سندرم خستگی مزمن (CFS) چیست؟ + علائم و علت
سایت چطور نوشت: سندرم خستگی مزمن نوعی اختلال پیچیده است که سبب خستگی بیش از حد می‌شود و ممکن است بیشتر از ۶ ماه طول بکشد. علائم این بیماری با فعالیت جسمی یا ذهنی شدت می‌گیرند و با استراحت کاملا برطرف نمی‌شوند. اگر شما هم این روزها دچار خستگی زیادی می‌شوید و به سندرم خستگی مزمن شک کرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
سندرم خستگی مزمن چیست؟
سندرم خستگی مزمن (CFS) که سندرم آنسفالومیلیت میالژیک (ME) هم نامیده می‌شود، نوعی بیمای مزمن و پیچیده و ناتوان‌کننده است. این بیماری موجب خستگی زیادی می‌شود که علائم آن را نمی‌توان به سایر بیماری‌ها نسبت داد. افراد مبتلا به این بیماری بیشتر مواقع، حتی زمانی که فعالیت خاصی نمی‌کنند، احساس خستگی کمبود انرژی زیادی می‌کنند.
علت سندرم خستگی مزمن
علت این بیماری هنوز ناشناخته است، اما عوامل مختلفی ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند، از جمله:
- ژنتیک: احتمال بروز این بیماری در بعضی خانواده‌ها بیشتر است.
- عفونت: بعضی افراد بعد از بهبودی از عفونت باکتریایی یا ویروسی به این بیماری مبتلا می‌شوند.
- آسیب جسمی یا روانی: بعضی افراد گزارش می‌دهد که مدت کوتاهی قبل از شروع علائمشان دچار جراحت یا استرس روانی شده‌اند یا عمل جراحی رویشان انجام شده است.
- مشکل سوخت‌وساز بدن: تبدیل سوخت بدن مثلا تبدیل چربی یا قند به انرژی در بدن بعضی افراد درست انجام نمی‌شود.
عوامل زمینه‌ساز
بعضی از عوامل احتمال ابتلا به سندرم خستگی مزمن را بیشتر می‌کنند، از جمله:
- سن: این بیماری ممکن است در هر سنی بروز کند، اما بروز آن در افراد جوان و میان‌سال بیشتر است.
- جنس: زنان بیشتر از مردان به سندرم خستگی مزمن مبتلا می‌شوند، اما شاید این موضوع به این دلیل است که زنان بیشتر از مردان علائمشان را به پزشک اطلاع می‌دهند.
- سایر مشکلات پزشکی: افرادی با سابقه مشکلات پزشکی پیچیده مثل فیبرومیلاژیا یا سندرم تاکی‌کاردی ارتواستاتیک وضعیتی بیشتر به سندرم خستگی مزمن مبتلا می‌شوند.
- سموم محیطی.
علائم سندرم خستگی مزمن
علائم این بیماری از فردی به فرد دیگر متفاوت‌اند. همچنین شدت علائم در روزهای مختلف متفاوت است. علامت اصلی یا شاخص این بیماری کسالت بعد از تمرین (PEM) است که یعنی خستگی شما بعد از تمرین یا تلاش ذهنی بدتر می‌شود و با استراحت یا خواب برطرف نمی‌شود. کسالت بعد از تمرین ناتوان‌کننده است و توانایی شما برای انجام فعالیت روزانه منظم را کاهش می‌دهد. این بیماری ممکن است بعد از ابتلای طولانی به کووید هم ایجاد شود.
سندرم خستگی مزمن ممکن است ناگهانی یا تدریجی و طی ماه‌ها یا سال‌ها ایجاد شود. میزان فعالیت لازم برای بروز علائم بیماری با توجه به شرایط افراد متفاوت است. مثلا اگر بیماری شما خفیف باشد، ممکن است بعد از پیاده‌روی یا دویدن دچار علائمش شوید، اما اگر بیماری شدید باشد، ممکن است بعد از خواندن کتاب یا مسواک‌زدن هم علائم بروز کنند. همچنین ممکن است علائم بیماری بلافاصله بعد از فعالیت یا ۳ روز بعد بروز کنند و ۲۴ ساعت یا چند روز طول بکشند. در موارد شدیدتر، علائم تا هفته‌ها و ماه‌ها ادامه می‌یابند.
این بیماری علاوه‌بر خستگی، علائم دیگری هم دارد:
- خستگی زیاد بعد از فعالیت جسمی یا ذهنی.
- مشکلات مربوط به حافظه، مهارت‌های فکری و کاهش تمرکز.
- سرگیجه‌ای که با حرکت از حالت درازکش یا نشسته به حالت ایستاده بدتر می‌شود.
- درد عضله یا مفصل.
- نوسانات خلقی.
- گیجی.
- تب خفیف.
- افسردگی.
- تغییرات گوارشی مثل حالت تهوع، یبوست یا اسهال.
- خواب بی‌کیفیت.
بعضی از افراد علائم دیگری مثل سردرد، گلودرد و حساسیت غدد لنفی در گردن و زیر بغل را هم دارند. همچنین ممکن است این افراد به نور، صدا، بو، غذا یا دارو حساس‌تر شوند.
زمان مراجعه به پزشک
خستگی علامت اصلی بیماری است. اگر خستگی مداوم یا شدید دارید، به پزشک مراجعه کنید.
عوارض سندرم خستگی مزمن
علائم این بیماری ممکن است ظاهر و ناپدید شوند و معمولا با فعالیت جسمی یا استرس روانی بروز می‌کنند. برای این افراد دشوار است که برنامه کاری منظم را حفظ کنند یا حتی در خانه از خودشان مراقبت کنند. بعضی افراد به حدی ضعیف می‌شوند که حتی نمی‌توانند در دوره‌های مختلف بیماری از رختخواب بیرون بیایند و بعضی از افراد به ویلچر نیاز پیدا می‌کنند.
تشخیص سندرم خستگی مزمن
آزمایش مجزایی برای تأیید این بیماری وجود ندارد، اما آزمایش‌های مختلفی برای رد بیماری‌هایی با علائم مشابه وجود دارند که پزشک به تشخیص خود پیشنهادشان می‌کند.
درمان سندرم خستگی مزمن
درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد و درمان بیشتر روی کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی تمرکز دارد.
درمان‌های موجود برای این سندرم خستگی مزمن دو جنبه اصلی دارند:
- حرکت و استراحت: حرکت نوعی استراتژی طراحی شده است که به شما کمک می‌کند بدون ایجاد علائم بیماری، زندگی روزانه را پیش ببرید. در این حالت، فعالیت‌های شما به بخش‌های کوچکی تقسیم می‌شوند که با استراحت همراه‌اند. هدف از این روش این است که در انتهای روز مقداری انرژی داشته باشید.
- مدیریت گام‌به‌گام علائم: این روش شامل امتیازدهی به علائم و پیداکردن روش‌هایی برای کاهش آنهاست. در این روش، ابتدا باید از مشکل‌سازترین علائم شروع کنید.
ممکن است پزشک به شما پیشنهاد دهد که از کاردرمانگر، فیزیوتراپ یا روان‌شناس کمک بگیرید. روان‌شناسان می‌توانند با آموزش و تقویت مهارت‌های مقابله‌ای به مهار افسردگی و اضطراب کمک کنند. همچنین می‌توانید درباره نحوه مدیریت وظایف کاری در زمان بیماری یا آمادگی برای بازگشت به محیط کار از پزشک سؤال کنید.
شاید درمان شامل موارد دیگری هم بشود، از جمله:
- مصرف داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها و داروهای ضدافسردگی؛
- انجام تمرینات هوازی سبک؛
- مصرف مکمل‌های لبنی و گیاهی.
همچنین بهتر است درباره بعضی مسائل اطلاعاتی کسب کنید، از جمله:
- فعالیت‌های خاصی که سبب بروز علائم می‌شوند؛
- فراهم‌کردن زمانی برای استراحت؛
- خواب شبانه منظم و کاهش چرت روزانه؛
- پرهیز از مصرف کافئین، الکل، نیکوتین یا هر چیزی که روی خواب اثر می‌گذارد.
زندگی با سندرم خستگی مزمن
در حال حاضر درمانی برای سندرم خستگی مزمن وجود ندارد و مواجهه با خستگی شدید ممکن است بسیار دشوار باشد. به همین دلیل لازم است با پزشک صحبت کنید. همچنین کمک‌گرفتن از مشاور و گروه‌های حمایتی مفید خواهد بود.
انتهای پیام
