هدف از برگزاری کنفرانس امنیتی در تهران چیست؟

رییس مرکز استراتژیک ریاست جمهوری با اشاره به کنفرانس امنیتی تهران با عنوان نظم امنیتی منطقه ای در غرب آسیا گفت: تهران به عنوان مرکز یک کشور مسوولیت پذیر، مشارکت جو و منطقی اندیش، امیدوار است بتواند یک فکر و دکترین منطقه ای جدید برای رهبران این منطقه تولید کند.

به گزارش ایرنا، حسام الدین آشنا عصر چهارشنبه درباره هدف از برگزاری کنفرانس امنیتی در تهران تحت عنوان نظم امنیتی منطقه در غرب آسیا افزود: یکی از چیزهایی که در کشور ما بعد از برجام مورد توجه قرار گرفته است این است که آیا ما در منطقه می توانیم منتظر یک تعامل سازنده بین کشورهای منطقه و بین ایران با کشورهای منطقه باشیم یا خیر؟

وی ادامه داد: اگر شعار دولت روحانی را در سیاست خارجی تعامل سازنده بدانیم گفت: برجام یکی از محصولات یا نتایج رویکرد تعامل سازنده بود که نتیجه اش برداشته شدن تحریم های هسته ای از کشور ایران شامل تحریم های اتحادیه اروپا، تحریم های سازمان ملل متحد و بخش مهمی از تحریم های ایالت متحده آمریکا بود.

رییس مرکز استراتژیک ریاست جمهوری گفت: بحث های مربوط به برجام موجب ایجاد ذهنیت هایی در کشورهای منطقه ما شد به اضافه این که شرایط خاص سوریه، یمن و عراق و همچنین رقابت هایی که در لبنان وجود داشت و نتایجی که به اصطلاح بهار عربی در کشورهایی که در این موج قرار گرفتند حاصل شده بود، باعث شد که شرایط منطقه بسیار پیچیده تر از دوران قبل از آقای روحانی شود یعنی اتفاقات از قبل شروع شده بود ولی ثمرات آن در این دوره خود را نشان داد.

آشنا با طرح این سوال که آیا آینده روشنی برای کشورهای منطقه می توان تصور کرد گفت: در شرایطی که سه اتفاق همزمان با هم بیفتد پاسخ این سوال منفی است یعنی شرایط خوبی برای آینده منطقه نمی توان پیش بینی کرد.

وی افزود: یکی از آن اتفاق ها این است که فرایش تمدنی در منطقه تداوم پیدا کند. فرسایش تمدنی چند بعد دارد که یک بعد آن مساله بحران آب است. این منطقه به سوی خشکسالی می رود که اساسا تمدنی را باقی نمی گذارد. بیشترین رشد گرمایش زمین ، فرو نشست آب های زیرزمینی و کاهش آب های سطحی در این منطقه است بنابراین این منطقه با بحران آب مواجه است.

رییس مرکز استراتژیک ریاست جمهوری با اشاره به بحران تغییر اقلیم که بحران آب هم یکی از زیربخش های آن است گفت: خروجی دیگر هم که پدیده ریزگردها است را دارد که در قبل در عربستان، اردن و عراق بوده است و الان هم در ایران است. بحران ریزگردها ناشی از خشک شدن تالاب ها و فضاهایی است که می توانسته است این ریزگردها را کنترل کند، بنابراین این منطقه در زیر ریزگردها می تواند دفع شود و چیز عجیبی هم نیست.

آشنا گفت: بحران جنگل ها و خاک در این منطقه بسیار جدی است. پس این منطقه مساله زیستی به معنای وجودی و اصل بقا را دارد. این منطقه هم با مشکل بقا و هم با مشکل ارتقا مواجه است. مشکل ارتقا این است که شیوه حکمرانی در این منطقه مخلوطی از شیوه حکمرانی استبدادی، قبیله ای و طایفه گری است. شیوه حکمرانی که اساسا نمی تواند منهای فساد به حیات خود ادامه دهد یعنی تواما با فساد، قبیله زدگی و استبداد است.

وی افزود: این شیوه حکمرانی در درون کشورهای منطقه باعث شده است که اعتماد عمومی به مدیریت و حکمرانی کشور کاهش پیدا کند و در نتیجه حکومت های لغزنده و فرومانده هستند. حکومت هایی هستند که در مقابل خیزیش های مردمی و اعتراض های آنها به انداز کافی تاب آوری به هیچ وجه ندارند و به تعبیری آمادگی فروپاشی دارند.

رییس مرکز استراتژیک ریاست جمهوری ادامه داد: دومین مطلبی که در مورد این کشورها می توان گفت بحث رقابت منطقه ای در بین خودشان است. این کشورها با همدیگر بشدت برسر منابعی که خیلی دیگر هم وجود ندارد رقابت می کنند. بر سر مرزهایی که به شدت شکننده است. بر سر گروه های قومی که اعتبار سابق را به آن صورت دیگر ندارد. این رقابت ها به اضافه ندرت منابعی که در این کشورها ایجاد شده، باعث شده که شرایط شکننده تر شود.

آشنا سومین مشکلی که این منطقه با آن مواجه است را مساله فشارهای قدرتهای فرا منطقه ای عنوان کرد و گفت: یعنی منطقه تبدیل به میدان رقابتی برای قدرت های فرامنطقه ای، برای تولید و تداوم یک هژمونی در منطقه به صورتی که بتوانند این منطقه را جزو بلوک های خودشان حساب کنند.

وی یادآور شد: بسیاری از جنگ واشغالگریی هایی که در این منطقه تجربه کردیم ناشی از تلاش قدرت های فرامنطقه ای برای اعمال هژمونی در منطقه است در چنین شرایطی است که جمهوری اسلامی ایران تشکیل کنفرانس امنیتی تهران را ارایه می کند.

رییس مرکز استراتژیک ریاست جمهوری اضافه کرد: ما می دانیم که در این منطقه گفت و گوهای دیگری هم غیر از این کنفرانس وجود دارد منتها آنها هیچ گاه در صدد تقویت گفت و گوی منطقه ای بر نیامدند و بیشتر به تشدید اختلافات دامن زدند.

وی گفت: کنفرانس امنیتی تهران یعنی تهران به عنوان مرکز یک کشور مسوولیت پذیر، مشارکت جو و منطقی اندیش، امیدوار است که بتواند یک فکر و دکترین منطقه ای جدید برای رهبران این منطقه تولید کند.

آشنا با اشاره به برگزاری اولین همایش کنفرانس امنیتی تهران تحت عنوان نظم امنیتی منطقه ای در غرب آسیا گفت: منظور ما از نظم امنیتی یعنی این که الان نظم امنیتی وجود ندارد و با یک عدم توازن و نابسامانی در نظم امنیتی منطقه مواجه هستیم. این نابسامانی توضیحش در این کنفرانس و مقالاتی که ارائه می شود آورده شده است. تلاش برای این که این نظم امنیتی جدید هم تولید شود و هم بر سر آن اجماع اتفاق بیفتد یعنی به صورتی که اجرایی شود.

رییس مرکز استراتژیک ریاست جمهوری با بیان این که این همایش 10 محور را مورد توجه قرار داده است گفت: مبانی نظری و مفهومی، ماهیت نظم منطقه ای نوظهور، قدرت های منطقه ای و نظم منطقه ای و فرامنطقه ای، چالش ها و فرصت های منطقه ای، مسائل نوظهور و نظم امنیتی غرب آسیا، اقتصاد سیاسی بین الملل و نظم نوظهور منطقه ای، آینده نظم منطقه ای غرب آسیا، ایران و نظم نوظهور منطقه ای و معماری نظم امنیتی غرب آسیا 10 محور این همایش است.

وی افزود: توجه به این محورها نشان می دهد که ما قدرت های فرامنطقه ای، رقابت های منطقه ای، رقابت های اقتصادی و سیاسی و آینده پژوهی را باید اصل قرار دهیم و نمی توانیم نادیده بگیریم.

آشنا گفت: در این کنفرانس ما امیدوار هستیم که بتوانیم هم شناخت خودمان و دیگر بازیگران را از منطقه افزایش دهیم. بتوانیم تولید ادبیاتی بکنیم که امید را در منطقه توسعه دهد نه این که موجب یاس و ناامیدی در منطقه شود.

رییس مرکز استراتژیک ریاست جمهوری گفت: مشارکت در تصمیم سازی و ایجاد اجماع در تصمیم سازی را برایش اهمیت قائل شویم و در نهایت همه طرف های منطقه ای را توجه اشان را جلب کنیم که همکاری هم برای بقا و هم برای ارتقا منطقه ضروری است، بدون همکاری ما حتی بقای منطقه را از دست می دهیم.

وی با اشاره به حجم گسترده مهاجرت هایی که در این منطقه اتفاق می افتاد گفت: مهاجرت هایی که در سوریه و عراق اتفاق افتاده و چه فشاری که روی مردم یمن می آید و چه اتفاق هایی که امروز در افغانستان می افتد نشان می دهد که برای ارتقا منطقه احتیاج به همکاری داریم.

آشنا به شعار کنفرانس امنیتی تهران اشاره کرد و گفت: شعار این کنفرانس گفت و گو، اعتماد و همکاری متقابل برای نیل به امنیت و پیشرفت جمعی در غرب آسیا است.

رییس مرکز استراتژیک ریاست جمهوری افزود: ایده اصلی و شعار کنفرانس ناشی از یک آسیب شناسی عمیق از منطقه است. مشکل این است که طرف های درگیر یا رقیب یا همکار در منطقه کمتر با یکدیگر گفت و گو می کنند. در فقدان فضای گفت و گو، فضای سوء ظن میان کشورهای منطقه تشدید شده است. در فقدان گفت و گوی رو در رو و صریح واسطه ها ایجاد شدند. یعنی کشورها به واسطه کشورهای فرامنطقه ای با یکدیگر گفت و گو می کنند.

وی یادآور شد: زمانی کشوری آمد گفت که ما حاضریم بین شما و عربستان وساطت کنیم پاسخ رییس جمهوری این بود که ما نیازی به وساطت دیگران برای گفت و گوی درون منطقه ای نداریم و ما می توانیم مشکلاتمان را خودمان حل کنیم بنابراین اگر کشورهای منطقه رو به وساطت کشورهای فرامنطقه ای بیاورند در واقع منافع منطقه ای را قربانی کسانی که دارای اهداف فرامنطقه ای هستند کردند.

آشنا گفت: وقتی می گوییم گفت و گو و اعتماد یعنی این که اعتماد ضعیف شده است. برخی کشورهای منطقه کاملا غیرمسوولانه عمل کردند و چیزهایی گفتند و کارهای دیگری کردند. حرف هایشان را در عرض یک هفته تغییر دادند. نتیجه این است که کشورها کمتر می توانند به یکدیگر اعتماد کنند.

رییس مرکز تحقیقات استراتژیک افزود: رفتاری که جمهوری اسلامی ایران در مورد حکومت سوریه و عراق داشته است یکی از نمونه های بارز اعتمادسازی است. وقتی جمهوری اسلامی ایران فراموش نمی کند که سوریه در جنگ تحمیلی علیه ایران همواره یاور ایران بوده است این عدم فراموشی و به یاد ماندن را در حمایت از حاکمیت سوریه ادامه می دهد.

وی ادامه داد: همانطور که جمهوری اسلامی ایران فراموش نمی کند که 8 سال با عراق درگیر بوده است اما حمایت از حکومت منتخب مردم عراق را در اولویت خود قرار می دهد بنابراین منظور من این است که نه جنگ باعث می شود که تعهدات منطقه ای ایران فراموش شود و نه همکاری بنابراین کشورها مشکل خلاء اعتماد دارند. خلاء اعتماد ناشی از این است که به نیات یکدیگر اعتماد ندارد.

آشنا اضافه کرد: این گفت و گو و این همکاری متقابل دو پایه اصلی اعتمادسازی هستند. همکاری متقابل برای تمام کشورهایی که در این منطقه حضور دارند یک اصل است. معنای همکاری متقابل این است که ما موضوعاتی داریم که سرآنها اختلاف داریم و موضوعاتی داریم که سر آنها اشتراک. ما می توانیم اختلافاتمان را به طور موقت وارد پرانتز کنیم و بر سرموضوعاتی که اشتراک داریم همکاری متقابل داشته باشیم.

رییس مرکز تحقیقات استراتژیک گفت: در اثر همکاری متقابل در مسایل مشترک مورد توافق، می توانیم راجع مسایلی که اتفاق نظر نداریم هم به یکدیگر اعتماد کنیم. پس گفت و گو، اعتماد و همکاری شعار نیست و یک راهبرد برای پیشرفت منطقه و نه برای سلطه و هژمونی بر آن است.

وی با اشاره به این که در میان کشورها دو رویکرد به منطقه وجود دارد گفت: یک رویکردی که می گوید من باید برترین کشور در منطقه باشم ولو این که همه کشورهای منطقه ضرر کنند که متاسفانه ما شاهد این هستیم که عربستان به این مسیر می رود و مدتی هم ترکیه در این مسیر می رفت.

آشنا یادآور شد: ما باید مراقب باشیم که در این تله نیفتیم چرا که این تله باعث می شود تمام قدرت ها و شبه قدرت ها و کشورهای منطقه ای همه علیه شما باشند. هیچ کسی نمی خواهد به راحتی زیر بار هژمونی طرف دیگر برود به خصوص این که قدرت های فرامنطقه ای هم خیلی به این که یک کشور در این منطقه قدرت برتر باشد تمایلی ندارند.

رییس مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری گفت: ما باید به سمت پیشرفت منطقه و همکاری با یکدیگر برویم. یعنی منطقه قوی تر را به جای کشور قوی تر هدف بگیریم. اگر به این سمت حرکت کنیم آن زمان معلوم می شود که اقتصاد، سلاح و فرهنگ این کشورها مکمل یکدیگر است و دیگر سنی و شیعه را در مقابل هم نمی بینیم بلکه در کنار هم به عنوان ظرفیت تمدنی منطقه می بینیم. به این ترتیب مسیحیان، یهودیان ، زرتشتی ها و ایزدی هایی که در این منطقه هستند به عنوان خطر تلقی نمی شوند و به عنوان تنوع فرهنگی در منطقه شناسایی می شوند.

وی گفت: آن زمان بندرهای این کشورها به مثابه قدرت های ساحلی منطقه شناسایی می شود و نه به عنوان بندرهای رقیب همدیگر. امیدواریم این رویکرد در کنفرانس نظم امنیتی تهران مورد بحث جدی قرار بگیرد.

کنفرانس امنیتی تهران یکشنبه 21 آذر ماه از ساعت 8 صبح تا 17 بعد از ظهر در سالن اجلاس سران تهران برگزار می شود و علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی سخنران افتتاحیه و علی شمخانی دبیرشورای عالی امنیت سخنران اختتامیه در این کنفرانس امنیتی خواهد بود.

این کنفرانس با شرکت اندیشمندان و نخبگان از کشورهای غرب آسیا برگزار می شود.

انتهای پیام