امنیتی کردن دانشگاه بی فایده و پر هزینه

ولی‌‌الله شجاع‌پوریان مدیر مسئول روزنامه همدلی در سرمقاله این روزنامه نوشت : سخنان اخیر وزیر علوم درباره اختصاص محلی برای حضور نیروهای مسلح در دانشگاه‌ها، در روزهای گذشته موجی از نگرانی درباره امنیتی شدن فضای دانشگاه‌ها و بی توجهی به قانون را ایجاد کرد، اگرچه به فاصله یک روز از سوی وزارتخانه علوم موضوع به شکلی تکذیب شد و فعلا نگرانی از این سخنان برطرف شد، اما بدون تردید در برهه‌هایی از تاریخ معاصر این اتفاق نگران کننده رخ داد. از همین رو در روزهای گذشته این نگرانی تشدید شد. نگارنده به عنوان یکی از نمایندگان مجلس ششم بدون واسطه تلاش و پی‌گیری همکارانم را برای تصویب طرح ممنوعیت ورود نیروهای مسلح به دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور را از یاد نبرده‌ام، گرچه این طرح با توجه به تجارب مربوط به مبارزات سیاسی قبل انقلاب و کشتار دانشجویان دانشکده فنی تهران در سال‌ها پس از کودتای 28 مرداد و درمواردی در جریان انقلاب اسلامی نیز تکرار شد، اما با ظهور دولت اصلاحات و مجلس ششم  در سپهر سیاسی ایرانِ پس از انقلاب و وقوع حوادث سال 87 و حمله به کوی دانشگاه تهران، همکارانم در مجلس ششم، طرحی را که از دوره پنجم در دستور کار مجلس قرار گرفته بود در ابتدای مجلس ششم در سال 1379 به تصویب رساندند.
این مصوبه تصریح می‌کرد « ورود نیروهای مسلح برای انجام ماموریت‌های امنیتی، حمل و نگهداری سلاح و دستگیری افراد در محیط دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور ممنوع است.» استدلال موافقان این طرح این بود که دانشگاه به عنوان یک نهاد مستقل و آزاد باید دور از برخوردهای پلیسی و سلبی باشد و حضور نیروهای مسلح در این مراکز، موجب امنیتی شدن فضای دانشگاه‌ها و احتمال بروز تنش می‌شود، حوادث سال 78 نیز این رویکرد را تایید می‌کرد که قانون به حمایت از دانشگاه و دانشجویان درآید.
از این رو طرح حضور نیروهای مسلح در دانشگاه به هر شکلی محل تامل جدی است، و اگر کسی در پسِ ذهن خود نیز چنین خیالی دارد، قبل از اجرای این ایده، بهتر است که نتیجه تصمیماتی همچون گشت ارشاد را در سطح جامعه مورد بررسی قرار دهد. حضور پلیس برای نظارت بر امر حجاب در جامعه چه دستاوردی داشته که حالا قرار است با حضور پلیس در دانشگاه‌ها محقق شود؟ آیا حضور نیروهای مسلح در دانشگاه‌ها امکان بروز تنش و درگیری را در فضای دانشگاه‌ها تشدید نمی‌کند؟ اساسا طرح موضوعی که این شائبه را در سطح جامعه ایجاد و تقویت می‌کند در روزهایی که دانشگاه‌ها به عنوان یکی از کانون‌های اصلی ناآرامی‌های اخیر ملتهب هستند با چه انگیزه‌ای مطرح می‌شود؟ دست کم اگرمصلحت دانشگاه مد نظر نباشد، طرح چنین موضوع حاشیه‌سازی درشرایط فعلی به‌ سود آرامش جامعه نیست. تحرکاتی در سال‌های اخیر نشان می‌دهد برخی از درون نظام سیاسی بی‌میل نیستند که این موضوع ممکن شود و گستره فضای امنیتی برسر دانشگاه‌ها نیز کشیده شود، اما این امر علاوه بر تبعات ناگوار آن، بی‌اعتنایی کامل به قانون را نشان می‌دهد و باعث بی‌ارزش شدن قانون و قانون‌مداری از یک سو و تخفیف شأن دانش و دانشگاه در کشور می‌شود.
با توجه به حوادث یک ماهه اخیر نمی‌توان از سویی معترضان را به رفتارهای قانونی فراخواند و از سویی قوانین صریح و رسمی کشور را نادیده گرفت، حتی بهتر بود به جای دور زدن قانون مجلس ششم و تلاش برای ورود نیروی نظامی به محیط‌های دانشجویی، با ممنوعیت ورود نیروهای موسوم به لباس‌شخصی به محیط دانشگاه، از بسیاری از چالش‌هایی که با حضور این افراد  در دانشگاه‌ها اتفاق می‌افتد، جلوگیری شود. محیط دانشگاه باید به مثابه مکانی آزاد و مستقل محل تضارب آرا، افکار، عقاید، مناظره، بحث، چالش، گفتگو، انتقاد و حتی اعتراض باشد، قطعا در محیط دانشگاه برخلاف تجمعات خیابانی احتمال بروز رفتارهای خشنی همچون آتش زدن بانک و … کمتر اتفاق می‌افتد و اگر مسئولان به دنبال حل مسئله – و نه صرفا جمع کردن – هستند، باید امکان اعتراض و انتقاد را حداقل در فضای دانشجویی حفظ کنند. موضوعی که روز گذشته به شکلی عجیب مورد تهدید قرار گرفت. خبرهای رسیده نشان می‌دهد دانشجویی که در جلسه پرسش و پاسخ در حضور رئیس دانشگاه شریف به انتقاد از وضعیت موجود و عملکرد او پرداخت، یک روز پس از برگزاری این جلسه دستگیر شد.
این موضوع نشان می‌دهد که اگرچه گفته شده از سخنان وزیر علوم برداشت اشتباه صورت گرفته، اما در عمل دانشگاه و دانشجو گرفتار وضعیتی است که از لابه‌لای سخنان او طرح ورود نظامیان به دانشگاه و برخورد امنیتی با این قشر فرهیخته، چندان دور از ذهن تصمیم‌گیران نیست. از این منظر است که می‌توان به دست‌اندرکاران امنیت کشور یادآور شد که برخورد نظامی با مساله دانشگاه در سال‌های پیش از انقلاب آینه‌ای است که آینده این روش را نیز می‌توان در آن دید؛ پر از هزینه، خالی از فایده.

انتهای پیام