پرسش مهم یک کارشناس فقه و موسیقی از وزارت ارشاد

در پی سخنان چند روز پیش سخنگوی وزارت ارشاد درباره ی چگونگی ادامه ی فعالیتهای هنری استاد محمدرضا شجریان که واکنشهای فراوانی به دنبال داشت، یک کارشناس ارشد فقه و حقوق اسلامی و پژوهشگر موسیقی به این سخنان انتقاد کرد.

متن کامل نامه ی مهدی نیکجو، کارشناس ارشد فقه و حقوق اسلامی و پژوهشگر موسیقی به انصاف نیوز، در پی می آید:

چندی پیش، طی نشست مطبوعاتی سخنگوی محترم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سخنانی از ایشان در خبرگزاری ها نقل شد که در بخشی از این بیانات به صورت کاملا مرسوم، دگر بار سخن از فعالیت هنری استاد محمد رضا شجریان به میان آمده بود. بی تردید این قسمت از مطالب، مهمترین و در عین حال پرچالش ترین بخش سخنان ایشان بوده است.

نگارنده ی این سطور در این باره که این بیانات تا چه حد از صحت برخودار بوده و یا از اشتباهات شگرف رنج می برد نظری نداشته و تنها در پی ارایه ی سوالاتی است که برخاسته از برخی عبارات ایشان است. قدر متیقن بیانات جناب آقای نوش آبادی (با اندکی تفاوت از سوی ارایه ی سخنان ایشان از سوی خبرگزاری ها) این بوده است که استاد شجریان برای اجرای برنامه در این مرز و بوم مانعی ندارد، البته به شرط اینکه رفتارهای گذشته ی خویش را جبران کرده و به موسیقی و هنر اسلامی و ایرانی پایبند باشد. یا اینکه رفتار خویش را جبران کرده و پایبند موسیقی اسلامی و ایرانی باشد. به هر جهت آنچه ایشان از استاد شجریان درخواست داشته پایبندی و یا فعالیت ایشان در قالب موسیقی با مضاف الیه متعهد، اسلامی، ایرانی و … است.

بر این اساس، آنچه درباره ی این سخنان به ذهن متبادر می شود این است که جناب سخنگوی محترم معتقدند که استاد شجریان در مسیر موسیقی اسلامی، ایرانی، متعهد و … نبوده اند و لذا بایستی در این طریق حرکت کنند، یا اینکه استاد آواز ایرانی در این مسیر در حرکت بوده اند و بایستی برای اجرای برنامه همچنان در آن مسیر قدم بردارند. آنچه مسلم است اینکه خطاب سخنان ایشان صرفا استاد شجریان نبوده و همه ی هنرمندان موسیقی کشور را در بر می گیرد.

با توجه به این نکات:

سوالاتی به ذهن حقیر خطور کرده است که از ایشان و یا دیگر مسوولین محترم وزارت ارشاد خاضعانه درخواست پاسخ دارد:

بنده در مورد موسیقی ایرانی سخنی در این مجال ندارم؛ که البته تعریف و حد و مرز آن تا حدود بسیار زیادی روشن است. پرسش این است که وقتی ایشان از موسیقی اسلامی و یا متعهد، سخن به میان می آورند از چه مقوله ای سخن می گویند؟ به بیان روشن تر ابعاد و ویژگی های موسیقی اسلامی چیست؟ به عبارت دیگر موسیقی اسلامی از چه شاخصه ها و ملاک هایی برخوردار است؟ یا اینکه ملاک یک موسیقیدان مومن متعهد چیست؟ یا اینکه وجه تمایز موسیقیدانی که در قالب اسلامی فعالیت می کند با هنرمندی که در این مسیر نیست، چیست؟

پس از بیان پاسخ پرسش اول، نسبت استاد شجریان با موسیقی اسلامی و متعهد چیست؟ به بیان منطقی از میان نسب اربع، استاد شجریان در چه جایگاهی نسبت به موسیقی اسلامی و متعهد برخودار است؟ به بیان صریحتر فعالیت های استاد شجریان در سالهای هنریشان، آیا در چارچوب موسیقی اسلامی و متعهد بوده و یا نبوده و میزان آن را تا چه حد می دانید؟

سوالات فوق و مشابه این پرسشها از چالشهای جدی فقه موسیقی است که حتی جامعه ی فقاهت (شکر الله مساعیهم) نیز حد و رسم مشخص و چارچوب ضابطه مندی برای آن نداشته اند.

امید است با پاسخ سخنگوی محترم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (که بیان کننده ی این عبارات بوده و علی القاعده بایستی متوجه بوده اند از چه مبحثی سخن گفته و استاد شجریان را به چه مقوله ای دعوت کرده اند) و یا دیگر مسوولین آن وزارتخانه، دیالوگی فراهم شود، تا در پرتو پاسخ به این پرسشها و سوالاتی از این دست، بتوانیم تصمیمات قابل قبولی برای حل مشکلات موسیقی در جمهوری اسلامی اتخاذ کنیم.

به نظر می رسد پس از گذشت سی و اندی سال از عمر جمهوری اسلامی، نباید جامعه ی موسیقی کشور را با گزاره هایی مبهم، مجمل، پیچیده، نامفهوم، بی ضابطه و … مواجه کنیم و امثال استاد شجریان را که بی تردید در آسمان هنر این مرز و بوم نه چون ستاره ای که همچون خورشید عالم افروز می درخشد، را به مقوله ای دعوت کرده و شروطی تعیین کنیم که تعجب همگان را برانگیزد.

بی شک پاسخ های سخنگوی محترم و دیگر مسوولان ذی ربط وزارت ارشاد نشان دهنده ی آن است که حضرات محترم توجه دارند از چه سخن می گویند و در پی چه هستند و انتظارشان از جامعه ی موسیقی کشور به صورت مشخص و روشن چیست.

انتهای پیام