تهران ۱۹۵۳، کاراکاس ۲۰۱۹
عبدالله شهبازی، تاریخ‌پژوه در یادداشتی تلگرامی با عنوان “تهران ۱۹۵۳، کاراکاس ۲۰۱۹” نوشت: کودتای سه‌شنبه، ۳۰ آوریل ۲۰۱۹ ونزوئلا، اگر به وقایع این روز محدود باشد و با طرح‌های تکمیلی در روزهای آتی تداوم نیابد، طرحی شکست‌خورده است که احتمالاً بعنوان مفتضح‌ترین طرح کودتایی تاریخ معاصر ثبت خواهد شد. هدایت این عملیات را دو چهره سرشناس نئوکان به دست داشتند: جان بولتون ۷۰ ساله مشاور امنیت ملی ترامپ و الیوت آبرامز ۷۱ ساله که ۲۵ ژانویه ۲۰۱۹ بعنوان نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ونزوئلا منصوب شد.
عملیات کودتا از ساعت ۶:۲۵ صبح به وقت شرق آمریکا آغاز شد. خوان گوایدو، جوانی که تیم بولتون- آبرامز او را بعنوان «رئيس جمهور انتقالی» ونزوئلا برکشیده‌اند، با انتشار ویدئویی سه دقیقه‌ای از پایگاهی هوایی در کاراکاس خواستار قیام نظامیان علیه دولت نیکلاس مادورو شد و حوادث این روز را سرنوشت‌ساز خواند. با شروع عملیات کودتا در کاراکاس، توئیت‌های پیاپی مقامات دولت ترامپ و سناتورهایی چون مارکو روبیو فضایی تهاجمی و جنگ‌طلبانه پدید آورد. کار بدانجا کشید که روبیو، سناتور فلوریدا، اقدام شبکه سی‌ان‌ان در «کودتا» خواندن حوادث ونزوئلا را «بی‌شرمانه» خواند. در این بمباران توئیتری حوادث ونزوئلا بعنوان صحنه نبرد «فرشته دمکراسی» و «اهریمن سوسیالیسم» تبلیغ می‌شد. در ساعت ۱۱:۲۵ صبح ریک اسکات، سناتور دیگر ایالت فلوریدا، خواستار مداخله نظامی آمریکا به نفع کودتاچیان شد.
ساعت ۱۲:۳۰ بعد از ظهر ژنرال ولادیمیر پادرینو لوپز، وزیر دفاع و فرمانده ارشد نظامی ونزوئلا، در تلویزیون ظاهر شد و شکست طرح کودتایی اپوزیسیون «وحشی» و فاقد حس میهن‌دوستی و ضد دمکراتیک این کشور را اعلام کرد. معهذا، تا ساعت ۴:۵۶ بعد از ظهر، که جان بولتون با بازنشر توئیتی از هجوم جمعیت عظیم هواداران گوایدو به خیابان‌ها خبر داد، بنظر می‌رسد مقامات دولت ترامپ شکست قطعی کودتا را باور نمی‌کردند.
چند دقیقه بعد توئیت ترامپ نشان داد که مقامات آمریکایی شکست کودتا را پذیرفته‌اند. ترامپ در توئیت ۵:۰۹ بعد از ظهر خود خواستار متوقف شدن عملیات نیروهای نظامی و شبه نظامی کوبایی در ونزوئلا شد و به تهدید علیه دولت کوبا پرداخت. بولتون این خط را ادامه داد و سرانجام پمپئو، وزیر امور خارجه، روسیه را متهم به دخالت در تحولات ونزوئلا کرد. بدینسان بنظر می‌رسد که از حوالی ساعت ۵ بعد از ظهر دولت ترامپ شکست عملیات کودتا را باور کرده و با تبلیغ درباره نقش کوبا و روسیه در شکست کودتا می‌کوشد تحلیل اشتباه، مبتنی بر اغراق در تأثیر فشارهای اقتصادی بر مردم ونزوئلا و جلب همدلی آنان به سوی گوایدو، و ناتوانی مدهش عملیاتی خود را توجیه کند.
مداخله نظامی در ونزوئلا، که خواست صریح مافیای فلوریدا- میامی بود، نیز بکلی مسکوت ماند و اوج تهدید ترامپ و تیم او به تنبیه کوبا و ونزوئلا از طریق تشدید فشارهای اقتصادی محدود شد.
کودتای ۲۰۱۹ آمریکا در ونزوئلا را، اگر همین باشد که دیدیم و با پلن‌های تکمیلی تداوم نیابد، شاید بتوان نماد پایان دورانی تاریخی دانست؛ دورانی که از دهه ۱۹۵۰ با کودتاهای پیاپی آژانس مرکزی اطلاعات آمریکا (سیا) آغاز شد و سرنوشت بخش مهمی از جهان را رقم زد. یکی از نخستین طرح‌های کودتایی، که نقطه عطف در شروع این دوران تاریخی بشمار می‌رود، کودتای اوت ۱۹۵۳ (مرداد ۱۳۳۲) ایران بود. این کودتا، اگر همچنان نافرجام بماند، می‌تواند نقطه پایان بر حیات سیاسی جان بولتون و الیوت آبرامز نیز باشد و بر طرح‌های دولت ترامپ در قبال ایران تأثیرات جدی بر جای گذارد.
انتهای پیام
