طرح آبرسانی غدیر و چند ملاحظه

مهدی مکارمی، مدیرکل سابق برنامه ریزی استانداری خوزستان، در یادداشتی درباره‌ی طرح آبرسانی غدیر که در اختیار انصاف نیوز قرار داده است، نوشت:

سخنگوی دولت توئیت کرده است که «پروژه آبرسانی غدیر که در ده سال گذشته به کندی پیش می رفت با دستورات رئیس جمهور سرعت گرفت و بخش عمده ای از این طرح اکنون آماده بهره برداری است…»

شاید برای کسانی که با طرح غدیر و اجرای این پروژه مهم در سال‌های اخیر آشنا نباشند و اطلاعاتی از آن نداشته باشند، توئیت سخنگوی دولت قابل باور باشد، اما برای کسانی که از طرح آبرسانی غدیر، فعالیت‌های صورت گرفته در سال‌های گذشته و همچنین جزئیات پروژه‌ای که حالا افتتاح می‌شود اطلاع دارند، نه تنها این توئیت قابل پذیرش نیست بلکه نگرانی‌هایی را در خصوص عدم اجرایی شدن طرح اصلی آبرسانی غدیر ایجاد و همزمان پرسش‌هایی را نیز ایجاد می‌نماید.

۱- نکته اول آنکه، برخلاف نوشته سخنگوی دولت، عمده پیشرفت پروژه آبرسانی غدیر اتفاقا در همین ده سالی صورت گرفته که مورد اشاره وی قرار گرفته است. قبل از پرداختن به این موضوع بهتر است اشاره‌ای به اصل طرح داشته باشیم.

این طرح که با هدف تامین آب شرب حدود دو و نیم میلیون نفر از مردم استان بویژه در شهرهای جنوبی با انتقال آب دز تدوین و در دستور کار قرار گرفت قرار بود از سال 88 اجرایی شود. پیش از روی کارآمدن دولت روحانی این طرح شروع شد اما پیشرفت عمده آن در دولت روحانی اتفاق افتاد.

در دولت قبل، همزمان با آغاز اجرای خطوط لوله انتقال آب از دز، با توجه به شرایط تحریمی و انحصار احداث آبگیر به چند کشور خاص و زمانبر بودن انتقال آب دز، در سال 96 انتقال آب کرخه به شهرهای آبادان و خرمشهر در قالب طرح غدیر مورد پیگیری قرار گرفت و دولت با توجه به شرایط خاص آبادان و خرمشهر که در آستانه تنش‌های آبی بود بیش از 1000 میلیارد تومان اعتبار برای این پروژه تخصیص داد و در سال 97 و در کمتر از یکسال حدود یکصد کیلومتر لوله گذاری برای انتقال آب کرخه به شهرهای آبادان و خرمشهر انجام و آب کرخه به این شهرها منتقل شد و از ایجاد تنش و بحران آبی در این شهرها جلوگیری شد و سخنگوی دولت سیزدهم احتمالا خبر افتتاح این پروژه مهم را در سال 97 در رسانه‌ها ندیده است!

۲- از طرفی قرار بود دو خط لوله حدودا 107 کیلومتری از ام الدبس تا دز احداث شود. حدود 80 کیلومتر یکی از این خطوط در دولت دوازدهم اجرایی شد و حدود 40 کیلومتر خط دیگر نیز پیشرفت فیزیکی داشت. لوله‌های این دو خط نیز به طور کامل تامین گردیده بود. ضمن آنکه کلیه ورق‌های موردنیاز اجرای کل طرح غدیر نیز در همان زمان خریداری و هزینه آن به پیمانکار پرداخت شده بود.

با این وجود بدلیل مشکلات ناشی از تحریم‌ها و انحصار ایجاد آبگیر که محدود به چند کشور خاص است، استاندار وقت – شریعتی – از سازمان آب و برق خواست بدنبال پیشنهاد طرحی موقت به موازات اجرای طرح اصلی و در تکمیل آن باشند تا عدم احداث دریاچه آبگیر و طولانی شدن روند احداث خطوط لوله 107 کیلومتری از دز باعث تاخیر بیشتر در آبرسانی به مردم نباشد.

در همین راستا مدتی بعد، طرح انتقال آب از اسپیل کرخه که در مجاورت خطوط لوله احداث شده قبلی بود مطرح و استاندار وقت با طرح آن در دولت اعتبارات مورد نیاز را دریافت و حدود 200 میلیارد تومان به پیمانکار پرداخت گردید، مضافا بر اینکه لوله‌های موردنیاز نیز تامین شد. (اسپیل کرخه پیش از انقلاب با هدف انتقال آب دز برای پوشش اراضی حاصلخیز کشاورزی حوضه کرخه بویژه در مواقع خشکسالی و کم آبی کرخه احداث شده بود که حدودا 70 متر مکعب آب در ثانیه را از دز به زمین‌های حوضه کرخه منتقل می‌کند که از این میزان حدودا 55 متر مکعب بر ثانیه نیاز آبی کشاورزی است.) با انتقال آب از این اسپیل، می‌توان حدودا 12 متر مکعب در ثانیه آب دز را به شهرهای جنوبی استان منتقل کرد.

۳- در واقع آنچه حالا افتتاح می‌شود مربوط به همین طرح موقتی است که فقط احداث پمپاژخانه آن و بخشی از احداث خط لوله این 14 – 15 کیلومتر انتقال آب از اسپیل تا خط لوله اصلی، در این دولت انجام شده است و خط لوله اصلی (۷۶ کیلومتری) و پرداخت 200 میلیارد تومان اعتبار اجرای طرح و خرید لوله‌های این 14 کیلومتر همگی در دولت قبل صورت گرفته است، مضافا آنکه همچنان که اشاره شد یکصد کیلومتر انتقال آب از کرخه به آبادان و خرمشهر نیز در سال 97 افتتاح شده بود. حال اینکه چرا همه آن اقدامات چندساله به دستورات رئیس جمهور در ده یازده ماه گذشته نسبت داده شود پرسشی است که سخنگوی محترم می‌بایست پاسخ آن را صادقانه به مردم بدهد.

۴- این پروژه، طرح اصلی آبرسانی غدیر نیست. طرح اصلی آبرسانی غدیر همان ایجاد آبگیر و احداث دو خط لوله انتقال آب از دز است که همچنان باید با رعایت ملاحظات زیست محیطی و حفظ اکوسیستم‌ها، بمنظور تامین آب شرب مردم در دستور کار باشد. برخی زمزمه‌ها مبنی بر منتفی شدن و یا فراموشی طرح اصلی می‌تواند در سال‌های آتی تامین آب آشامیدنی شهرهای جنوبی استان را با مشکلاتی مواجه نماید.

۵- دولت قبلی اعتبارات خوبی را برای خوزستان اختصاص و هزینه کرد. اجرای ۳۰۰ هزار هکتار از طرح موسوم به ۵۵۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی، اجرای بخش مهمی از آبرسانی غدیر، اختصاص یکصد میلیون یورو از صندوق توسعه ملی به رفع مشکل فاضلاب استان و تخصیص ۴ درصد اعتبارات توسعه مخازن نفتی به مسئولیت‌های اجتماعی خوزستان از آن جمله است.

۶- دولت کنونی نیز بارها بر ویژه بودن خوزستان و توجه ویژه خود به این استان خبر داده و بر آن تاکید نموده است. معاون اول رئیس جمهور و معاون اقتصادی وی نیز به رنج‌ها و آلام مردم این استان بخوبی آگاهند. هدف از این نوشته صرفا آنست که خدای ناکرده با مصادره فعالیت‌های دولت سابق، این دولت از توجه ویژه به خوزستان غافل نماند. مردم استان انتظار دارند این دولت در عمل نیز بهتر و بیشتر از دولت قبل برای رفع مشکلات خوزستان بکوشد و برنامه‌های ویژه‌ای را در این زمینه در دستور کار قرار داده و اجرایی نماید. رفع مشکلات اساسی و زیرساختی استان نیازمند آن است که تا چند دولت دیگر، هر دولتی چند طرح ویزه و ابرپروژه را با هدف رفع مشکلات و نیازهای زیرساختی مرتبط با کیفیت زندگی، حفظ محیط زیست و رفاه آنها برعهده بگیرد و اجرایی کند.

انتهای پیام