حمایت مطلق؟! | یادداشت سروش محلاتی

آیت‌الله محمد سروش محلاتی در یادداشتی با عنوان “حمایت مطلق؟!” در کانال تلگرامی خود نوشت: در فرهنگ تشیع چون مبنای امامت ، “عصمت” است لذا تسلیم امام بودن بمعنی تسلیمِ”حقیقت” بودن است و کاملا قابل قبول است که از اطاعت مطلق و حمایت مطلق در برابر امام معصوم دفاع شود . از این رو سخن ابن ابی یعفور که به امام صادق ع گفت : اگر نیمی از یک انار را حلال و نیم دیگر آنرا حرام بدانی میپذیرم ، با این مبنای اعتقادی سازگار است : لو فلقت رمانه بنصفین فقلت هذا حرام و هذا حلال لشهدت ان الذی قلت حلال حلال و ان الذی قلت حرام حرام (رجال کشی)

ولی در برابر هر شخصیت دیگر ، حتی اگر اطاعت او “واجب” هم باشد ، “اطاعت مشروط” است .

مثلا گاه حمایت و اطاعت از سلطان جائر واجب میشود تا او بتواند از کیان جامعه اسلامی در برابر تهاجم بیگانگان دفاع کند، ولی این حمایت فقط در همین محدوده و کاملا مقید است و نباید ان را به “حمایت مطلق” توسعه داد . لذا حضرت رضا به یونس بن عبد الرحمن فرمود در برابر تهاجم رومیان در صحنه دفاع وارد شود ولی برای خود و مردم و دین قتال کند و هرگز از جائران دفاع نکند : ان خاف علی بیضه الاسلام و المسلمین قاتل فیکون قتاله لنفسه لا للسلطان (الکافی)

پس حفظ دولت جائر فقط در حد صیانت از کیان مسلمانان جایز است و بیشتر از ان ، وقتی به حمایت از خود او و تقویتش میانجامد حرام است . از این رو میرزای قمی –مرجع مقتدر– در نامه به فتحعلی شاه متذکر شد که لیاقت مطاع بودن نداری ولی در برابر دشمن از تو حمایت میشود . میرزای قمی نوشت : “در صورت انحصار امر در دفع دشمنان دین به سلطان شیعیان ، پس آن نه از راه وجوب اطاعت اوست بلکه از راه وجوب دفع تسلط اعدای دین است بر خود مکلف ”

در دولت حق هر چند این حمایت افزایش مییابد و حفظ دولت هم واجب میشود ، ولی باز هم حمایت از شخص یا نهاد نباید بگونه ای باشد که شامل رفتارها و اقدامات احتمالا خلاف او شود . مثلا اگر حاکم شخصی مانند مالک اشتر باشد که منصوب امیر المومنین ع است باز هم ان حضرت حمایت از او “مشروط” قرار داده : و اطیعوا امره فیما طابق الحق (نهج البلاغه) شگفت آور است که امام در زمانی دستور به اطاعت مشروط از مالک میدهد که قدرت نظامی و توان فرماندهی او را بشدت میستاید : لا ینام ایام الخوف و لاینکل عن الاعداء و…

انتهای پیام