سرنوشت «آخرین سلطان عثمانی»

«آرمن نظريان»، كارشناس ارشد علوم سياسي در یادداشت ارسالی به انصاف نیوز نوشت:

با در نظر گرفتن واکنش متحدان ترکيه در سوريه (داعش و ارتش آزادي بخش سوريه) به کودتاي نافرجام، به طور يقين ترکيه به سمت روسيه و ايران گام برخواهد داشت.

با وجود مشکلات داخلي بسيار در ترکيه (سياسي، اجتماعي و اقتصادي)،‌ کودتاي پانزدهم ژوئيه در اين کشور احتمالا تبعات مهمي در سياست خارجي آنکارا به ویژه در قبال سوريه، ايران و كردها خواهد داشت.

در ماه گذشته پس از عذرخواهي آنکارا از مسکو به علت ساقط کردن يک فروند جنگنده ی سوخو ٢٢ روسي در بيست و چهارم نوامبر، اين گمانه زده شد که بهبود روابط با مسکو به تغيير اساسي در سياست شکست خورده ی ترکيه در قبال اسد منجر خواهد شد.

در واقع، «بين عالي ييلدريم»، نخست وزير منصوب اردوغان، در اين زمينه گام برداشت، گرچه مسایلي در رابطه با كناره گيري بشار اسد از قدرت مطرح کرد كه خود گواه بر دخالتي آشكار در امور سوريه است.

مسایلي با سياست ترکيه در قبال سوريه رابطه دارد از جمله حمايت ناکافي ترکيه از ائتلاف بين المللي عليه دولت اسلامي (گروه تکفيري داعش)، سياست غلط اين کشور در قبال کردها در شمال سوريه، حمايت از حداقل ٣ گروه در حال جنگ با دولت سوريه و مخالفت با هدف قرار دادن جبهه النصره، شاخه القاعده در سوريه و ديگر گروه هاي سلفي مانند احرار الشام.

در صورت تغيير سياست، احتمالا دوستان آنکارا را در منطقه ی خليج (فارس) ناراحت خواهد كرد، با اين حال مشخص است بسياري از بازيگران، با توجه به واکنشي که در قبال شبه کودتاي نافرجام ترکيه از خود نشان دادند همچنان روي رجب طيب اردوغان، ریيس جمهور اين کشور حساب ويژه اي مي کنند. احرار الشام اين كودتاي نافرجام را محکوم کرد و پناهندگان سوري به تظاهرکنندگان ضد کودتا در ترکيه پيوستند.

«ژنرال سيسي» در مصر مانع محکوميت اين شبه کودتاي نافرجام در شوراي امنيت سازمان ملل شد و حماس، اخوان المسليمن و قطر از اردوغان به شدت حمايت کردند و اين پيامي براي اردوغان است كه حامياني در منطقه دارد كه وي را به رفتار خصمانه در قبال همسايه هاي خود ترغيب مي كند.

عوامل خارجي از جمله درگيري ها در سوريه، حملات تروريستي در اروپا و اهميت حياتي روابط اقتصادي و سياسي با کشورهاي متنفذ منطقه مانند ايران و روسيه در زماني که رابطه ی ترکيه با غرب تيره شده، اصلي ترين دليل بر تغيير سياست در اين کشور است.

اردوغان حرکت به سمت يک حکومت تک حزبي و استبدادي را سرعت بخشيده است، ناآرامي حاصل از شبه کودتا بر دوستان خارجي وي تاثير مي گذارد. اردوغان در هفته ی گذشته دقت کرده است که كدام کشورها شبه کودتا را محکوم کردند و کدام يک منتظر شدند تا ببينند کدام طرف پيروز داستان خواهد بود. حمايت ايران و روسيه (رقباي تركيه در سوريه) قطعا بايد مورد توجه اردوغان قرار گيرد تا حمايت دو قدرت منطقه را از دست ندهد.

محمد جواد ظريف در اولين ساعات اين ناآرامي در پيام توئيتری از تركيه حمايت کرد. حسن روحاني به صورت تلفني اعلام كرد كه اين کودتا آزمايشي براي شناسايي دوستان و دشمنان داخلي و خارجي اردوغان است.

در صورتي كه ملک سلمان بن عبدالعزيز آل سعود، پادشاه عربستان (متحد اصلي ترکيه در سوريه) دو روز پس از شکست کودتا به اردوغان تبريک گفت.

منتقدان عربستان و امارات از خبر دست داشتن آنها در اين کودتاي نافرجام با اشتياق حمايت مي کنند به اين اميد که آنکارا در متحدان خود بازنگري كند.

موضع گيري اوباما اردوغان را نگران كرد. اعضاي ارشد حزب عدالت و توسعه آمريکا را به حمايت از سران کودتا متهم کرده اند با اين توجيه كه هلي كوپترها و دو هواپيماي بمب افكن ارتش تركيه از پايگاه هوايي «اينجرليک» که تحت فرماندهي نيروهاي آمريکايي هستند بلند شده و به جنگنده هاي اف شانزده مورد استفاده ی کودتاچيان سوخت رساني کرده است. در ادامه ذكر كرده اند فرمانده ی اين پايگاه که اکنون دستگير شده از مقامات آمريکايي درخواست پناهندگي کرده بود (آمريكا اين خبر را تكذيب كرد). اين گزارش ها به حدس و گمان ها درباره ی حمايت آمريکا از اين کودتاي نافرجام دامن زده است.

آمريکا حمايت از اين کودتا را تکذيب کرد اما تهمت ها بحثي جدي بر سر روابط آمريکا و ترکيه ايجاد شده است.

اين ناآرامي به رابطه ی ترکيه با اتحاديه ی اروپا نيز دامن زده زيرا سرکوب نيروهاي مظنون به کودتا از محدوده ی قوانين اروپا و حتي خود تركيه سبقت گرفته است. برقراري مجازات اعدام اصلي ترين اختلاف ترکيه با شرکاي اروپايي آن در حوزه ی حقوق بشر است.

فاصله اي كه اين شبه كودتا در آينده ی نه چندان دور در بين عوام و خواص تركيه خواهد انداخت شايد ديگر باعث لشكر كشي خياباني اردوغان و حمايت تمام قد مردم با وي نشود.

اگر بر طبق گزارشات ميزان دستگير شدگان را 60 هزار نفر بر آورد كنيم هر كدام از اين أفراد دستگير شده حداقل ١٠ فاميل نزديك فقط در تركيه خواهند داشت. اين به معني داشتن حداقل ٦٠٠،٠٠٠ مخالف جدي داخلي جديد براي اردوغان و سر آغاز چالشي جديد براي روياي تركيه ی تحت فرمان كامل اردوغان خواهد بود.

اردوغان دستور تعطیلی 2341 مدرسه و نهاد مرتبط با فتح الله گولن را صادر کرد با محروم كردن عده اي از تحصيل در كل ميزان مخالفان خود را به طور حدودي به عدد ١،٠٠٠،٠٠٠ نفر رسانده و بخشي از نسل نوجوان را نيز آماده ی مخالفت با خود در آينده ی نزديك کرده است.

انتهای پیام