مستنداتی از از کوبا، سوسیالیسم، و آرمانهای سوسیالیستی
کانال تلگرامی مکتوبات، نامهای قابل تامل خطاب به خود را دربارهی وضعیت کوبا منتشر کرده است که در پی میآید:
مدیریت محترم مکتوبات
ضمن عرض سلام و احترام
با کمال تأسف و تا حدی تحیر، مطلع شدم در مطلبی منتشره در مکتوبات با عنوان «اسلام نمیتواند از سوسیالدموکراسی عقبتر برود»، کشور انقلابی کوبا بهعنوان الگوی ناکارآمدی سوسیالیسم معرفی و بهنوعی با «داعش» مقایسه شده است.
بدینوسیله نکات و مستنداتی جهت روشنگری و درج به نحو مقتضی ارسال میگردد. امید است به شناخت هرچه بیشتر مخاطبان مکتوبات از کوبا، سوسیالیسم، و آرمانهای سوسیالیستی یاری رساند.
1⃣ پیش از هر چیز باید اشاره کرد شعار «نظام اقتصادی حاکم بر کوبا کارآمد نیست» ادعایی است که حدود شش دهه توسط حاکمان ایالات متحده تکرار شده و بارزترین دلیل برای بیپایگی آن تحریمهای همهجانبه و ظالمانهای است که به مدت حدود شش دهه بر کوبا تحمیل شده است. اگر سوسیالیسمِ کوباییها «کار نمیکند»، چه نیازی به اِعمال شدیدترین تحریمهای تاریخ علیه جزیرهای کوچک؟ تحریمهایی که بیش از ۷۵۰ میلیارد دلار به اقتصاد کوبا خسارت زده است. کافی بود مخالفان سوسیالیسم بنشینند و تماشا کنند چگونه «ناکارآمدی» سوسیالیسمِ کوبایی، بهویژه پس از فروپاشی شورای تعاون اقتصادی (مهمترین پیمان اقتصادی متحدان اتحاد جماهیر شوروی) منجر به فروپاشی اقتصادی و نارضایی مردم میشود.
2⃣ علیرغم تحریمها و با توجه به اینکه کوبا (برخلاف ایران) فاقد منابع انرژی سرشار قابل استحصال و صادرات است، کوبا طی شش دهه پس از پیروزی انقلاب در این کشور به دستاوردهایی کمنظیر نائل آمده که ذیلاً بهطور خلاصه به آنها اشاره میشود:
- در کوبا پدیدههایی مانند بیخانمانی و گرسنگی و بیسوادی وجود ندارد. بیش از ۹۰ درصد مردم یا مالک مسکن خود هستند یا بهرایگان از آن استفاده میکنند و بابت آن قسط یا اجارهبها نمیدهند.
- دریافت کالری کافی برای تمام کودکان و حداقل کالری برای تمام بزرگسالان از طریق توزیع رایگان سبد غذایی تضمین شده است.
- آمار باسوادی ۹۹/۸ درصد و آمار بیکاری ۲/۶ درصد (عمدتاً ناشی از تعطیل برخی طرحها و فعالیتهای اقتصادی به دلایل زیستمحیطی) است. به بیکاران بیمهی بیکاری مکفی پرداخت میشود.
- آموزش (از دبستان تا دانشگاه) و خدمات بهداشتی (از درمان سرماخوردگی گرفته تا خطیرترین جراحیها) صد درصد رایگان است.
- میانگین امید به زندگی ۷۸/۹ سال است؛ درحالیکه کوبا ۱۲/۸ درصد تولید ناخالص داخلیاش را صرف آموزش و ۱۰/۹ درصد آن را صرف بهداشت میکند.
- مرگومیر نوزادان در کوبا ۴/۴ در هزار و مرگومیر مادران در حین زایمان ۳۶ در صدهزار است؛ هر دو از پایینترین نرخها در جهان.
به دلیل پرهیز از اطناب کلام، مقاسهی این آمار با سایر کشورها را به فرصتی دیگر موکول میکنم. مخاطبان پژوهنده و علاقهمند با اندکی جستوجو میتوانند شخصاً این مقایسه را انجام دهند. صرفاً به یک مورد مقایسه اکتفا میکنم:
درآمد سرانهی کوبا برپایهی شاخص برابری قدرت خرید بیش از ۲۱٬۰۰۰ دلار است. این رقم برای ایران ۱۹٬۰۰۰ و برای کاستاریکا (متحد امریکا و بهشت شدادی که مثلاً برای بیاعتبار کردن الگوی کوبا، از هرگونه حمایت و سرمایهگذاری خارجی برخوردار شده) ۱۵٬۷۰۰ دلار است.
3⃣ فارغ از این آمار و ارقام (که بخشی از آنها براساس معیارها و ملاکهای سرمایهسالارانه تنظیم و استخراج میشود) کوبا در تحقق برابریهای اجتماعی و جنسیتی و استیفای حقوق زنان و کودکان، همچنین رعایت ضوابط زیستمحیطی، ازجمله کشورهای پیشرو در جهان است. به اذعان نهادهای بینالمللی کوبا ازجمله موفقترین کشورها در تحقق «اهداف توسعهی هزاره» و «کشاورزی سازگار با محیط زیست» بهشمار میآید و میزان مشارکت سیاسی زنان در آن یکی از بالاترین ارقام در جهان است.
4⃣ اینها به معنی این نیست که کوبا «هیچ مشکلی ندارد». از مسائل زیستمحیطی ناشی از گرمایش زمین گرفته تا برهمخوردن تعادل هرم جمعیتی، کوبا هم مثل هر کشور دیگری با معضلاتی دستوپنجه نرم میکند. اما بزرگترین «مشکل» کوبا، نه سوسیالیسم، که دشمنی امپریالیسم امریکا با سوسیالیسم در این کشور است. شدت و جدیت تحریمها علیه کوبا به حدی است که همراهداشتن یک واکسن آنفلوآنزای کوبایی (که در مقایسه با نمونهی امریکایی بهمراتب ارزانتر و کارآتر است) قانوناً موجب بازداشت در فرودگاههای امریکاست.
5⃣ در کوبا خبری از زرق و برق سرمایهداری، پورشه و مازراتی، «مال»های عظیم، آسمانخراشهای پرتلألو، بستنی با روکش طلا، یا ساعتهای مچی ساختهشده از «سنگ موجود در کرهی ماه» نیست؛ اما در این کشور هیچکس در خیابان نمیخوابد، هیچکس در زبالهها به دنبال قوت روزانهاش نمیگردد، و هیچ کودکی به دلیل فقر از تحصیل بازنمیماند. و تمام این دستاوردهای عظیم، حاصل کوشش و مقاومت ملتی قهرمان و آگاه است که تلاش کرده ثابت کند «سوسیالیسم کارآمد است» و علیرغم دشمنیهای بیوقفهی امپریالیسم، در این تلاش موفق شده است.
علی ابوطالبی
انتهای پیام