از ایرباس ایران تا پهپاد آمریکا

روزنامه ایران نوشت: 31 سال پیش در دوازدهم تیرماه سال 1367، یک هواپیمای ایرباس که از جنوب کشور عازم یکی از کشورهای جنوبی خلیج فارس بود، با شلیک یک موشک از سوی ناو جنگی ارتش ایالات متحده به‌نام ناو وینسنس سقوط کرد و 290 سرنشین آن که 66 نفرشان کودک بودند کشته شدند.

متأسفانه دولت امریکا که این اقدام را نه در خاک کشورش که در آب‌های بین‌المللی و ده هزار کیلومتر دورتر از خاک امریکا انجام داد، حاضر به پذیرش مسئولیت نشد و از آن بدتر اینکه فرمانده این ناو جنگی را با مدال شجاعت بدرقه کرد. آیا شلیک یک موشک به سوی یک هواپیمای پهن‌پیکر و مسافربری در نزدیکی جزیره قشم و آب‌های ایران نیازمند شجاعت بود که مدال آن را به فرمانده مذکور دادند؟!!

اگرچه ایران در نهایت و از خلال شکایت به دیوان دادگستری لاهه توانست ایالات متحده را محکوم و خسارت وارده به هواپیما و مسافران را دریافت کند، ولی نحوه برخورد حکومت ایالات متحده با این اتفاق باعث شرمندگی نظام بین‌المللی شد. ما نمی‌توانیم قاطعانه و با اطمینان صد درصد بگوییم که آیا این حمله عمدی صورت گرفته یا غیرعمد، ولی در اصل وجود تخلف در ماجرا تغییر چندانی نمی‌دهد، زیرا فرمانده ناو پیشرفته‌ای را که نتواند میان هواپیمای مسافربری و هواپیمای نظامی تمایز قائل شود، باید از فرماندهی نظامی خلع کرد.

فرماندهی که از نزدیک شدن فرضی یک هواپیمای مسافربری این قدر می‌ترسد که دستور شلیک موشک را می‌دهد، باید مدال ترس برگردنش آویزان کرد و نه شجاعت. و از آن بدتر حکومتی را که به جای پذیرش مسئولیت و عذرخواهی از کشته‌شدگان از این کار دفاع کند باید محکوم کرد.

جالب اینکه ۵ سال پیش از این واقعه یک هواپیمای بویینگ ۷۳۷ کره که در مسیر سئول -نیویورک پرواز می‌کرد به علت خطای خلبان و شاید هم تعمدی وارد خاک شوروی سابق شد ولی با موشک ضد هوایی شوروی‌ها سقوط کرد و ۲۶۹ نفر از مسافران و کادر پرواز آن کشته شدند، اتفاقاً روس‌ها حرفشان منطقی بود که در اوج جنگ سرد آن هواپیما روی خاک آنها وارد شده بود، ولی طبیعی بود که باید می‌دانستند هواپیمای مسافربری است و نباید شلیک می‌کردند، حداکثر اینکه آن را به زمین می‌نشاندند، ولی آن را ساقط کردند. در پی این اقدام، دولت‌های غربی بویژه ایالات متحده چه تبلیغات سنگینی را که علیه شوروی تدارک ندیدند. ولی خودشان این کار را روی آب‌های بین‌المللی انجام دادند و دریغ از یک عذرخواهی بموقع و جدی. این نگاه اول.

نگاه دوم که اتفاقاً با اقرار کاخ سفید هم همراه است، پرهیز ایران از زدن هواپیمای جاسوسی نظامی دیگری که ۳۵ نفر در آن بوده‌اند و همراه پهپاد جاسوسی بوده است در حالی که طبق مقررات و اعلام قبلی ایرانیان می‌توانستند آن را هم مثل پهپاد ساقط کنند، زیرا وارد حریم و مرزهای ایران شده بودند، با این حال ایران تا حدی رعایت کرد که با وجود اطلاع از جزئیات آن هواپیما، از هدف قرار دادن آن اجتناب کرد. این تفاوت محصول دو نگاه در سیاست دو کشور و دو جامعه است. سیاست از نظر ایالات متحده یک جاده یک‌طرفه‌ای است که فقط آنان حق دارند درآن یکه‌تازی کنند و درباره دیگران داوری نمایند و همه باید از آنان تبعیت کنند. و حفظ حقوق و منزلت دیگران برای آنان واجد اعتبار نیست.

انتهای پیام