۴۰ ایده برای آموزش سواد رسانه ای در مهدکودک
برای آموزش سواد رسانه ای در مهدکودک ایده‌های زیادی وجود دارد و سواد رسانه‌های تنها برای کودکان سنین بالا نیست.
مانیا عاله پور در سایت مدرسه رسا نوشت: «جهان کلاس درسِ ماست و ما از سنین کودکی شروع به جست‌وجو، پرسش، بحث و درک محتوا‌های رسانههایی می‌کنیم که ما را محاصره کرده‌اند. چنین مسیری باعث می‌شود که یادگیرندگان کوچکِ ما افزون بر اینکه به متفکران انتقادی تبدیل شوند، در زمینه استفاده و تولید رسانه نیز تبحر کسب کنند.
در ادامه ۴۰ ایده را برای آموزش سواد رسانه ای به کودکان در مهدکودک، بخوانیم.
یک تا ده
۱) راجع به زاویه‌های دوربین به دانش‌آموزان آموزش دهید. این کمک می‌کند که آنها بتوانند یادگیری‌هایشان را مستند کنند. این فعالیت را می‌توان زمانی که با کودک در حال مشاهده‌ی فیلم‌های کوتاه و کارتون‌ها هستید، گسترش دهید. شما می‌توانید راجع به این صحبت کنید که زاویه‌های مختلف دوربین چگونه پیام‌های پنهان را انتقال می‌دهند. به آنها اجازه دهید که با گوشیِ شما عکس بگیرند.
۲) با دانش‌آموزان به بخش‌های مختلف اجتماع سر بزنید و آن چه در این مکان‌ها می‌بینید بررسی، مقایسه و سبک‌وسنگین کنید.
۳) در مراکز آموزشی جایی مانند مغازه را ایجاد کنید که دانش‌آموزان در آن بتوانند خودشان درآمد کسب کنند. به دانشآموزانتان نمونه پول‌هایی نشان دهید. از مثلت رسانه (متن، مخاطب و تولیدکننده) استفاده کنید و از آنها بپرسید که چه چیزی را راجع به متن متوجه شده‌اند.
۴) ایده‌ی رسانه را با تعریفی ساده معرفی کنید. نمونه‌ای که در تعریفش کنش‌هایی را برای پشتیبانی از ایده‌ی رسانه دارد، بدین شکل است: «رسانه توسط مردم درست شده است و برای مردم است. می‌توانید آن را ببینید. می‌توانید آن را بشنوید. می‌توانید آن را احساس کنید. می‌توانید آن را بپوشید. می‌توانید تجربه‌اش کنید. تمام رسانه‌ها پیغامی دارند».
۵) راجع به چیز‌هایی که مثالی از رسانه‌اند و یا ربطی به رسانه ندارند صحبت کنید. اگر دانشآموزانتان در گذشته با این تعریف آشنایی داشته باشند، می‌توانند از این تعریف استفاده کنند تا توضیحات خودشان را مبنی بر اینکه شی یا مثالی مشخص در دسته‌ی رسانه قرار می‌گیرد یا خیر، پشتیبانی کنند.
۶) مسیری را برای «شکار تگ» شروع کنید. چه آیتم‌هایی تگ یا برچسب دارند؟ کجا هستند؟ چه چیزی می‌گویند یا به اشتراک می‌گذارند؟ این راهی ملموس و عینی برای معرفی کردن این مفهوم است که مردم و شرکت‌ها خودشان محتوا‌های رسانه را تولید می‌کنند.
۷) آیا کلاس شما پرچم ایرانی دارد؟ این مثالی عینی از رسانه است. راجع به رنگ‌ها و شکل‌هایی که روی پرچم هست صحبت کنید. آیا می‌توانید موارد دیگری را پیدا کنید که بتوانید آنها را با استفاده از رنگ‌ها و شکل‌شان آن را به این پرچم ربط دهید؟
۸) حالا جشن ها را در نظر بیاورید: تصاویری از لباس‌های خاص برخی از کودکان پیدا کنید. از دانش‌آموزان بخواهید که این لباس‌ها را به شکلی خاص مرتب کنند. می‌توانید از نمودار‌های گرافیکی برای تسهیل این امر استفاده کنید.
۹) با یکدیگر شعر بنویسید! یا اینکه شعری را به کمک یک نظرسنجی انتخاب کنید. به شعرتان افکت‌های صوتی اضافه کنید، شعر را به صورت صوتی ضبط کنید و برای دریافت بازخورد به نسخه‌های مختلف گوش دهید.
۱۰) مجموعه پوستر‌هایی را برای ترویج یک رویداد خاص در اجتماع مدرسه طراحی کنید.
یازده تا بیست
۱۱) اگر شما با دانشآموزانتان در حال آشپزی هستید، پس چرا یک برنامه‌ی آشپزی تهیه نکنید؟ برای آموزش سواد رسانه ای در مهدکودک می توانید برنامه آشپزی درست کنید و در خلال آن سواد رسانه ای هم به بچه ها آموزش دهید.
۱۲) از مثلت رسانه برای بررسی کارت‌های روز ولنتاین و کارت‌های تولد استفاده کنید و از دانش‌آموزان نیز بخواهید که خودشان چنین کارت‌هایی درست کنند.
۱۳) با دانش‌آموزان سال بالاتر کار کنید تا به صورت مشترک کتاب داستان تهیه کنید.
۱۴) در اطراف مدرسه قدم بزنید و به دنبال حروف و اعداد باشید.
۱۵) در میان برخی از کلاس‌های مدرسه قدم بزنید و بررسی کنید که ببینید این کلاس‌ها چگونه ساخته شده‌اند. دانش‌آموزان از تفاوت‌های یک کلاس مهدکودک در برابر کلاس مقطع پنجمی‌ها، چه چیز‌های دستگیرشان می‌شود؟ راهرو‌ها چه فرقی با راهرو‌های بخش اداری دارند؟
۱۶) در اجتماع مدرسه‌تان منو‌های مختلفی را از رستوران‌های محلی اطراف جمع کنید. از دانش‌آموزان بخواهید که منو‌ها را به ترتیب‌های مختلف مرتب کنند.
۱۷) از دانش‌آموزان درخواست کنید که با کمک آگهی‌های فروشگاه‌های مواد غذایی، منو‌های خودشان را تهیه کنند.
۱۸) از مثلت رسانه استفاده کنید تا یک جعبه‌ی مواد غذایی را باز کرده و بررسی کنید. از دانش‌آموزان بخواهید که برای خودشان چنین جعبه‌ای را درست کنند.
۱۹) نوعی «انجمن خدمات عمومی» راه بیندازید تا دیگران را از مسائلی که در مدرسه است آگاه کنید.
۲۰) بر اساس یک کتاب، داستانی کوتاه یا فیلم یا قسمتی از فیلم را باهم مقایسه کرده و رو‌به‌روی هم قرار دهید.
بیست و یک تا سی
۲۱) با دانشآموزانتان در «جلسه‌ای مجازی» به همراه یک فرد متخصص یا مهمان ویژه برای حمایت از رویکرد‌های یادگیری، شرکت کنید. این حتی می‌تواند در مورد کلاسی دیگر باشد که همان پرسش‌نامه‌ها و تحقیق‌ها را راجع به شما انجام می‌دهد. بعد از آن از دانش‌آموزان بخواهید که راجع به تفاوت‌های تجربه‌ی آنلاین و رو‌دررو صحبت کنند.
۲۲) با یک متخصص مصاحبه‌ای کنید تا از رویکرد‌های یادگیری و تحقیق‌ها حمایت کنید. از مسئول مدرسه‌تان بخواهید که به کلاستان بیاید و راجع به راه‌هایی که می‌توان از هدر رفتن منابع در مدرسه جلوگیری کرد، صحبت کند.
۲۳) با استفاده از ارزیابی انجمن‌های مناسب دانش‌آموزان، با آنها راجع به روش‌هایی که می‌توانند نظراتی مفید و خلاقانه در «کلاس‌های مجازی» درج کنند، صحبت کنید.
۲۴) در جریان فعالیت‌های خواندن کتاب در کلاس، راجع به بخش‌های مختلفِ آن بحث کنید.
۲۵) از مثلث رسانه برای بررسی کردن لوگو‌های مختلفی که دانش‌آموزان تشخیص می‌دهند، بهره ببرید.
۲۶) فرصت‌هایی زیادی هستند که می‌توانید در رابطه با بازی‌های رایانه‌ای پیدا کنید. می‌توانید تبلیغات این برنامه‌ها را ببینید و بررسی کنید که این عمل چگونه تجربه‌ی بازی کردن آنلاین را تغییر می‌دهد. چه تبلیغاتی ظاهر می‌شوند؟ چه زمانی؟ برای چه کسانی؟
۲۷) در بازی‌ها چه مهارت‌هایی سنجیده می‌شود؟ بازی‌های رایانه‌ای چگونه نظرِ معلم‌ها و والدین را جلب می‌کند؟ چگونه این بازی‌ها بازیکنان را مجاب می‌کنند که پول بیشتری را صرف کنند؟
۲۸) نوعی «شمارش شخصیت» در رابطه با تصاویر کتاب‌های کتابخانه‌ی کلاس و یا بخشی از کتابخانه‌ی مدرسه اجرا کنید. شخصیت اصلیِ کتاب چه کسی است؟ پسر است یا دختر؟ آیا شخصیت‌های داستان مانند دانش‌آموزان در کلاس به نظر می‌رسند یا رفتار می‌کنند؟
۲۹) به محیط مدرسه به عنوان یک متن رسانهای نگاه کنید. مخاطب‌شان چه کسانی هستند؟ وسائل و محیط در روزی که برای مراسم یادبود طراحی شده است، با روزی که قرار است امتحانی برگزار شود، چه تفاوتی دارد و چرا؟
۳۰) آن حالتی که ما موهایمان را حالت می‌دهیم، رنگ می‌زنیم یا کوتاه می‌کنیم، پیام‌های ضمنی رسانهای در خود دارد. راجع به فردی که موی بلند دارد چه فکری می‌کنیم؟ بدون مو چطور؟ مو‌های خاکستری؟ طلایی؟ بنفش؟ طبق نظر دانش‌آموزان چه کسانی می‌توانند مدل‌های موی خاصی داشته باشند و چه کسانی نمی‌توانند؟
سی و یک تا ۴۰
۳۱) از دستگاه‌های مجازی استفاده کنید تا قدم‌زنیِ مجازی در محیط‌های اطراف داشته باشید. اگر هم وایت‌برد دیجیتالی دارید، می‌توانید نمونه‌های مختلفی از رسانه را که آنها بدان توجه می‌کنند، مشخص کرده و آنها را توضیح دهید.
۳۲) برای آموزش سواد رسانهای در مهدکودک از اعضای کلاس بعد از تجربه‌ی شکل‌های مختلف رسانه نظرسنجی بگیرید. چه کسانی بودند که بیشتر خوششان آمد؟ چه کسانی کم خوششان آمد و چه کسانی اصلا خوششان نیامد؟ چرا این گونه است؟ چه کسانی ممکن است بیشتر یا کمتر به این رسانه‌ها علاقه نشان دهند؟
۳۳) راجع به صدا و لحن صوت‌ها صحبت کنید. کتاب‌های لغت بخوانید و نشان دهید که چگونه معنای یک کلمه با توجه به تفاوت در بیانات چهره‌ای که در هنگام گفتن کلمه همراهش هستند، باعث تغییر در معنایش می‌شوند.
۳۴) نگاه کنید که «آدم خوب‌ها» و «آدم بد‌ها» چگونه به تصویر کشیده شده‌اند.
۳۵) راجع به کلاهها بحث کنید. برخی از کلاهها با شغل‌های خاصی ارتباط دارند، آیا دانش‌آموزان می‌توانند این امر را تشخیص دهند؟ دیگر چیز‌هایی که بالای سر گذاشته می‌شود هم می‌تواند تفاوت معناداری داشته باشند؛ راجع به این پوشیدنی‌ها به شکلی محترمانه و جامع بحث کنید.
۳۶) از بچه‌ها بپرسید چرا اسباب‌بازی غذای‌های آماده، لباس‌ها و دیگر متون رسانهای تمایل دارند که آیتم‌هایشان را به پسرانه و دخترانه تقسیم کنند؟
۳۷) بسیاری از مهد‌کودکی‌ها عاشق استیکر‌ها هستند. نمونه‌هایی از این موارد جمع کنید. چه کسانی ممکن است از این استیکر‌ها استفاده کنند؟ چه زمانی استفاده می‌شوند؟
۳۸) زمانی که در حال تدریس رنگ‌ها هستید، از لنز‌ها نیز غافل نشوید. چه احساساتی با کدام رنگ‌ها ارتباط دارند؟ تفسیر رنگ‌ها بین فرهنگ‌ها چه تفاوتی دارد؟
۳۹) زمانی که در حال مطالعه‌ی موجودات زنده هستید، ببینید که آیا محصولات مصرفی مختلف نظرات یا تصویرگری‌های مختلفی از این حیوانات/حشرات/گیاهان دارند؟ شرکت تولیدکننده به دنبال ارسال چه پیامی است؟
۴۰) برای آموزش سواد رسانه ای در مهدکودک زمانی را برای صحبت کردن با دانشآموزانتان راجع به رسانههایی که نگاه می‌کنند، گوش می‌دهند یا در منزل تجربه می‌کنند، کنار بگذارید. کدام بازی‌ها را دوست دارند؟ اگر دارند، کدام کانال یوتیوب یا اینستا را تماشا می‌کنند؟ از چه اسباب‌بازی‌هایی خوششان می‌آید؟»
منبع: Association for Media Literacy
انتهای پیام
