«شفاف‌سازی در دولت روحانی بی سابقه بوده است»

یک فعال رسانه‌‌ای اصولگرا معتقد است: وضعیت شفاف سازی در دولت «حسن روحانی» در مقایسه با سایر دولت ها بی سابقه است.

به گزارش ایرنا محمد مهاجری در ارتباط با نقش آفرینی رسانه در عرصه مبارزه با فساد، اقدام اخیر روزنامه شرق در پوشش پرونده موسسه ثامن الحجج را بسیار ارزشمند خواند و گفت البته برخی این اقدام را به مسائل جناحی ارتباط می دهند، این در حالی است عملکرد این رسانه گامی مهم در مسیر شفاف سازی بود. به گفته وی وضعیت شفاف سازی در دولت «حسن روحانی» در مقایسه با سایر دولت ها بی سابقه است. مشروح گفته های این روزنامه نگار به شرح زیر است:

** شاخص های فساد چیست

شاید لازم باشد در ابتدا فساد را بطور خلاصه تعریف کنیم. در قانون ما چیزی به نام فساد اقتصادی نداریم مگر آنکه بگوییم فردی اختلاس کرده یا رشوه ای گرفته است. این امر در مورد فساد سیاسی نیز صدق می کند. به عنوان مثال وقتی می گوییم فردی در انتخابات تقلب کرده یا رای خریده است از فساد سیاسی حرف می زنیم. بنابراین فساد اقتصادی یا فساد سیاسی در کلیت معنایی ندارد و ما باید به شاخص های آنها توجه داشته باشیم.

** رسانه خود نیز از فساد برکنار نیست

به نظر من ذات ما ایرانیان با شفافیت همخوانی ندارد. قبل از آنکه به مسائل مالی و فساد بپردازیم باید بگویم پنهان کاری و مخفی کاری از ویژگی های ذاتی جماعت ایرانی است. ایرانیان همیشه در مورد اولیه ترین و بدیهی ترین امور زندگی پنهان کاری کرده و می کنند.

بحث های مربوط به فساد اقتصادی هم بحث های تازه و جدید نیست. حتی در سالهای ابتدایی انقلاب اسلامی هم فساد وجود داشته اما در دوره حاضر بر اتفاقات اخیر تمرکز بیشتری صورت می گیرد. همچنین داخل رسانه ها نیز قطعا فساد کمی وجود ندارد. حضرت امام خمینی(ره) خطاب به اصحاب رسانه گفتند که شما در باره خبرهایی که نمی گویید مسولیت بیشتری دارید تا آنچه می گویید؛ یعنی به تعبیر امام خودسانسوری نیز نوعی از فساد است. به نظر من اقدام روزنامه شرق در مورد پرونده موسسه ثامن الحجج بسیار ارزشمند بود ولی برخی آنرا به مسائل جناحی ارتباط می دهند در حالی که گامی مهم در مسیر شفاف سازی بود.

** برخورد با فساد قبیله ای است نه جناحی

گفته می شود برخورد با فساد در رسانه های ایران، آلوده به مسائل جناحی است اما من آن را نه جناحی بلکه قبیله ای می دانم چرا که بعضی وقت ها دست هر دو جناح در یک کاسه است. از سوی دیگر اگر کلمه فساد و مفسد به لحاظ حقوقی درست تعریف نشود،همه مجرم شناخته می شوند. مثلا چه اتفاقی می افتاد که خرید سکه که قبلا جرم نبوده یکدفعه جرم تلقی می شود. جرم انگاری باید انقدر روشن شود که وقتی جامعه کاری را به عنوان فساد تعریف می کند معلوم باشد که منظور از آن چیست.

بخشی از اقتصاد کشور به دولت مربوط می شود. طبیعی است هنگامی که نهادهای اقتصادی کاری انجام می دهند، به هرحال شفافیتی در آن وجود نخواهد داشت. به نظر من اگر فساد اقتصادی به فساد سیاسی گره نخورد قطعا نمی تواند پر و بال بگیرد. اگر شفافیت اطلاعات صورت گیرد و مشخص شود که خلافی غیر عمد صورت گرفته، مردم هیچ وقت ناراحت نخواهند شد.

** افشاگری با روشنگری متفاوت است

رسانه های کشور بیشتر باید به دنبال شفافیت سیاسی باشند تا اقتصادی. تا الان هیچ شواهد و مدارکی وجود نداشته که در آن میزان حقوق دریافتی مسئولین دولت کاملا مشخص شده باشد. حتی در زمان انتخابات هم شفافیت صورت نمی گیرد که چه مقدار هزینه تبلیغات (چاپ پوستر، بنر و…) می شود. رسانه ها باید همه را وادار کنند تا اطلاعات خود را فاش کنند. از این رو رسانه ها همانقدر که به دنبال شفافیت اقتصادی هستند باید به دنبال شفافیت سیاسی هم باشند و این می تواند نوعی سیاست خبری هم باشد. من معتقدم در نظام بوروکراتیک هیچ تخلف اقتصادی صورت نمی گیرد مگر وقتی که به یک فرد حکومتی متصل باشد. در نهایت رسانه باید همه مسئولین را وادار کند تا اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه ها را مشخص سازند. از طرفی کار رسانه کار خاله زنک بازی یا مچ گیری نیست. اینکه مجبور به چنین کاری می شویم به این خاطر است که ما را وادار به این کار می کنند. به سخن دیگر چیزی به عنوان دسترسی آزاد به اطلاعات وجود ندارد. نکته دیگر که باید بدان پرداخت این است که افشاگری با روشنگری فرق دارد. جامعه هر چه بوروکراتیک تر باشد میزان شفافیت آن کمتر می شود. درست است که نظام بوروکراتیک را نمی توان صد در صد درست کرد ولی نمی دانم چرا دولت حداقل کارهایی را هم می تواند در این زمینه انجام دهد انجام نمی دهد. به عنوان مثال می تواند حقوق کارمندان دولت را منتشر کند . بالاخره یا من به حق حقوق می گیرم یا به ناحق. پس چرا ما باید در برخورد با این قضایا غیرشفاف عمل کنیم. وقتی رسانه ها از مسئولین می خواهند تا اطلاعات درآمد خود را مطرح نمایند هدف روشن سازی است نه افشاگری. در واقع ما می خواهیم بدانیم که آنها در مدت فعالیت خود چه مقدار دریافتی داشته اند چه مقدار هزینه یا پس انداز شده است. در بسیاری از کشورها مسئولین میزان حقوق کارمندان خود را اعلام می نمایند به عنوان مثال رئیس جمهور اسلوونی هم ولی میزان حقوق دریافتی خود را علنی ساخته پس چرا ما باید در اینگونه قضایا غیر شفاف عمل کنیم. اگر چه ممکن است این کار نوعی خودزنی محسوب شود.

** سواد رسانه ای روزنامه نگاران پایین است

در کشور ما سواد رسانه ای اندک است. ما برای شناسایی هر چیزی لازم است به عمق آن مساله پی ببریم و آن را شناسایی کنیم. مثلا اگر قرار است علت ثبت سفارش در فلان سایت یا شرکت را بدانیم از ابتدا باید از این فرایند شناخت داشته باشیم. در این خصوص شاید بی ثباتی و ناماندگاری روزنامه نگاران در شغلشان بی سبب نباشد. ما روزنامه نگار تخصصی نداریم. در حالی که در دنیا سلبریتی های رسانه ای و تلویزیونی بسیاری وجود دارد و در کار خود حرفه ای هستند اما در ایران چنین چیزی وجود ندارد تا بصورت عمیق و ریشه ای موردی را بررسی کنند. مثلا کسی را نداریم تا قضیه ثامن الحجج را به صورت ریشه ای بررسی کند. از طرف دیگر مسئله حریت رسانه ها نیز مطرح است که در ایران چیزی به نام حریت، استقلال و بی طرفی رسانه وجود ندارد. برخی رسانه ها دولتی هستند، بعضی رسانه های دیگر نیز به دلیل عدم امنیت شغلی و مشکلات اقتصادی به گروه ها و جناح های خاص روی می آورند تا تحت حمایت آنها قرار گیرند. نتیجه این می شود که نمی توان خبری را غیر جانبدارانه ارائه کرد.

** رسانه ها حریت داشته باشند

تا وقتی رسانه ها بخشی از حاکمیت باشند، انتظار استقلال، شفافیت و حریت توقعی بالاتر از واقعیت است. رسانه باید مستقل از حاکمیت باشد ولی قرار نیست که مستقل از نظام هم باشد. بنابراین رسانه ها با رعایت استقلال و حریت نسبی می توانند از مسائل و مشکلات صحبت کنند. اگر ما روزنامه نگاران درست عمل کنیم و عملکرد مناسبی داشت باشیم، دولت و مسئولین هم مجبور خواهند بود تا اطلاعات درست ارائه دهند. بنابر این اگر خود رسانه شفافیت داشته باشد به یقین اطلاعات دقیق هم بدست می آید.

لازم نیست تمام اتفاقات یک شبه حل شوند بلکه حتی مطرح کردن آنها می تواند تا حدی موثر باشد. در دولت آقای روحانی بحث مبارزه با فساد عنوان شد؛ امری که در دولت های پیشین اتفاق نیافتاد. بنابراین به نظرم این دولت یگ گام جلوتر رفته است حتی مطرح ساختن آن گامی بزرگ در راستای شفاف سازی است. من حاصل جمع نمره سه قوه در در مبارزه با فساد را 20 می دانم!

انتهای پیام