش‌برویم آسیب‌پذیری کشور نسبت به جریان‌های حزبی و جناحی کمتر خواهد بود و حتی مصون خواهد ماند. بر این اساس این هنر ماست که بتوانیم با یک تجربه سی و اندی سال و با یک برداشت همه جانبه با نگاهی به سمت پیشرفت و با در نظر گرفتن استانداردهای روز دنیا و همچنین با اصل قرار دادن قوانین اساسی خود قانونی را در این زمینه تدوین نماییم که حداقل برای چندین دهه اعتبار داشته باشد. مسلما قوانینی که ناشی از شتابزدگی و غلیان احساسات  یا برداشت‌های یک جریان باشد نمی‌تواند دوام چندانی بیاورد. بر این اساس باید گفت قوانینی استحکام دارد که فارغ از تعصبات حزبی و جناحی باشد. امید است این دولت که دولت تدبیر و امید است بتواند وظیفه خود را در حوزه فرهنگ و مطبوعات انجام دهد به هر حال دولتی بر سر کار آمده است که تنها منافع خود را مدنظر قرار نمی‌دهد منافع و مصالح جمع را بر منافع و مصلحت گروه ترجیح داده است.

بعضی از اتفاقاتی که در جامعه ما رخ می‌دهد مانند تشکیل انجمن، خانه، شورا و … اینها ممکن است به اقتضای یک شرایطی به‌وجود بیاید و در مقاطعی کمرنگ شود. لازم است در این رابطه بگویم دولت کاملا قبول دارد تمام تشکل‌های صنفی نظام مند شود و از یک اصول و چارچوبی پیروی کنند اما چون نگاهمان یک نگاه مقطعی نیست و نمی‌خواهیم برای یک زمان خاص قانون را تدوین نماییم ما با این موضوع که مطبوعات باید نظام داشته باشند و یک سازمان و یک جریان تاثیرگذار بر رشد اجتماعی و فرهنگی باشد با این نگاه پیش می‌رویم و فعلا بحث بر سر انجمن اینکه وجودش لازم است یا خیر را مطرح نمی کنیم و نمی خواهیم قضاوت سیاسی داشته باشیم بنابراین درحال حاضر تمام تمرکز روی قوانین مطبوعات است ولی همین لایحه می‌تواند در برگیرنده نظام و ساختاری باشد که پاسخگوی نیاز مطبوعات باشد و مطبوعات را پوشش دهد و مطبوعات نیز مانند بسیاری از بخش‌ها و عرصه‌ها که نظام نامه دارند مانند نظام پزشکی، پرستاری یا نظام مهندسی که نظام‌نامه، تشکل و هویت دارند ما می‌خواهیم این هویت را به جامعه مطبوعاتی نیز بدهیم. در واقع ما می‌خواهیم مطبوعات ما و افرادی که عضو این مجموعه بزرگ هستند از یک هویتی برخوردار باشند و دارای یک سازمان قانونی باشند که در دل همین قانون سازماندهی مطبوعات و قانون نظام صنفی مطرح می‌شود و ما آن را در این قانون گنجانده‌ایم انجمن روزنامه‌نگاران، انجمن روزنامه‌نگاران مسلمان و … می‌توانند بیایند و مجوز خود را بگیرند اما ما در این لایحه نمی‌خواهیم به این مسائل بپردازیم . چرا که روح نظام نامه برای ما بیشتر حایز اهمیت است و دیگر مباحث بحث‌های ثانویه است. درواقع تلاش ما این است که ابتدا ساختاری را تعریف کنیم و یک نظام نامه و قانونی را تدوین کنیم که برای آیندگان هم قابل استفاده باشد و در هر برهه‌ای از زمان بتواند مورد استفاده قرار گیرد.

این پیش‌نویس محصول مذاکرات، تحقیقات و تجربیات این دولت است. یعنی در طول این یک سال گذشته با تغییر و تحولی که انجام پذیرفته است این لایحه تنظیم و تدوین می‌شود به همین منظور این پیش‌نویس را در منظر نقد قرار داده‌ایم و بله در گذشته نیز طرح‌ها و تحقیقاتی ارائه شده است. مطالبی تنظیم شده است که یا ارائه نشده است یا زمان برای ارائه آن مناسب نبوده است و یا ناهماهنگی‌های میان مجلس و دولت به مسکوت ماندن آن منجر شده است. امروز باید گفت خوشبختانه هم مجلس آمادگی لازم و حتی اصرار بر انجام چنین مبحثی را دارد و هم خود وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی چنین قصدی جدی را دارد برای فعالیت در این راستا و هم انتظار عمومی که در این زمینه وجود دارد فضا را به سمتی می‌برد که این کار انجام شود و تحقیقات و تلاش‌هایی انجام دهد برای تهیه پیش‌نویس قانون اساسی درواقع، آنچه امروز مطرح است محصول تحقیقات و کنکاش و مداقه همین دولت است که با توجه به سیاست اعتدال و تدبیر سعی در پیشبرد آن دارد.

پیش‌نویس درحال حاضر در مرحله تنظیم قرار دارد و در معرض دید برای ارائه نظرات قرار گرفته است در یک فرصت یکی دوماه ما به جمع‌بندی برسیم و تا اواخر پاییز نهایی شود و اوایل زمستان به هیأت دولت برای بررسی تحویل داده شود و تا پایان آن سال آن را به مجلس تقدیم نماییم و مجلس با قید دوفوریت بتواند این لایحه را خارج از نوبت مورد بررسی قرار دهد و تا پایان امسال بتوانیم این مبحث را به سرانجام برسانیم. حتی اگر ما بتوانیم این لایحه را قبل از آنکه مساله بودجه مطرح شود به نفع دولت، مجلس و مردم خواهد بود به‌طور کلی قرار بر این است که این مساله را بتوانیم یکسره کنیم و امسال آن را نهایی کنیم و این اصلاحات اعمال شود.

مطبوعات و اصحاب آن به‌طور کلی در یک کمیته با حضور اساتید دانشگاه‌ها و کارشناسان حضور داشته‌اند و این پیش‌نویسی که اکنون تهیه شده است محصول جمعی از افراد با تجربه و صاحبنظری بوده است که در این حوزه کار کرده‌اند و به هر حال این پیش‌نویس راه اصلاح را باز گذاشته است به همین منظور در معرض دید قرار گذاشته است تا با اعمال نظر دیگران قانونی جامع و مانع تدوین گردد.

جامعیت این طرح و همینطور مدنظر قرار دادن نظرات تمامی اساتید در عرصه حوزه و دانشگاه و هم صاحبان اصلی این صنف که مدیران و روزنامه‌نگاران و اهل قلم بودند. همچنین هماهنگ با اقتضائات فرهنگی کشور و هم منطبق با توصیه‌های مقام معظم رهبری و هم در راستای سیاست‌های کلی دولت قرار دارد. به نظرم می‌رسد این لایحه تلاش کرده تمام انتظارات این صنف را پاسخگو باشد. در واقع باید بگویم اتفاقی که می‌افتد این است که ما می‌خواهیم در جامعه مطبوعاتی‌مان کمتر در معرض آسیب‌های ناشی از برداشت‌های شخصی باشیم، قانونی باشد و نگاه آن معطوف به گروه و افراد نباشد بلکه معطوف به حقیقت رسانه باشد. ما به دنبال تحقق چنین قانونی در فضای مطبوعاتی کشور هستیم. 

انتهای پیام