کلاهی برای باران
سمیه جوانمردی – فعال اجتماعی
پویش‌های آگاهی‌بخش، پویش‌هایی هستند که با هدف جلب توجهات افراد به موضوعات، مسائل و بحران‌های اجتماعی برنامه ریزی و اجرا می‌شوند. رویکرد اصلی ناظر بر این پویش‌ها به نحوی است که افراد جامعه در مقام کنشگران، به اقدامی دست بزنند و در جهت حل یا کاهش یک مساله‌ی اجتماعی گام بردارند. همزمان با گسترش ضریب نفوذ شبکه‌های اجتماعی در بین اقشار و گروه‌های مختلف، این شیوه به‌عنوان ابزاری برای ترویج کنشگری در بین آحاد جامعه، عمومیت بیشتری یافته است. در ایران هم چند سالی است که شاهد راه‌اندازی پویش های مختلفی از سوی سمن‌ها، تشکل‌های مردمی و خیریه‌ها هستیم که هر کدام به سهم خود تلاش می‌کنند وجدان جمعی جامعه را متوجه یک مساله یا مشکل اجتماعی کنند. برخی از این پویش‌ها، صرفا آگاهی‌بخش هستند و برخی مستلزم اقدام عملی در جهت حل یا کاهش مساله یا مشکل اجتماعی هستند. نکته‌ی قابل توجه این است که تحقیقات بسیاری نشان می‌دهند که افزایش آگاهی جامعه، لزوما به تغییر اجتماعی نمی‌انجامد و برای ایجاد تغییر اجتماعی از طریق پویش‌های آگاهی بخش، پویش باید لزوما افراد را به انجام اقدامی مشخص فراخواند. در غیراین‌صورت در حد یک آگاهی صرف باقی خواهد ماند، بی‌آن‌که به تغییر منجر شود.
کلاهی برای باران
پویش «کلاهی برای باران»، پویشی است که به همت «سازمان غیرانتفاعی واره» از اواسط مهر ماه کار خود را آغاز کرده است. هدف پویش، بافت 500 عدد کلاه برای کودکان مهاجر افغانستانی پناهآورده به ایران است. بحران انسانی ناشی از بحران سیاسی کشور افغانستان، علت اصلی شکلگیری این پویش بود؛ بحرانی که به داخل مرزهای افغانستان محدود نماند و کشور ما نیز همچون همیشه، به زودی به یکی از مقاصد افغانستانی‌های بیجا شده بدل شد. مدتی است مرزهای شرقی ایران هر روزه شاهد حضور صدها نفر از عزیزان است؛ کسانی که به قصد گذر از مرزها و ورود به ایران، خانه و کاشانه را رها کرده‌اند اما شانس یار همگی‌شان نیست. بسیاری از آنان به اصطلاح «رد مرز» می‌شوند و به داخل افغانستان برگردانده می‌شوند و تعدادی (که نامشخص و غیردقیق است) به هدف می‌رسند و «مهاجر غیرقانونی» نام می‌گیرند. بسیاری از این افراد، زندگی همراه با ترس شناخته شدن و بازگردانده شدن به کشور مبدا را به زندگی در موطن خود ترجیح می‌دهند. برساخت این بحران انسانی که در بسیاری از موارد لابلای مناسبات سیاسی گم می شود و کمتر محل توجه قرار است، یکی از اهداف پویش کلاهی برای باران را شکل میدهد.
ترمیم سرمایه‌ی اجتماعی
از سوی دیگر، به اتکا آمار محدود موجود و اذعان کارشناسان حوزه‌ی اجتماعی، یکی از چالش‌های جدی جامعه ایران، امروز کاهش مشارکت‌های اجتماعی و به تبع آن، کاهش اعتماد و سرمایه‌ی اجتماعی است؛ مساله‌ای که هزینه‌های اجتماعی بالایی را بر نظام اجتماعی در کوتاه‌مدت و بلندمدت تحمیل می‌کند. دلایل متعددی در ایجاد این بحران موثرند که در اینجا محال پرداختن به آنها وجود ندارد اما یکی از اصلی‌ترین علل، فقدان بسترهای مناسب برای مشارکت همه‌ی اقشار و گروه‌های جامعه است. فارغ از میزان اثربخشی موسسات خیریه، سمن و سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در ایران، میزان نفوذ این سازمانها در بین تمامی اقشار و گروه‌های مختلف اجتماعی محدود و عمدتا مبتنی بر مشارکت‌های مالی و تامین مالی پروژه‌های این است و با مشکل کمبود بسترهای مشارکت توانمندساز روبه‌رو هستیم. به همین دلیل، همه‌ی افراد مخاطب پویش کلاهی برای باران، هستند؛ بدون هیج محدودیت و قیدی از نظر میزان تحصیلات، وضعیت تاهل، وضعیت اشتغال و …. در نگاه اول شاید به نظر برسد که این پویش، ویژه‌ی زنان است اما شیوه‌های دیگری به جز بافتن، برای مشارکت مردان نیز مدنظر قرار گرفته است. به طور مثال مردان مشارکت‌کننده در پویش، در تامین هزینه‌های پویش (از جمله خرید کاموا) مشارکت کردند و یا از طریق اطلاع‌رسانی پویش، آن را گسترش دادند.
سفیران بدون مرز
پویش کلاهی برای باران، 20 مهر ماه کار خود را آغاز کرد. همزمان با آغاز پویش، کار ِشناسایی کودکان با کمک پویش‌ها و تشکل‌های مردمی فعال در این خصوص، نیز آغاز شد. بخشی از این کودکان با حمایت فعالان مدنی در تهران و مشهد اسکان داده شده‌اند و بخشی دیگر در شهرهای مرزی منتظر ورود به ایران هستند. مشارکت 60 نفر بافنده در مدت 27 روز ازآغاز پویش، باعث شد 50 درصد اهداف پویش محقق شود و اکنون 250 عدد کلاه بافته شده و آماده‌ی هدیه دادن به کودکان پناهجو باشد. رویکرد این پویش از آن جهت ارزشمند است که فارغ از ملیت، جنسیت و مذهب شکل گرفته و در حالی بیش از 60 بانوی بافنده را در گروه‌ها و شهرهای مختلف با خود همراه کرده که بخش زیادی از این بافندگان، خود درگیر مشکلات فراگیر اقتصادی و اجتماعی هستند، اما به‌درستی درد همسایه را عمیق‌تر و بزرگ‌تر از درد خود می‌دانند و برای کاهش آن تلاش می‌کنند. سفیران بدون مرزی که همان‌گونه که از نام‌شان پیداست، مرز و جغرافیا نمی‌شناسند و به انسانیت دل بسته‌اند. خط‌کشی‌های سیاسی را عامدانه نادیده می‌گیرند تا به جهانی بزرگ‌تر، انسانی‌تر و عادلانه‌تر نزدیک شوند. در این فصل سرد، وجود چنین انسان‌هایی گرمابخش لحظات پاییزی ماست. همراه‌شان باشیم.
همراه شو عزیز
شما هم می‌توانید بخشی از این پویش انسان‌دوستانه باشید. برای مشارکت در پویش کلاهی برای باران می‌توانید:
- بافنده باشید و کلاه ببافید.
- بافنده معرفی کنید.
- در تامین هزینه‌ی کاموا، مشارکت کنید.
- پیام پویش را نشر دهید تا به دست افراد بیشتری برسد.
- به تعداد محدودی کلاه برای فروش بافته شده است. با هر کلاهی که شما می‌خرید، می‌توان 3 کلاه به کودکان افغانستانی پناهجو هدیه داد.
برای مشارکت در این پویش با اینستاگرام سازمان غیرانتفاعی واره به نشانی vareh_network ارتباط بگیرید یا با ایمیل s.sh1362@gmail.com در تماس باشید.
