خاطرات هاشمی فروردین سال ۸۰ | بحث بر سر سیاست‌زدگی‌ کشور

انصاف نیوز: خاطرات روزنوشت آیت‌الله اکبر هاشمی در فروردین سال ۱۳۸۰ را در ادامه می‌خوانید:

چهارشنبه 1 فروردین 1380 | 25 ذیحجه 1421 21 مارس 2001

بعد از نماز و دعا و ورزش، چمدان سفر را بستم. ساعت نُه صبح فرودگاه [مهرآباد] بودیم. به سوی جزیره کیش پرواز کردیم. عفت، فاطی، یاسر و بچه‌ها و جمعی از محافظان و بستگان، آقای [محمدرضا] نوری‌شاهرودی، [سفیر سابق ایران در عربستان سعودی] و خانواده نیز همراه بودند.

آقای نوری، هفته قبل به زیارت عتبات‌عالیات در عراق رفته بود و اطلاعات وسیعی از مشاهدات خود را در اختیار گذاشت؛ منجمله اینکه وضع اقتصادی و سیاسی عراق، در حد فاجعه تنزل‌کرده است؛ مثلاً روزانه شش ساعت خاموشی برق دارند. سه دینار عراقی، در مقابل یک تومان ایرانی فروش می‌رود، در حالی که قبلاً یک دینار، 23 تومان ارزش داشت. مواد غذایی و بهداشتی، کوپنی است؛ خیلی‌کمتر از نیاز مردم. خیابان و راه‌هایی‌که قبل از جنگ ساخته شده بودند، در حال تخریب است. ماشین‌ها فرسوده و صورت شهرها کثیف و مُرده است. فرش‌های داخل حرم‌ها را جمع کرده‌اند. محیط اطراف حرم‌ها، مثل ده‌ها سال پیش، کثیف و آلوده و شلوغ است. از لحاظ سیاسی، مردم جرأت کوچک‌ترین ابراز مخالفت را ندارند. خفقان همه جا را گرفته و زوار ایرانی، تحت‌الحفظ به حرم‌ها می‌روند. هیچ زائری حق تردد آزاد و تنهایی را ندارد و زوار با مقایسه وضع عراق و ایران، ارزش سازندگی بعد از جنگ را خوب درک می‌کنند.

در کیش، مورد استقبال مدیران قرار گرفتیم. آقای [حسین] قاسمی، مدیرعامل جدید [منطقه آزاد کیش]، در مسیر تا اقامتگاه، گزارش مختصری از وضع کیش داد. تقریباً مثل گذشته است؛ با این تفاوت که آقای [محمدرضا] یزدان‌پناه، مدیرعامل سابق، متأسفانه در زندان است. از من برای نجات، استمداد کرده است. گزارش‌ها را روزانه سه بار از [اینترنت] کامپیوتر می‌گیرم.

[آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای]، رهبری، مثل سال‌های گذشته، در مشهد سخنرانی کرده‌اند. سخنانشان تُند نبوده. تفسیر خارجی‌ها از پیام‌های سرد رهبری و رئیس‌جمهور در تحویل‌سال ادامه دارد. از سخنان آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییس‌جمهور]، تردید بیشتر در مورد نامزدی [در انتخابات ریاست‌جمهوری] و از سخنان رهبری، عدم رضایت از عملکرد سال گذشته [دولت] و درخواست تحرک بیشتر در سال جدید، فهمیده‌اند.

در روابط خارجی، بیانیه تُند وزرای امورخارجه کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، نسبت به مسأله جزایر [ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک]، باعث سردی روابط است. در تهران و بغداد، دو انفجار داشته‌ایم که تفسیر به عمل متقابل شده است. آمریکایی‌ها، اظهارات منفی خودشان را به خصوص در مورد همکاری ایران و روسیه، تُندترکرده‌اند.

در مسائل جهانی، طالبان در افغانستان، به خاطر موفقیت در انهدام مجسمه‌ها، مخصوصاً مجسمه‌های بودا [در بامیان]، حدود 100 گاو قربانی کرده‌اند و ریزش باران فراوان در چند روز اخیر را پاداش الهی، به خاطر انجام این وظیفه تفسیرکرده‌اند! آمریکا، دچار رکود اقتصادی شده وکم‌کردن نرخ بهره هم افاقه نکرده. در اروپا، [شیوع بیماری] تب برفکی و جنون گاوی، دامداری‌ها را فلج کرده است.

پنج‌شنبه 2 فروردین 1380 | 26 ذیحجه 1421 22 مارس 2001

پیش از ظهر، وقت به مطالعه و قدم زدن در ساحل و خواندن گزارش‌ها گذشت. بعد از ظهر، آقایان دکتر [حسن] روحانی، [دبیر شورای عالی امنیت ملی]، دکتر [محمدعلی] نجفی، [رییس سازمان برنامه و بودجه]، [سیدحسین] موسویان، [رییس‌کمیته سیاست خارجی دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی]، [حسین] قاسمی، [مدیرعامل منطقه آزاد کیش] و حسین فریدون، [برادر آقای روحانی] و همسران‌شان آمدند. دکتر نجفی گفت، مسئولیت کارهای راه اندازی بانک‌ها و طرح شهر الکترونیکی درکیش را پذیرفته است و تماس برای آوردن فیبرنوری را آغازکرده است و گفت، با گروهی دیگر، 13 طرح مهم برای جذب ارزهای مازاد بر مصرف سال 1379 را تهیه کرده و به آقای [سیدمحمد] خاتمی داده‌اند، اما در عمل اقدامی نشده است.

سپس بحث شد، بر سر اینکه وضع درگیری‌های جناحی و سیاست‌زدگی‌ کشور به جایی رسیده که شجاعت اتخاذ تصمیمات مهم را از مسئولان سلب‌کرده است؛ به‌خاطر نگرانی از کارشکنی‌ها و مچ‌گیری‌ها و دست‌گذاشتن روی جنبه‌های احتمالاً منفی. دربارة اوضاع انتخابات [ریاست‌جمهوری] و نامزدهای احتمالی هم مذاکره شد.

شب، آقایان [مصطفی] ابراهیمی و [فریدون] فدایی و [مسعود] ارباب از مدیران کیش آمدند و از بازداشت آقای [محمدرضا] یزدان‌پناه، [مدیرعامل سابق منطقه آزاد کیش] شکایت کردند؛ فکر می‌کنند، اتهام سوءعمل یا سوءاستفاده در جریان فروش هتل شایان، بهانه است وآن معامله سالم برگزارشده و سرانجام فسخ هم شده؛ گفته‌اندکه به مبلغی‌کمتر از مبلغ کارشناسی رسمی فروخته شده است. برای نجات ایشان استمداد کردند.

آمریکا در یک اقدام انفعالی، در ارتباط با کشف یا رسوایی جاسوسی یک آمریکایی برای روس‌ها، 50 دیپلمات، از 1800 دیپلمات روسیه را می‌خواهد به عنوان عنصر نامطلوب اخراج کند و چهار نفر را در گام اول اخراج کرده است. روسیه هم اعلام کرده، مقابله به مثل می‌کند و 50 نفر از 1100 دیپلمات آمریکا را اخراج می‌کنند که گامی در جهت جنگ سرد است.

در مقدونیه، درگیری بین انقلابیون آلبانی‌تبار و نیروهای مسلح مقدونیه، تشدید شده و ارتش مقدونیه، شهر تِتُوآ را که مرکز مهم آلبانی‌تبارهاست، بمباران کرده و ناتو علناً از دولت در مقابل انقلابیون حمایت می‌کند.

در هندوستان، جمعی از هندوها، بار دیگر به مسجدی از مسلمانان اهانت کرده‌اند؛ به تلافی اقدام طالبان [در افغانستان]، در ذبح 100 رأس گاو به عنوان کفاره تأخیر در انهدام مجسمه‌ها [ی بودا در بامیان] و شکرانه توفیق فعلی. در پاکستان، دستگیری وسیع افراد فعال جبهه اقدام برای دموکراسی که اخیراً برای فشار روی ژنرال [پرویز] مشرف، [رییس اجرایی پاکستان]، تشکیل شده است، ادامه دارد.

ایستگاه فضایی، حرکت نزولی خود به سوی زمین را ادامه می‌دهد و یکی از موتورهای آن برای کاستن سرعت سقوط، روشن شده و بناست دو موتور دیگر، فردا در نزدیکی جو زمین روشن شوند. پیش‌بینی می‌شود، قسمت عمده آن هنگام برخورد با جو زمین بسوزد و نابود شود و کمی از آن در جنوب اقیانوس آرام می‌ریزد.

جمعه 3 فروردین 1380 | 27 ذیحجه 1421 23 مارس 2001

دو سه ساعتی، صرف بازدید از بخشی از جزیره کیش شد. به بندرگاه رفتیم. از بازوهای در دست ساخت حوضچه آرامش توسط یک شرکت هلندی بازدیدکردیم؛ نزدیک به تکمیل است و لایروبی فاز اول تمام شده. با ماشین لایروب مخصوص، سواحل مرجانی یک میلیون تُن لایروبی شده است. با استفاده از مواد برداشته شده، 20 هکتار زمین جدید در ساحل جزیره به دست آمده؛ بناست در فاز دوم که سه میلیون تُن لایروبی داریم، عمق آب در حوضچه از 5/7 متر فعلی به 16 متر برسد و ده‌ها هکتار زمین به دست بیاید که برای کیش ارزشمند است. گفتندکه مواد استحصالی می‌تواند برای ساخت بتون هم به کار رود؛ در این صورت، هزینه لایروبی را جبران می‌کند. اکنون کشتی‌های ده‌هزار تُنی، پس از تکمیل اسکله، می‌توانند پهلو بگیرند.

از کشتی جدید و مدرن طاووس که اخیراً از سوئد خریده شده، بازدیدکردم؛ بسیار مجهز و راحت و سریع و امن، با رادارهای قوی است. کاپیتان آن، [آقای میرحمید هاشمی‌پناه]، قبلاً فرمانده یکی از یگان‌های نیروی دریایی [ارتش] بوده و با درجه ناخدایکم بازنشسته شده است. از منطقه پاکسازی شده از قاچاقچیان مواد مخدر، درکنار شهرک صنعتی بازدیدکردیم. گفتند، 380 نفر را بازداشت و اخراج کرده‌اند؛ به نظر می‌رسد، عدد اغراق‌آمیز است.

از بازارچه کوچک تازه‌تأسیس ماهی‌فروشان بازدید و با صیادها صحبت‌کردم. از کارشان ابراز رضایت‌کردند. در مقابل، دو نفر از لنج‌داران در بندرکه بین جزایر و کشورهای جنوب تردد دارند و در زمان جنگ، از منطقه آبادان آمده‌اند، از گرانی قیمت سوخت و کمی رفاهیات و پشتیبانی‌ها، شکایت داشتند.

سپس از تونل کاریزکیش، بر محور قنات قدیمی و در عمق 14 متری، بازدیدکردم که با ابتکار آقای روستایی و سرمایه [آقای منصور حاجی‌حسینی]، یک ایرانی که در آلمان زندگی می‌کند و نماینده بنز است، نزدیک به تکمیل است و می‌تواند مرکز سیاحتی خوبی باشد. مصاحبه‌ای با صداوسیما دربارة مسائل کیش داشتم. دور جزیره هم گشتی زدیم و آقای [حسین] قاسمی، [مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش] توضیح می‌داد؛ گرچه هنوز اطلاعات کاملی ندارد.

سفینه میر- ایستگاه عظیم فضایی روسیه- امروز با برنامه‌ای دقیق، نابود شد. قسمت اعظم آن در برخورد با جو زمین سوخت و حدود 20 تُن از 137 تُن بدنه آن، در جنوب اقیانوس آرام ریخت. بنا بود، پنج سال در فضا بماند، ولی عملاً 15 سال ماند و در این مدت، 104 فضانورد، در آن به تحقیقات فضایی پرداختند. گویا مردم روسیه از پایان عمر میر و جلوافتادن آمریکا در تأسیس ایستگاه فضایی بین‌المللی، ناراضی‌اند و غرورشان شکسته شده و فقط 20 درصد از مردم روسیه، موافق انهدام میر بودند، لذا دولت روسیه اعلام کرده، به زودی میر 2 را به فضا می‌فرستد. میر، یکی از جلوه‌های پیشتازی روسیه در فضا بود.

عصر، حدود یک ساعت در دریا شنا کردم؛ با حدود 600 متر مسافت. شب آقای [سیدحسین] موسویان آمد. از سفر به اروپا خبر داد، برای جذب شرکای سرمایه‌گذاری جهت مراکزی در جزیره کیش، منجمله توسعه فرودگاه، خرید هتل شایان، تجهیز مرکز تجاری 14 طبقه، مدیریت بیمارستان مدرن در دست ساختمان و ایجاد زمین ورزش گلف. از شرایط مدیریت کشور اظهار نگرانی کرد و گفت، اگر چهار سال آینده، این وضع ادامه پیدا کند، انقلاب و ایران، در حدی ضعیف خواهد شد که جبران آن آسان نیست. خواستار اقدام من و رهبری، برای روی کار آوردن دولتی نیرومند و کاری شد. اطلاعاتی در مورد افکار و کارکرد آقای [حسین] قاسمی، مدیرعامل جدید [سازمان منطقه آزاد] کیش داد که سال‌ها با او در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، همکاری داشته است.

مسأله فلسطین داغ‌تر می‌شود. [آریل] شارون، [نخست‌وزیر اسراییل] در آمریکاست و می‌کوشد آمریکا را بیشتر درگیر کند. خواسته که اجازه سفر [یاسر] عرفات، [رییس تشکیلات خودگران فلسطین] به آمریکا را ندهند و بر ایران و مصر، برای عدم حمایت از انتفاضه، فشار بیاورند. گفته است تا انتفاضه آرام نشود، حاضر نیست با عرفات، ملاقات و مذاکره کند و عرفات را عامل مهم ادامه انتفاضه می‌داند. اسراییل گفته است که ایران موشک‌های حزب‌الله لبنان را مدرن کرده است و بُرد موشک‌های آن را به 70 کیلومتر رسانده که تمامی شهرهای شمال اسراییل را در بُرد خود دارد.

رسانه‌های ایرانی خارج، اظهارات آقایان [محمد] یزدی و [محمدتقی] مصباح [یزدی] در نمازجمعه امروز تهران را صریحاً علیه جمهوریت انقلاب ایران و علیه آقای خاتمی و مجلس خوانده‌اند.

شنبه 4 فروردین 1380 | 28 ذیحجه 1421 24 مارس 2001

تمام روز در اقامتگاه بودم. عصر از دریا استفاده کردم. آقای شیرازی که کشاورزی زیرنایلون [= گلخانه‌ای] در کیش ایجاد کرده است، نمونه‌هایی از محصولاتش – طالبی، سبزی، فلفل، گوجه و خیار- را آورد و گفت، بازار خوبی دارد. دستگاه آب‌شیرین‌کن هم تهیه کرده است. درخواست کرد، برای نجات آقای یزدان‌پناه کمک‌کنم. گفت، بعید است آلوده به فساد مالی باشد؛ احتمالاً باعث این وضع او، روزنامه‌اش [= روزنامه آزاد] بوده که نتوانست درست اداره کند، یا درست اوضاع را درک کند. آقای [محمد] صفاری، مدیرعامل‌کیش‌خودرو آمد. اتومبیل ساخت‌کیش را برای بازدید آورد. با تأخیر زیاد، تولید را از روزی پنج دستگاه شروع کرده و بیشتر آن را در داخل ایران می‌فروشد؛ قرار بود صادر کنند. او هم در مورد آقای یزدان‌پناه، مطالب شبیه آقای شیرازی گفت.

شب، اعضای شورای [اسلامی] شهرکیش آمدند. از سازمان [منطقه آزاد] کیش‌گله داشتندکه‌کمکی به آنها نمی‌کند و برای هزینه‌های جاری‌شان که حدود یک میلیون تومان در ماه است، اصلاً منبع درآمد ندارند؛ چون قانون مناطق آزاد، دست شوراها را بسته است. برای سند املاک بومیان استمداد کردند. آن‌ها هم در مورد آقای یزدان‌پناه، همان مطالب آقای شیرازی را گفتند و در نامه‌ای که به این منظور نوشته‌اند، وضع روزنامه آزاد را تنها ضعف یزدان‌پناه نوشته‌اند. معتقدند که او وضع کشور و انقلاب را بد ارزیابی‌کرد و خودش را در مهلکه انداخت و پشتوانه‌اش را از دست داد.

در هندوستان، بحران کابینه و مجلس‌ها حل نشده و بحران درگیرهای مسلمانان و هندوهای افراطی هم که به دنبال انهدام مجسمه بودا پیش‌آمده، اضافه شده است. در جنوب روسیه، سه انفجار بزرگ با تلفات زیاد رخ داده که روس‌ها، چچن‌ها را متهم کرده‌اند، ولی چچن‌ها اتهام را رد می‌کنند.

 یکشنبه 5 فروردین 1380 | 29 ذیحجه 1421 25 مارس 2001

در اقامتگاه ماندم. دریا کمی طوفانی است و باد می‌وزد؛ برخلاف روزهای قبل که آرام بود، به شنا نرفتم. در کنار اسکله، تعداد زیادی ماهی کوچک، تحت تأثیر تلاطم دریا به صورت انبوه جمع شده بودند؛ قبلاً چنین منظره‌ای ندیده بودم. مقدار زیادی از گیاهان دریایی، در ساحل جمع شده است.

آقای [اکبر] پیمان‌پور، [مدیرعامل شرکت مرجان‌کیش] آمد. گفت، چند ماهی است که رونق به جزیره کیش برگشته، مسافر زیادتر شده و سخت‌گیری‌های گمرک‌کم شده است و آقای [حسین] قاسمی، [مدیرعامل منطقه آزاد کیش]، با تیمی که آورده، واقع‌بین‌تر عمل می‌کند. عمده تأثیر از افکار آقای [حسین] موسویان می‌گیرد و نظر داد، آقای [محمدرضا] یزدان‌پناه، با روزنامه‌اش هم به خود و هم به جزیره کیش لطمه زد و آن روزها که روزنامه تُند می‌رفت، با او ملاقات‌کردیم و گفتیم که به بیراهه می‌رود و پشتوانه خود را از دست می‌دهد و اگر عذرخواهی هم بکند، معلوم نیست بتواند جبران کند و گویا بعضی از همکارانش او را به این وادی کشاندند.

شب برای دیدن وضع کیش، دو ساعتی در خیابان‌های جزیره، با اتومبیل‌گردش‌کردیم و آقای قاسمی گزارش می‌داد. از هتل بزرگ چشم‌انداز که با سرمایه آقای [حسین] ثابت، در حال ساخت است، بازدیدکردم؛ باشکوه است. گفتند تا نیمه سال تکمیل می‌شود.

رسانه‌های بیگانه فارسی‌زبان، روی بازداشت یکی از سران [دفتر] تحکیم وحدت- آقای ابراهیم شیخ- در روز اول کاری سال جدید، مانور می‌کنند و آن را نشانی از سیاست سال اقتدار ملی می‌بینند. رادیو [صدای] آمریکا، تحلیلی از زبان یکی از سران ضدانقلاب- اسد همایون-آورده که گفته است، دولت به وعده‌های انتخاباتی عمل نکرده و اکنون در دریا غرق شده است.

دوشنبه 6 فروردین 1380 | 30 ذیحجه 1421 26 مارس 2001

اجلاس وزرای امورخارجه عرب، برای تهیه دستورکار اجلاس سران [اتحادیه] عرب، مورد توجه است؛ مسأله عراق مورد اختلاف است. گویا تاکنون به توافق نرسیده‌اند. بعضی خواهان رفع تحریم‌ها و عادی‌کردن روابط با عراق‌اند و بعضی خواهان ادامه انزوای عراق و فشار برآن؛ منجمله کویت. گویا فشار آمریکا در جلوگیری از حمایت از عراق، مؤثر است. در مورد مسأله فلسطین توجه بیشتر است و مسأله مهم، آوردن نیروهای بین‌المللی در منطقه، برای جلوگیری از خشونت‌های زیاد اسراییل بر مردم فلسطین است که تاکنون با مخالفت آمریکا، شورای امنیت سازمان ملل، نتوانسته تصمیمی بگیرد و مسأله دیگر، رفع محاصره اسراییل و کم‌کردن فشارهای اقتصادی بر فلسطینی‌هاست.

بعد از نماز صبح کمی در ساحل دریا قدم زدم. جالب است که پرده‌ای از شن‌های مرجانی دریا، روی گیاهان دریایی که ساحل را بدمنظره‌کرده بود، افتاده و ساحل را طبیعی و زیبا کرده است. عصر به تهران مراجعت کردیم. در تهران و بسیاری از نقاط دیگر، دیروز و امروز، باران داشته‌ایم.

در بریتانیا، بیش از 300 نفر از نمایندگان پارلمان از دولت خواسته‌اند که نام منافقان [= سازمان مجاهدین خلق] را از لیست گروه‌های تروریستی بیرون بیاورد و دست از حمایت دولت ایران بردارد. گفته‌اند که آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییس‌جمهور]، تفاوتی با مسئولان دیگر انقلاب ایران ندارد و فقط چهره خندان همان رژیم تُندرو است.

گزارش آمریکا از وضع زندانی‌ها در این‌کشور نشان داد که به نسبت بیشترین زندانی را دارد: 25 درصد زندانیان تمام دنیا؛ اینکه پنج درصد جمعیت جهان را دارد، با بیش از دو میلیون زندانی که 70 درصد آنها از اقلیت‌های نژادی و مذهبی آمریکا هستند و نیز روشن شده که نقض حقوق بشر و اعدام نوجوانان در آمریکا وسیع است؛ با اینکه با همین حربه، دولت‌های مخالف آمریکا را می‌کوبند.

 سه‌شنبه 7 فروردین 1380 | 1 محرم 1422 27 مارس 2001

به دفترم رفتم. بیشتر وقت پیش از ظهر، صرف دیدار بازدیدکنندگان عید نوروز شد. به‌خاطر اینکه ماه محرم شروع شده، به دفترم گفتم، وقت دیدار عید حتی‌الامکان ندهند. تا شب به کار پرداختم. حملات رسانه‌ها و گروه‌های دوم خردادی و رسانه‌های بیگانه به قوه قضاییه، به خاطر بازداشت‌ها و به خصوص بازداشت خانم [فاطمه] حقیقت‌جو، نماینده تهران، به مدت شش ساعت برای بازجویی و [نیز بازداشت] آقای ابراهیم شیخ و… تُند است. رسانه‌های خارجی، اظهارات رهبری در خصوص زشتی حمایت اجانب از افراد و جناح‌های داخلی را مورد انتقاد قرار داده‌اند.

در لبنان، اختلاف بین روحانیون مسلمان و مسیحی بر سر ادامه حضور نیروهای مسلح سوری در لبنان، تُندتر شده است. در آستانه تشکیل اجلاس سران عرب در امان، [پایتخت اردن]، درگیری‌ها در فلسطین تشدید شده. کوفی عنان، [دبیرکل سازمان ملل] به یاسر عرفات، [رییس تشکیلات خودگردان فلسطین] گفته، در جریان مذاکرات شورای امنیت [سازمان ملل]، تُندروی نکند که آمریکا وارد شود و طرح را به نفع اسراییل، وتو کند. دولت روسیه از ملاقات نماینده چچنی‌ها با مقامات آمریکا عصبانی است وگفته که این اقدام، منافی با همکاری‌ها است.

چهارشنبه 8 فروردین 1380 | 2 محرم 1422 28 مارس 2001

پیش از ظهر، عمده وقت به دیدارهای نوروزی مسئولان و مدیران اختصاص یافت. در بین صحبت‌های مجلسی و محفلی، با معاونان وزارت امورخارجه، دربارة اتحاد عرب‌ها در حمایت از ادعاهای ناحق امارات در مورد جزایر [ابوموسی، تُنب بزرگ و تُنب کوچک] و نیز نامه بیش از 300 تن از نمایندگان [مجلس عوام] انگلیس [برای درخواست خارج‌ساختن اسم سازمان مجاهدین خلق از لیست سازمان‌های تروریستی] صحبت شد؛ برای راه علاج. با مدیران وزارت بازرگانی، دربارة مشکل گران‌تر تولیدشدن بسیاری از محصولات کشاورزی، نسبت به قیمت جهانی بحث شد؛ از قبیل شکر، چای، گندم، علوفه، روغن و برنج و … . راه علاجی، جز حمایت بیشتر دولت ارائه نمی‌دهند؛ گرچه می‌دانند که مسیر صحیح، اصلاح شیوه تولید است. مدیران [وزارت] جهاد سازندگی، نگران اثر رأی جهادی‌ها در نتیجه ادغام وزارت‌اند.

خانواده آقای [عبدالله] عقبایی، [فرمانده اسبق ناحیه انتظامی تهران‌بزرگ]، برای نجات ایشان از زندان استمداد کردند. معتقدند، با اعمال نفوذ ستادکل [نیروهای مسلح]، زندانی شده است. به آقای [اسحاق] جهانگیری، [وزیر صنایع و معادن] در مورد پرداخت حقوق آقای لبافی‌نژاد، [برادر شهید مرتضی لبافی‌نژاد]، و به آقای دکتر [عبدالله] جاسبی، [رییس دانشگاه آزاد اسلامی]، در مورد مراعات حال دانشجویان انتقالی تذکر دادم. دکتر جاسبی، درخصوص نامزدشدن برای انتخابات [ریاست‌جمهوری] مشورت کرد؛ به نتیجه‌ای نرسیدیم.

جلسه سران کشورهای عرب در امان، امروز تمام شد. در قطعنامه پایانی، در مورد فلسطین مواضع خوبی آمده؛ گرچه در مورد جزایر سه‌گانه، به ناحق از امارات حمایت کرده‌اند. آمریکا، پیشنهاد هفت‌کشور غیرمتعهد به شورای امنیت سازمان ملل، در مورد اعزام نیروهای ناظر صلح [به فلسطین] را وتو کرد و باعث خشم اعراب و جهان اسلام شد.

 بعضی از مراکز پژوهش غربی، در مورد بی‌ثمر بودن سال گفت‌وگوی تمدن‌ها، در آرامش جهان نظر داده‌اند؛ با توجه به بحران خاورمیانه و وضع عراق، کویت، هند، پاکستان، آذربایجان، ارمنستان، سومالی، سودان و کنگو و … و نیز اختلافات جدی روسیه و آمریکا بر سر جنگ ستارگان و همکاری با ایران. مجلس اعیان انگلیس هم به دنبال مجلس عوام، لیست گروه‌های تروریستی، منجمله منافقین [= سازمان مجاهدین خلق] را تصویب کرد و علی‌رغم مخالفت بعضی نمایندگان، مصوبه اجرایی داد.

پنج‌شنبه 9 فروردین 1380 | 3 محرم 1422 29 مارس 2001

به دفترم رفتم. [آقای علی یونسی]، وزیر اطلاعات آمد. گزارشی از انهدام دو تیم از منافقان داد که برنامه ترور و تخریب داشته‌اند و گفت، وزارت [اطلاعات]، برنامه وسیعی برای سرکوب منافقان [= سازمان مجاهدین‌خلق]، در داخل و عراق دارد و بازداشت ملی‌ـ مذهبی‌ها کار درستی نبوده است؛ دادگاه انقلاب و سپاه اقدام کرده‌اند، گرچه گفته‌اند که آنها برنامه شروع ترور داشته‌اند، ولی معلوم نیست درست باشد. از من خواست که برای ترغیب آقای [سیدمحمد] خاتمی، جهت نامزدی در انتخابات [ریاست‌جمهوری] دخالت کنم و گفت، امروز عقلای دو جناح اعتراف دارند که شما می‌توانید، به عنوان وزنه تعادل عمل کنید و هر دو جناح از اینکه نسبت به شما بد کرده‌اند، پشیمان‌اند.

گفتم، در مورد آقای خاتمی، اگر ایشان تصمیم داشته باشد که توجه جدی نسبت به سازندگی و معاش مردم داشته باشد، آمدنشان خوب است، وگرنه کشور دچار مشکل می‌شود. گفت، ما هم به ایشان توصیه کرده‌ایم که اولویت را مثل دولت شما به امور سازندگی بدهد.

امروز در رسانه‌ها، انتقاداتی به قطعنامه اجلاس سران عرب مطرح شده؛ از قبیل اینکه تصمیم قاطعی در مورد حمایت از انتفاضه و فشار بر اسراییل و آمریکا نگرفته‌اند و در مسأله عراق هم خود عراقی‌ها از بی‌عملی اجلاس انتقاد کرده‌اند و ایران هم رسماً به بندی که به نفع امارات در مسأله جزایر بوده، اعتراض کرده است.

به دنبال چند انفجار در داخل اسراییل، ارتش اسراییل دیروز با هلی‌کوپتر و تانک و توپخانه به چند مرکز در غزه و کرانه باختری حمله کرد و جمع زیادی را شهید و زخمی نمود؛ منجمله مرکز محافظان [یاسر] عرفات، [رییس تشکیلات خودگردان فلسطین]، کنار خانه‌اش را موشک باران کرد و جمعی از محافظان عرفات را زخمی و یکی را شهید نمود. جمعی از شهرک‌نشینان صهیونیست، با حمایت ارتش اسراییل، به بازار و اجتماعات مردم فلسطین حمله کردند و آتش زدند. آمریکا هم حمایت رسمی جدی خود را از اسراییل اعلام کرده است.

دیروز مردم لامرد فارس، در اعتراض به تغییر محل پالایشگاه گاز تظاهرات کردند و فرمانداری را آتش زدند. امروز هم تظاهرات داشته‌اند.

جمعه 10 فروردین 1380 | 4 محرم 1422 30 مارس 2001

در منزل بودم. دربارة تاریخ تحزب و تاریخ فلسفه اسلامی مطالعه‌کردم. ظهر و دیشب جمعی از بستگان میهمان بودند. حسین [شریفیان] – همشیره‌زاده- که نماینده استاندار [خراسان] در بازارچه‌های مرزی است، گزارشی از وضع معاملات مرزی داد و گفت، بیشتر واردات بازارچه‌های مرز افغانستان، ترانزیتی است.

آمریکا اعلام کرده، از پیمان کیوتو، در خصوص کم‌کردن گازهای گلخانه‌ای، بیرون رفته؛ به خاطر مشکلات اقتصادی که اخیراً آمریکا را فراگرفته و باعث سقوط بورس‌ها شده است. کشورهای اروپایی، از این اقدام آمریکا به خشم آمده‌اند.

 در فرانسه، رییس‌جمهور به دادگاه احضار شده؛ به خاطر یک اتهام مالی. انتقاد از ضعف تصمیمات اجلاس سران عرب زیاد شده و این ضعف را معلول اعمال نفوذ آمریکا می‌دانند. خشونت اسراییل هم به خاطر این ضعف رو به شدت است. آشتی [یاسر] عرفات، [رییس تشکیلات خودگردان فلسطین] و بشار اسد، [رییس‌جمهور سوریه]، را از نتایج اجلاس معرفی می‌کنند. چند سال پیش در زمان مرحوم حافظ اسد، روابطشان تیره شد.

حوادث لامرد، هنوز مورد توجه است. تظاهرات امروز برگزار نشد. جمع زیادی بازداشت شده‌اند. امام‌جمعه لامرد، احتمال اینکه خود مأموران، برای بدنام کردن مردم، فرمانداری را آتش زده باشند، مطرح کرده است. خبرگزاری [جمهوری اسلامی (ایرنا)]، اخبار تحریک‌کننده می‌دهد و به حساب جناح مخالف دولت می‌گذارد.

آب رودخانه هیرمند در زابل که دو سه هفته جریان یافته بود، اخیراً باز قطع شده و مشکلات جدی برای مردم زابل به وجود آورده است. ایران به سازمان ملل، از تخلف طالبان در اجرای قرارداد با ایران که ملزم است، حداقل در ثانیه 26 مترمکعب آب در رودخانه به ایران بفرستد، شکایت کرده. طالبان هم جواب داده‌اند که در اثر خشکسالی، آب از سرچشمه کم شده و خود افغانستان هم مشکل دارد.

شنبه 11 فروردین 1380 | 5 محرم 1422 31 مارس 2001

دکتر [مصطفی] معین، [وزیر فرهنگ و آموزش عالی] و معاون‌شان آمدند. گزارشی از وضع دانشگاه‌ها و عدم تحقق اهداف تحقیقاتی دادند. سپس آقای [حبیب‌الله] بیطرف، وزیر نیرو آمد و گزارشی از سفر به جمهوری آذربایجان و مخالفت [حیدر] علی‌اف، [رییس‌جمهور آذربایجان]، با ساخت سد خداآفرین و اتصال برق ایران به کشورآذربایجان، با هدف ترانزیت برق به نخجوان و تبادل برق داد. هر دو وزیر از وضع سیاسی کشور اظهار نگرانی کردند و گفتند، از شما و سران قوا انتظار می‌رود که با ایجاد توافق، وضع را آرام کنید؛ وگرنه بسیاری از مدیران خواهند بُرید.

آقایان [محمد] شفیعی و [امیر] تهرانی، از وزارت اطلاعات آمدند. از روند مهار بخش تُندروی دوم‌خرداد، اظهار خُشنودی کردند. آقای شفیعی، نظرش این است که با فرض انفعال آنها، باید سختگیری را کم کرد و حتی‌الامکان گذاشت، همان‌ها مسئول امور اجرایی باشند. آقای تهرانی، چنین عقیده‌ای ندارد. آقای شفیعی معتقد است که مردم، کمبودها را از چشم رهبری می‌بینند و آقای تهرانی می‌گوید، آخر به پای دولت هم حساب می‌کنند.

 آقای تهرانی گفت، بخشی از جناح چپ، به فکر جبران برخورد بد با شما افتاده‌اند و فکر می‌کنند، شما می‌توانید این بُن‌بست را بشکنید. گفتند، آخرین افکارسنجی نشان می‌دهد که بیش از 80 درصد مردم، اولویت را به امور اقتصادی و معیشت می‌دهند و کمتر از 5 درصد از مردم، آزادی را در اولویت می‌بینند. مطلب مهم آنها این بود که پس از کنترل، نظام باید علل نارضایتی‌ها را برطرف کند.

آقای [محمدعلی] تسخیری، [رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی] آمد وگفت، چهار سال اخیر، باعث عقب‌افتادگی شدید کشور شده و غیر از شما و رهبری، کسی نمی‌تواند این وضع را تغییر بدهد. آقایان محمدی و پورفلاح از وزارت اطلاعات آمدند. از مشکلات و خطرها و عجز دوم خردادی‌ها در اصلاح امور گفتند. آقای [علی] رحمانی، مسئول اطلاعات ستادکل [نیرهای مسلح]، برای توضیح پرونده تیمسار [عبدالله] عقبایی آمد. به نظر می‌رسد، اشتباهاتی داشته، ولی پرونده‌سازی هم هست.

دیروز در فلسطین، شش نفر توسط نظامیان اسراییل شهید و صدها نفر مجروح شده‌اند و درگیری‌های اوج گرفته است.

یکشنبه 12 فروردین 1380 | 6 محرم 1422 1 آوریل 2001

در خانه بودم. از برنامه‌های عزاداری صداوسیما استفاده کردم. بخشی از کتاب محاکمه، نوشته آقای [حسن] هدایت را خواندم. سناریوی سریالی است که قبلاً از سیما پخش شده؛ اوضاع اواخر زمان رضاخان و شهریور 1320 و سال‌های اول سلطنت محمدرضاشاه است. مقداری هم به اصلاح نمایه‌های تفسیر راهنما و مطالعه تاریخ خراسان و تربت‌حیدریه پرداختم.

دیروز دولت یوگسلاوی، آقای [اسلوبودان] میلوشوویچ، رییس‌جمهور سابق را بازداشت کرد. آمریکا به دولت یوگسلاوی، اولتیماتوم داده بود که اگر او را تحویل دادگاه بین‌المللی جنایات جنگی ندهد، کمک‌هایش را قطع می‌کند. طرفدارانش، مانع بازداشت او بودند. درگیری هم پیش آمد، ولی ظاهراً دولت می‌گوید در دادگاه‌های داخلی محاکمه می‌شود. در بنگلادش، درگیری طرفداران و مخالفان دولت، شدید شده و امروز صدها مجروح به‌جای گذاشته و شبیه وضع دولت‌های گذشته، به نظر می‌رسد تا سقوط دولت ادامه یابد.

چند شب است که جُغدی روی درخت‌های مجاور تا صبح ناله می‌کند و مزاحم است؛ سال‌های قبل هم بود. به محافظان گفتم، فکری برای رفع آن بکنند. [رادیو] بی‌بی‌سی، مقاله تحریک‌کننده‌ای علیه نظام ولایی ایران خواند و آن را متناقض با جمهوریت معرفی کرد.

شب، عفت و [خواهرش] اشرف و سارا، [دختر فاطی]، برای عزاداری در مراسم محرم رفتند؛ امروز و دیشب هم رفته بودند.

تعطیلی‌های عید و محرم با هم ردیف شده‌اند و باعث تعطیلی کشور و رکودکارها بیش از سه هفته متوالی شده؛ اصولاً تعطیلات کشور زیاد است و تداخل تعطیلات شمسی و قمری، گاهی مشکل‌ساز است.

دوشنبه 13 فروردین 1380 | 7 محرم 1422 2 آوریل 2001

در خانه بودم. به مراسم عزاداری‌ها از صدا وسیما گوش دادم. وقت زیاد، صرف مطالعه فیلمنامه محاکمه، نوشته آقای حسن هدایت کردم و نیز مطالعه فهرست حوادث مهم در رابطه با ترکیه و عراق، در دو قرن اخیر و به خصوص قبل از جنگ. مراسم سیزده بدر به خاطر محرم کمرنگ بود؛ گرچه رسانه‌های خارجی، تحریکات زیادی برای سوءاستفاده کرده بودند.

در جنوب چین، یک هواپیمای تجسسی آمریکا با 24 سرنشین، با یک هواپیمای جنگی چین تصادف کرده؛ هواپیمای چینی [بر فراز دریای چین جنوبی] ساقط شده و هواپیمای آمریکایی، در فرودگاهی در جزایر چین به زمین نشسته و تحت نظر مأموران چینی است. چین، هواپیمای تجسسی را متخلف و مقصر می‌داند و آمریکا، چین را مقصر دانسته و اخطار کرده که چین حق ندارد، داخل هواپیمای آمریکا شود؛ چون اسناد سرّی و محرمانه در آن است و می‌تواند بدل به بحران شود. آمریکایی‌ها به کشتی‌های جنگی خود در منطقه آماده‌باش داده‌اند.

در فلسطین، نظامیان اسراییلی، پنج افسر گارد [یاسر] عرفات، [رییس تشکیلات خودگردان فلسطین] را بازداشت کرده‌اند و یک شخصیت [سازمان] جهاد اسلامی را توسط هلی‌کوپتر با موشک شهید کرده‌اند. فلسطینی‌ها هم تهدید به تلافی کرده‌اند و [حُسنی] مبارک که به آمریکا رفته، گفته است که بحران فلسطین از کنترل خارج شده است.

در ترکیه، دیروز تظاهرات وسیعی علیه سیاست‌های اقتصادی دولت برپا شده و دولت امارات [متحده عربی]، از شورای امنیت [سازمان ملل] خواست که از ایران بخواهد، مسأله جزایر [ابوموسی، تنب کوچک و تنب بزرگ] را به دادگاه بین‌المللی ارائه نماید.

دکتر حمید لاهوتی، [همسر فائزه] آمد. در مورد کارهایش صحبت کردیم. هم به مطب می‌رود و هم به عنوان عضو هیأت مدیره کارخانه کار می‌کند. گفت، به خاطر بی‌پولی، کار ساختمان خانه‌اش متوقف شده است.

سه‌شنبه 14 فروردین 1380 | 8 محرم 1422 3 آوریل 2001

به دفترم رفتم. بیشتر به مطالعه و کار با اینترنت گذشت و قدری به بحث‌های مربوط به هواپیمای تجسسی آمریکا که در جزیره های‌نان چین، فرود آورده شده است. به اخبار [شبکه‌های تلویزیونی] ماهواره‌ای گوش دادم؛ مسأله مهمی است، گرچه چین و آمریکا مواظب‌اند از کنترل خارج نشود. بی‌شباهت به مسأله هواپیمای بلندپرواز جاسوسی «یو 2» [در سال 1960] که در اتحاد شوروی، با موشک‌های دوربرد شوروی سقوط کرد و باعث بی‌اعتباری آمریکا و حیثیت برای شوروی شد، نیست. چین مدعی است که به فضای کشور تجاوز شده و بدون اجازه در جزیره چینی فرود آمده و مسئول سقوط هواپیمای چینی است که خلبانش مفقود است و آمریکا قبل از هر چیز باید عذرخواهی کند و فقط اجازه داده که مأموران آمریکا با سرنشینان هواپیمای خود که دو موتور و دماغه‌اش آسیب‌دیده، ملاقات کنند.

آمریکا می‌گوید، هواپیما بر فراز آب‌های بین‌المللی پرواز می‌کرده و دو جنگنده چینی با آن درگیر شده‌اند و آسیب رسانده و آن را مجبور به فرود اجباری کرده‌اند. اخطار کرده که اگر چین به اسناد و محتویات و تجهیزات فوق سری هواپیما دست بزنند، روابط تیره خواهد شد و خواستار برگرداندن سریع هواپیما و سرنشینان شده‌اند و مدعی‌اند که بعضی از محتویات هواپیما، بیرون برده شده است.

بعضی از نمایندگان پارلمان آمریکا، خواستار فشار بیشتر بر چین شده‌اند و با توجه به انتقاداتی‌که شخص [جرج] بوش، [رییس‌جمهور آمریکا]، از ضعف برخورد [بیل] کلینتون، [رییس‌جمهور سابق آمریکا]، با چین داشته، اکنون در معذوریت قرارگرفته است. بعضی‌ها، ضربه حیثیتی و فاش‌شدن ابزار و شیوه‌های جاسوسی آمریکا را هم تشبیه به قضیه خسارت‌های ناشی از جاسوسی [رابرت] هانسن آمریکایی برای شوروی می‌کنند که چند هفته پیش کشف شد و بحران اخراج ده‌ها دیپلمات دو طرف را در پی داشت.

بحران فلسطین حادتر شده؛ اسراییل روند توسعه خشونت را در پیش گرفته و روزانه با تانک و توپ و بالگرد، به نقاط حساس فلسطینی‌ها حمله می‌کند و محاصره را شدیدتر کرده و موضع سرسخت‌تری پیش‌گرفته و انتفاضه هم شدت یافته است. ضعف حکومت خودگردان [فلسطین] و دولت‌های عرب، روشن‌تر شده، ولی موضع مردم فلسطین خوب است؛ دیروز به یک شهرک اسراییلی، حمله توپخانه‌ای کرده‌اند و قول تلافی خشونت‌های اسراییل را می‌دهند.

در کنفرانس بین‌المجالس در هاوانا، [پایتخت کوبا]، اکثر سخنرانان خشونت اسراییل را محکوم می‌کنند و نماینده اسراییل، تعادل خود را از دست داده و داد و فریاد کرده است. عده‌ای از رؤسای مجالس عرب، به هیأت ما در هاوانا گفته‌اند که اگر ایران مایل است که آنها در کنفرانس فلسطین در ایران شرکت کنند، باید تضمین‌کندکه مسایلی علیه آنها مطرح نمی‌شود. نگران‌اند که گروه‌های انقلابی اسلامی، تُندروی‌کنند؛ از موضع بالا ناز می‌آورند. آقای [مهدی] کروبی، [رییس مجلس]، قول کنترل داده است.

شب، برای عزاداری محرم، در مراسم رهبری در حسینیه امام خمینی شرکت کردم. آقای سیداحمد خاتمی سخنرانی‌کرد؛ بد نبود. مداح‌ها، اشعاری خواندند. دیروقت به خانه رسیدم. عفت برای مراسم عزاداری که در [روستای] علی‌آباد سادات دارند، به رفسنجان رفته است. آقاجلال، شام حاضرکرد و شب هم ماند که من تنها نباشم.

چهارشنبه 15 فروردین 1380 | 9 محرم 1422 4 آوریل 2001

در خانه بودم. استماع صدای روضه مرحوم [سیدمحمد] کوثری که از حسینیه جماران، نوار آن پخش می‌شد، متأثرم کرد؛ روضه‌خوان به آن خوبی نداریم. بیشتر وقتم صرف مطالعه شد. ناهار، فائزه و بچه‌هایش اینجا بودند. عصر به رفسنجان رفتند. گفت، دیگر نمی‌خواهد به کار بانوان بپردازد. شام از غذاهای نذری محرم آوردند. صبح هم حلیم آوردند.

مسأله آمریکا و چین، حل نشده؛ آمریکا گفته است، عذرخواهی نخواهد کرد و به چین اخطار داده که ممکن است، مسأله به یک فاجعه بین‌المللی تبدیل شود که تهدید بزرگی است. ضمناً باز هم سهام بورس‌های آمریکا تنزل کرد.

اعلام شد که مقامات امنیتی اسراییل و [حکومت خودگردان] فلسطین، امشب با حضور مأموران آمریکا، به مذاکره می‌نشینند و [سازمان] جهاد [اسلامی] فلسطین، اخطار کرد که نباید مذاکره‌ای صورت بگیرد. روسیه اعلام کرده که انفجار عظیم و کم‌سابقه‌ای در سطح خورشید روی داده که آثاری بر روی گرمای زمین خواهد داشت.

کتک خوردن آقای [اکبر] عطری، از سران دفتر تحکیم وحدت، به دست نیروهای ناشناس، سوژه جدیدی برای تحریک به رسانه‌های خارجی داده است؛ بعد از مسأله بازداشت یکی دیگر از سران آنها، به نام آقای ابراهیم شیخ، [عضو شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت].

محسن، [مدیرعامل دفتر نشر معارف انقلاب] آمد. برای چاپ کتاب کارنامه و خاطرات سال 1361 من [= پس از بحران] مذاکره شد.

 پنج‌شنبه 16 فروردین 1380 | 10 محرم 1422 5 آوریل 2001

در خانه بودم. ظهر تنهایی غذا خوردم. شب، محسن و بچه‌هایشان آمدند و غذا آوردند. فاطی و سعید [لاهوتی] هم آمدند. راجع به مسائل خانوادگی بحث بود. تقریباً یکسره صدای عزاداری دسته‌جات عزادار که به حسینیه جماران می‌آمدند، در خانه پیچیده بود.

آمریکا در مقابل چین، یک گام عقب نشسته و اعلام کرده، از حادثه برای هواپیما و خلبانان چینی متأسف است، اما چین تأکید بر عذرخواهی دارد؛ گرچه چین خواستار سرعت در رفع بحران است.

اسراییل اعلام کرده که می‌خواهد اعراب را از بیت‌المقدس شرقی، وادار به مهاجرت کند و نیز به یهودی‌های افراطی، اجازه داده که از فضای مسجدالاقصی، برای مراسم‌شان استفاده کنند؛ چیزی که برخلاف نظر دادگاه اسراییل است و شخصیت دیگری از [سازمان] جهاد [اسلامی] فلسطین را ترورکرده است. در لبنان، اختلاف بر سر حضور [ارتش] سوریه بالا گرفته است؛ مارونی‌ها و دروزی‌ها، مخالف حضور و مسلمان‌های شیعه و… موافق‌اند و اخیراً یک حزب جدید، با ائتلاف چپ‌گراها و ملی‌گراها تأسیس شده که مخالف حضور نظامی سوریه [در لبنان] است.

احمدشاه مسعود، [وزیر دفاع دولت مجاهدین افغانستان]، به دعوت اتحادیه اروپا، به فرانسه سفرکرده و مورد استقبال قرارگرفته است؛ به خاطر دهن‌کجی به طالبان. درگیری‌ها در افغانستان هم اوج گرفته و فشار روی پاکستان هم شروع شده و [آقای کوفی عنان]، دبیرکل سازمان ملل، از دولت پاکستان به‌خاطر جلوگیری از تقسیم کمک‌ها به آوارگان افغانی، انتقاد کرده است. دولت امارات به سیاست آمریکا در مورد خاورمیانه حمله کرده و گفته، خوب است آمریکا خودش و اسراییل را هم در لیست تروریست‌های دنیا درج نماید؛ این صراحت انتقاد، عجیب به نظر می‌رسد.

تلویزیون سوئد، اعلام کرده که در زیردریایی کورسک غرق شده روسیه، [متعلق به نیروی دریایی ارتش روسیه که در ۱۲ اوت ۲۰۰۰ (22 مرداد 1379) در دریای بارنتز واقع در اقیانوس منجمد شمالی غرق شد]، دو موشک هسته‌ای وجود دارد؛ چیزی که قبلاً نفی شده بود و می‌تواند مسأله‌ساز باشد.

گزارش‌های ناجا [= نیروی انتظامی] در مورد حوادث ایام عید را خواندم؛ سرقت و ناامنی زیاد است.

جمعه 17 فروردین 1380 | 11 محرم 1422 6 آوریل 2001

در خانه بودم. فاطی برای تدوین رساله دکتری‌اش مشورت‌کرد؛ دربارة خلیج فارس است. نکاتی را گفتم. عصر و شب، با سعید [لاهوتی] و فاطی و سارا، در مورد مسائل خانوادگی سارا [دختر فاطی] و [همسرش] محمد [لاهوتی] مذاکره کردیم. بولتن‌هایی که از دفترم آورده بودم، خواندم. در نمازهای جمعه امروز، حمله‌هایی به دوم خردادی‌ها و سیاست تساهل و تسامح وجود دارد و صحبت‌ها، رنگ سیاسی به خاطر انتخابات می‌گیرد.

در فلسطین، درگیری‌ها شدت یافته و [آریل] شارون، [نخست‌وزیر اسراییل]، سیاست مشت‌آهنین را اجرا می‌کند و قایق‌های توپدار هم درگلوله‌باران غزه شرکت‌کردند و سیاست شهرک‌سازی تقویت شده است. توجه اروپا به احمدشاه مسعود، می‌تواند وضع جدیدی در افغانستان ایجاد کند. در ترکیه، تظاهرات اصناف علیه سیاست اقتصادی دولت، مورد توجه است.

گزارش‌ها می‌گویند، امسال در اصفهان و اردبیل و… عده‌ای از عزاداران [عاشورا]، اقدام به قمه‌زنی کرده‌اندکه از سال‌های پیش بیشتر است و با توجه به تحریم قمه‌زنی از سوی رهبری، این اقدام را نوعی مخالفت با رهبری معرفی می‌کنند. در نجف‌آباد هم بخشی از هیأت‌ها، با همراه داشتن عکس آیت‌الله منتظری و پلاکاردهای اعتراضی به حصر، از ایشان حمایت کرده‌اند.

شنبه 18 فروردین 1380 | 12 محرم 1422 7 آوریل 2001

آقای علی لاریجانی، [رییس سازمان صدا و سیما] آمد و از قول آقای سعید حجاریان، [عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت و مدیرمسئول روزنامه صبح امروز]، نقل‌کردکه آقای [سیدمحمد] خاتمی، به احتمال هفتاد درصد، نامزد ریاست‌جمهوری نخواهد شد. بر این اساس، پیشنهاد داشت که هماهنگی به وجود آید که آرای نیروهای طرفدار ولایت، متفرق نباشد. آقای [قربانعلی] دُری [نجف‌آبادی]، [رییس دیوان عدالت اداری و نماینده مجلس خبرگان]، نوار حاج‌آقا مجتبی تهرانی، [مدرس حوزه‌های علمیه تهران] را آورد که گوش‌کنم. سخنرانی شب عاشورای ایشان است. گفت، مطالب مهمی دارد. نسخه‌ای هم برای رهبری فرستاده است.

مجمع [تشخیص مصلحت نظام] جلسه داشت و چند بند [از سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی در بخش] سیاست امنیت ملی را تصویب کردیم. هیأت عزاداران نهاد ریاست‌جمهوری آمدند؛ با سینه‌زنی و مداحی و روضه‌خوانی و صحبت آقای [علی‌اکبر] ادب و سپس من هم صحبت کوتاهی برای آنها نمودم.

ظهر آقایان [عباس واعظ] طبسی، [احمد] جنتی، [علی‌اکبر] ناطق [نوری] و [قربانعلی] دُرّی [نجف‌آبادی]، میهمانم بودند. بحث بر سر نامزدی ریاست‌جمهوری بود. در فرض نیامدن آقای [سیدمحمد] خاتمی، اصرار داشتند که من بپذیرم که قبول نکردم. اسم آقایان ناطق [نوری]، [حسن] روحانی، [علی‌اکبر] ولایتی و [علی] لاریجانی هم مطرح است. نگران‌اند که نامزدی آقایان محسن رضایی، [علی] فلاحیان و احمد توکلی، باعث تقسیم آرای [جناح راست] بشود.

فاطی آمد و در مورد عکس‌های کتاب کارنامه و خاطرات سال 1361 [= پس از بحران] مشورت کرد. عصر آقای [صدرالدین] شریعتی، ناظر شورای نگهبان آمد. گزارشی از محاکمه آقای [مصطفی] تاج‌زاده، [معاون سیاسی وزارت کشور و رییس ستاد انتخابات] داد و از گزارش بازرسی کل کشور [در خصوص وقایع خرم‌آباد] انتقاد داشت. گزارش سفر به عتبات را داد و از فقر مردم عراق و اختناق در این کشور گفت. آقای محسن رضایی، [دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام] آمد؛ در فکر نامزد شدن در انتخابات [ریاست‌جمهوری] است.

شب، برای عیادت آقای [سیدمحمدرضا] اصفهانی، ابوالزوجه اخوی محمود، به بیمارستان مهر رفتم. دوهفته است که در حال کماست و امروز کلیه هم از کار افتاده. عفت از سفر رفسنجان مراجعت کرد و از وسعت حضور مردم در مراسم عزاداری [روستای] علی‌آباد [سادات] گفت.

 یکشنبه 19 فروردین 1380 | 13 محرم 1422 8 آوریل 2001

آقای [حسین] مرعشی، نماینده کرمان آمد. گفت، دیروز با آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییس‌جمهور]، ملاقات داشته و این‌گونه به دست آورده که آقای خاتمی، تصمیم به نامزدی دارد، ولی سیاست تبلیغی تشنه‌کردن مردم را اجرا می‌کنند. فقط نگران کم‌شدن آرا است و می‌خواست بفهمد که جناح مقابل، چه کسی را نامزد می‌کند.

آقای [عبدالرضا] ایزدپناه، معاون [اجتماعی] آقای [سیدمحمود هاشمی] شاهرودی، رییس قوه قضاییه آمد. گفت، بنا دارند که ملی مذهبی‌ها را به طور جد تعقیب نمایند. گفتم، در مورد اتهامات آقای [محمدرضا] یزدان‌پناه، [مدیرعامل سابق منطقه آزاد کیش]، بررسی مجدد کنند. از آثار قرآنی من تمجید کرد. آقای [محمدرضا] مظلومی، جانبازی که از دو چشم نابینا شده و رییس فدراسیون ورزشی نابینایان است، برای گرفتن حق‌اش از شهرداری تهران که زمین ملکی پدرش را در طرح قرار داده، آمد و نیز برای ورزش نابینایان استمداد کرد. به آقایان [مرتضی] الویری، [شهردار تهران] و [مصطفی] هاشمی‌طبا، [رییس سازمان تربیت بدنی] توصیه کردم.

آقایان [محمد] شفیعی و [امیر] تهرانی از وزارت اطلاعات آمدند. در مورد انتخابات [ریاست‌جمهوری]، سئوالاتی داشتند و گفتند، خیلی‌ها منتظرند که شما نامزد بشوید که مأیوس‌شان کردم. گفتند، آقای [علی] یونسی، [وزیر اطلاعات] هم کم‌کم تعدیل شده است. عصر آقای علی لاریجانی، [رییس سازمان صدا و سیما] آمد؛ برای انتخابات، با توجه به تقویت احتمال شرکت آقای [سیدمحمد] خاتمی، برای دو حالت آمدن و نیامدن، مذاکره و پیشنهاد داشت.

آقایان [محمدجواد] ایروانی و [کاظم] نجفی‌علمی، [اعضای کمیسیون‌های مجمع تشخیص مصلحت نظام] آمدند. گفتند، احتمال دارد یک نفر از گروه آنها نامزد شود؛ مثلاً آقای قاسمی یا نجفی‌علمی. آقای ایروانی از اوضاع عراق گفت؛ از کربلا برگشته است. آقای [سیدنیازحسین] نقوی از دادگاه انقلاب قم آمد. خطبه‌های جمعه من در موضوع عدالت اجتماعی را به صورت کتاب در آورده و به اردو هم ترجمه کرده است. اجازه گرفت که کلید قرآن را نیز به اردو ترجمه کند. گفت، سخت‌گیری در مورد آیت‌الله منتظری صحیح نیست، باید مدارا شود.

آقای مصطفی پورمحمدی، [معاون سابق وزیر اطلاعات] آمد. در مورد بازداشت‌های اخیر و انتخابات [ریاست‌جمهوری] و آقای [علی] فلاحیان، [وزیر اسبق اطلاعات]، صحبت کرد؛ مخالف با آمدن آقای فلاحیان [برای انتخابات] است. دادگاه انقلاب، اعلام کرد که سی نفر دیگر از ملی مذهبی‌ها را به اتهام قصد براندازی، دستگیرکرده‌اند.

دوشنبه 20 فروردین 1380 | 14 محرم 1422 9 آوریل 2001

آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییس‌جمهور]، از بازداشت‌های اخیر [فعالان ملی‌مذهبی]، ابراز تأسف‌کرده و رسانه‌های غربی، سروصدای زیادی در این خصوص به عنوان مخالفت با قوه قضاییه و حتی رهبری راه انداخته‌اند و رسانه‌های جنبی نیز بهره‌برداری می‌کنند.

آقای [محمدرضا] رحیمی، استاندار سابق کردستان آمد و گفت، انتظار اکثر نیروهای مخلص انقلاب این است که شما نامزد بشوید و نظرشان این است که شما می‌توانید کشور را اداره کنید. گفتم، مصمم هستم که نپذیرم؛ به همان ادله‌ای که قبلاً گفته‌ام. از ضعف‌های [آقای عبدلله رمضان‌زاده]، استاندار کردستان و تخلفات او گفت.

آقای [محمد محمدی] ری‌شهری، [نماینده ولی‌فقیه و سرپرست حجاج ایرانی] آمد. گفت، امسال اعتراض از سوی حجاج در امر اقامت و ترابری زیاد بود؛ شاید به خاطر اینکه اکثر آنها از ثبت‌نام گروه‌های جدید هستند. از وضع کشور، ابراز نگرانی‌کرد. آقای دکتر [محمدمهدی] مظاهری، مدیرمسئول روزنامه جوان آمد. دربارة انتخابات و برنامه‌های روزنامه و جناح خودشان مشورت‌کرد وگفت، مدیران هشت روزنامه، جلسه هفتگی برای هماهنگی دارند. تقاضای مصاحبه دارد.

عصر دکتر [حسن] حبیبی، [معاون اول رییس‌جمهور] آمد. اظهار خستگی‌کرد وگفت، بنا ندارد در دوره آینده، سمت معاونت اول را بپذیرد و از بازداشت جمعی از ملی مذهبی‌ها هم انتقاد داشت. از من خواست که شفاعت کنم. از فراوانی اختلاف و اصطکاک در دولت گفت که کار هماهنگی او را مشکل می‌کند.

اختلاف آمریکا و چین باقی است. لحن‌ها بر سر هواپیما تُندتر می‌شود. گویا [جرج] بوش، [رییس‌جمهور آمریکا]، حاضر شده به بیوه خلبان چینی، نامه بنویسد و تسلیت بگوید و چین کافی نمی‌داند.

 سه‌شنبه 21 فروردین 1380 | 15 محرم 1422 10 آوریل 2001

آقای [علی‌اکبر] طاهایی، معاون [اداری و مالی] وزیرکار [و امور اجتماعی] و استاندار سابق گیلان آمد. از مشکل بیکاری گفت و از عدم برنامه درست در دولت، برای رونق اقتصادی و گفت، در مازندران و گیلان، رکود عمیق است و از رونق اقتصادی در دوران سازندگی و رضایت مردم تمجید کرد. نبود امنیت سیاسی و اقتصادی را مشکل اساسی خواند و حرف‌ها در مورد رانت‌خواری را مضر می‌داند.

آقای [سیدمطهر] کاظمی، نماینده خلخال آمد وگفت، شورای نگهبان وضع خلخال را مناسب انجام انتخابات ندانسته و خود ایشان هم نامزد نشده و در دولت فعلی، سازندگی در خلخال تعطیل است. از بیکاری خود ناراحت است. آقای [علی] مبینی، مسئول کمیسیون زیربنایی دبیرخانه [مجمع تشخیص مصلحت نظام] آمد و برای برنامه کمیسیون، نظر خواست. بخش‌های صنعت و کشاورزی و خدمات و آمایش سرزمینی مانده است.

ظهر، محسن و عفت با من ناهار خوردند. محسن گفت، در جلسه [حزب] کارگزاران [سازندگی]، بحث حمایت یا عدم حمایت از آقای [سیدمحمد] خاتمی، ناتمام ماند و نیز اعلام مخالفت با بازداشت ملی مذهبی‌ها رأی نیاورد. عصر آقایان [علی] شمخانی و [علی] حسینی‌تاش، [غلامعلی] رشید و [حسین] علایی، برای ادامه مصاحبه در مورد جنگ آمدند؛ ناتمام ماند.

شب، میهمان رهبری بودم. دربارة انتخابات [ریاست‌جمهوری] و احتمال آمدن یا نیامدن آقای [سیدمحمد] خاتمی و مسائل بازداشت‌های اخیر مذاکره شد. آقای خاتمی، هنوز با رهبری در مورد نامزدی‌اش حرف نزده و پیشنهاد کرده که رهبری، ضمن تأیید عمل قوه قضاییه، دستور بدهند که بازداشتی‌های اخیر آزاد شوند، ولی رهبری چنین تصمیمی ندارند. امروز در مجلس، جمعی از نمایندگان علیه قوه قضاییه درمورد بازداشت‌ها تُند صحبت کرده‌اند.

 چهارشنبه 22 فروردین 1380 | 16 محرم 1422 11 آوریل 2001

آقای [احمد] تویسرکانی [راوری]، معاون [سیاسی و قضایی سازمان] بازرسی‌کل‌کشور آمد. درخواست داشت که مجمع [تشخیص مصلحت نظام]، برای نظارت‌ها، سیاست‌کلی و راهبردی بنویسد و نظارت‌ها را که امروز به صورت مزاحم و مچ‌گیری و فاقد سیاست و شیوه مناسب است، نجات دهد. داماد مرحوم آقای [شیخ احمد] توکلی [زاده] راوری است که آخر عمر با [خانم بتول باهنر]، همشیره شهید [محمدجواد] باهنر ازدواج کرده بود. گفتم، ماهیت عملیاتی‌که ساواک، قبل از انقلاب در مورد همشیره آقای باهنر داشت، روشن کنند؟! خواست که به وضع آقای [مرتضی] فهیم [کرمانی، حاکم شرع سابق دادگاه انقلاب کرمان] که اکنون منزوی است، برسم.

آقایان [اکبر] غمخوار و [محمود] احمدپور آمدند. از بنیاد جانبازان کنارگذاشته شده‌اند و گله‌منداند؛ مدیرانی لایق وکاری بودند. آقای احمدپور در دانشگاه تدریس می‌کند و آقای غمخوار، شرکت جهانگردی تأسیس کرده است. از دوران سازندگی با عظمت یادکردند و از رکود فعلی ابراز نگرانی نمودند.

 اخوی محمد، [معاون اجرایی رییس‌جمهور] آمد و گزارشی از سفر مکه و نیز از امور دولت داد. عصر آقای دکتر [عبدالله] جاسبی، [رییس دانشگاه آزاد اسلامی] آمد. از امکان تضعیف هیأت سه نفره تأیید رشته‌های دانشگاه آزاد، ابراز نگرانی کرد و در مورد نامزدشدنش برای انتخابات [ریاست‌جمهوری]، مشورت کرد.

150 نفر از نمایندگان مجلس [ششم]، نامه‌ای به آقای [سیدمحمود هاشمی] شاهرودی، [رییس قوه قضاییه]، در مخالفت با بازداشت ملی مذهبی‌ها نوشته‌اند. بعضی از گروه‌های دوم خردادی هم بیانیه صادرکرده‌اند. بعضی نمایندگان جناح مقابل هم در تأیید اقدام دادگاه انقلاب، سخن گفته‌اند. آقای [علی] مبشری، رییس دادگاه انقلاب، اعلام کرد که به زودی بعضی از آنها با قید ضمانت آزاد می‌شوند.

آمریکا، یک قدم دیگر در مقابل چین عقب‌نشینی‌کرد و ضمن نامه‌ای به مردم چین، ابراز تأسف شدید کرده و اعتراف نموده که هواپیمای آمریکایی، بدون اجازه چین در جزیره های‌نان فرود آمده است. چین اعلام کرد که سرنشینان هواپیما، به‌زودی آزاد می‌شوند.

پنج‌شنبه 23 فروردین 1380 | 17 محرم 1422 12 آوریل 2001

در منزل و دفتر کوشک، برای خطبه‌های جمعه مطالعه می‌کردم و نیز بولتن‌ها و گزارش‌ها را خواندم و متن مصاحبه با مجله متین را اصلاح کردم. کم‌کم تب انتخابات [ریاست‌جمهوری] داغ می‌شود. حوادث و رسانه‌ها، رنگ انتخاباتی گرفته است. منافقین، [= سازمان مجاهدین خلق]، اعلام کرده‌اند، در دوازده شهر اروپایی، به حمایت از دستگیرشده‌های ملی مذهبی، تظاهرات دارند.

در ترکیه، پس از انتخابات و تظاهرات ده‌ها هزار نفری دیروز کسبه علیه دولت، تا یک ماه دیگر تظاهرات در آنکارا ممنوع شد. دولت [بولنت] اجویت، [نخست‌وزیر ترکیه]، تحت فشار است. دادگاه بین‌المللی جنایتکاران جنگی، برای تحویل‌گرفتن [اسلوبودان] میلوشویچ که اکنون تحت بازداشت، در بیمارستان بستری است، فشار می‌آورد. در آفریقای جنوبی، در جریان یک مسابقه فوتبال، در اثر اذحام مردم، بیش از 50 نفر کشته و 150 نفر مجروح شده‌اند؛ این‌گونه حوادث در مسابقات فوتبال که پُرطرفدار است، زیاد اتفاق می‌افتد.

جمعه 24 فروردین 1380 | 18 محرم 1422 13 آوریل 2001

برای اقامه نمازجمعه به دانشگاه تهران رفتم. خطبه‌ای در مورد مکارم اخلاق و غرایز انسان ایرادکردم. در خطبه دوم، از اقتدار ملی و ایجاد اشتغال و روز ارتش و بنیاد مسکن و مسائل فلسطین صحبت‌کردم. ظهر بچه‌ها جمع بودند و عصر بستگان آمدند. آقای محسن هاشمیان، [مدیرعامل شرکت تعاونی صادرکنندگان پسته رفسنجان،]، گزارشی از مشکلات و راهکارهای حل مشکلات تعاونی پسته آورد و گفت، تعاونی در حال حاضر برای هر کیلو پسته، پانصد تومان ضرر می‌دهد و از مدیریت‌ها که امور کشور را به رکود کشیده‌اند، انتقاد داشت و گفت، اگر آینده به همین وضع بگذرد، مشکل جدی برای انقلاب پیش خواهد آمد.

شب، دکتر معتمدی، رییس دانشکده علوم دریایی دانشگاه آزاد اسلامی با همسرش آمد که او هم استاد دانشگاه است و هر دو بازنشسته شده‌اند. آقای سیدحسین مرعشی، [برادرهمسرم، سردفتر ثبت اسناد رسمی شماره 337 تهران]، از طرف سردفتران، از تصمیم قوه قضاییه برای پرداخت هزینه دفترها به بانک‌ها و جلوگیری از رد بدل پول در دفترخانه شکایت داشت که عملاً مانع از دریافت هزینه اضافی می‌شود. آقای دکتر سعید لاهوتی، [همسر فاطی] گفت، وضع نقدینگی بیمارستان‌ها بد است و باعث کم شدن خدمت‌رسانی به بیماران است.

آمریکا و چین، پس از بیرون رفتن سرنشینان هواپیمای آمریکا از چین، به حملات لفظی پرداخته‌اند. آمریکا می‌گوید، چین باید جوابگوی معطل‌کردن 11 روزه سرنشینان باشد و هواپیما که هنوز در چین است و می‌گوید، به پرواز تجسسی در نزدیکی مرزهای چین ادامه خواهد داد. چین می‌گوید، تخلف و تجاوز آمریکا، هنوز مسأله‌اش تمام نشده و آمریکا باید جوابگو باشد.

در اکثر خطبه‌های جمعه امروز، ائمه جمعه از بازداشت ملی‌گراها به اتهام براندازی حمایت کرده‌اند و به مجلس و رییس‌جمهور و گروه‌هایی که از دادگاه انقلاب انتقاد کرده‌اند، اعتراض دارند و مشاجره‌ها وسیع شده است.

 شنبه 25 فروردین 1380 | 19 محرم 1422 14 آوریل 2001

پیش از ظهر، در کمیسیون زیربنایی [مجمع تشخیص مصلحت نظام]، چند بند دیگر از سیاست‌های کلی شهرسازی را تصویب کردیم. آقای محسن رضایی، [دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام] آمد و در مورد نامزد شدنش [در انتخابات ریاست‌جمهوری] صحبت کرد و گفت، در صورت نامزدشدن آقای [سیدمحمد] خاتمی، مشکل خواهد داشت. احساس کرده که آقای خاتمی، قصد ورود به رقابت‌ها را دارد.

عصر، مصاحبه‌ای با گروه سریال «انقلاب تنها»، دربارة تهدیدهای انقلاب و دشمنان

داشتم. شب، در تالار وحدت، نمایش کاروان خورشید در مورد حادثه دیر راهب و اُسرای اهل بیت و سرهای مقدس شهدای کربلا را دیدیم؛ عوامانه است، ولی حزن‌آور. آقای [احمد] مسجدجامعی، وزیر [فرهنگ و] ارشاد [اسلامی] که آنجا بود، از حل‌نشدن مشکلات فراوانش‌گله داشت. گفت، اخیراً قوه قضاییه شروع به فشار بر فیلم‌ها کرده و می‌خواهد، جلوی اکران بعضی فیلم‌ها را بگیرد.

یکشنبه 26 فروردین 1380 | 20 محرم 1422 15 آوریل 2001

دکتر [حسن] روحانی، [دبیر شورای عالی امنیت ملی] آمد. گفت، ملاقاتی با آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییس‌جمهور] داشته و به ایشان گفته، مصلحت نیست‌که مجدداً نامزد شود، چون تاکنون نتوانسته‌کار مهمی انجام دهد و در دوره آینده، وضع بدتر است، ولی دریافت کرده‌که تصمیم به نامزدشدن دارد. مشورت‌کرد، دربارة نامزدشدن فردی از حزب عدالت و توسعه که بناست، امروز عصر با ایشان در این مورد مشورت‌کنند.

جلسه با معاونان مرکز تحقیقات [استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام] داشتیم. بیشتر صحبت‌ها در مورد انتخابات بود. نوعاً معتقدند که اگر آقای خاتمی بیاید، چهار سال آینده اختلافات و وضع بدتر است؛ ضمن اینکه راه دیگری هم ارائه نمی‌دهند. عصر آقای [علی‌محمد] بشارتی، [وزیر سابق کشور] آمد. از بدی اوضاع و خوبی آن در دوره دولت سازندگی گفت و شنید.

آقای [بیژن نامدار] زنگنه، [وزیر نفت] و معاونان آمدند. گزارشی از امور جاری وزارت نفت، اکتشاف، صنعت، تولید و صادرات، طرح‌های مهم در گاز و نفت و پتروشیمی، گازسوزکردن ماشین‌ها و… دادند. گفت، شرکت شل، در خزر برای ایران لرزه‌نگاری کرده‌اند و چند مخزن نفت وگاز شناسایی شده که قسمت عمده آن در شمال خط آستارا ـ حسینقلی است وکمی در ساحل رودسر و رامسر و روی خط مجموعاً حدود 30 میلیارد بشکه نفت است. آقای [محمدرضا] نعمت‌زاده، [معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی و مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی] هم دربارة پتروشیمی گزارش داد و مهدی، [مدیرعامل سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت]، دربارة گازسوزکردن [خودروها]؛ با توجه به طرح‌های در حال اجرا، آینده خوبی برای صنایع نفت وگاز و پتروشیمی، پیش‌بینی می‌کند.

در رسانه‌های پاکستان، انتقاداتی از سفر نخست‌وزیر هند به ایران وگرمی روابط با ایران و اعلام شرکت داوری هند در مسأله افغانستان می‌شود.

دوشنبه 27 فروردین 1380 | 21 محرم 1422 16 آوریل 2001

آقایان [محمدرضا] نوری شاهرودی، [سفیر سابق ایران در عربستان] و [علی‌اصغر] خاجی، سفیرمان در عربستان سعودی آمدند. راجع به عربستان و آقای [امیر] نایف [بن‌عبدالعزیز]، وزیرکشور، مطالبی‌گفتند. آقای [عبدالواحد] موسوی لاری، [وزیر کشور] هم در همین مورد و نیز مسائل داخلی آمد؛ صحبت کرد و گفت، از شما انتظار است که برای‌کم‌کردن تشنج‌ها و درگیری‌ها کمک کنید وگفت، هنوز آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییس‌جمهور]، تصمیمش را در مورد انتخابات [ریاست‌جمهوری] اعلام نکرده است.

آقای نایف، [وزیرکشور عربستان سعودی] و همراهان آمدند. بیش از یک ساعت و نیم مذاکره کردیم. گفت، ما از موضعی که در جنگ عراق علیه ایران داشتیم، متأسفیم؛ گرچه آقای فهد [بن‌عبدالعزیز]، [پادشاه عربستان سعودی]، در آن موقع تلاش زیادی کرد که مانع

حمله عراق به ایران شود و نتوانست. از من برای نزدیک‌کردن دوکشور قدردانی‌کرد و دعوت نمود، برای تعمیق روابط، سفر دیگری به عربستان بروم. توافق‌کردیم، در مورد عراق، افغانستان و مسأله فلسطین، بیشتر مذاکره و همکاری بشود.

عصر اعضای شورای مرکزی جامعه اسلامی دانشجویان آمدند. گزارش‌کارشان را دادند و اظهار حیرانی کردند در مواضع و نیز در مورد نامزدهای انتخاباتی، راهنمایی و کمک خواستند. تذکراتی دادم؛ نه آقای خاتمی را قبول دارند و نه افرادی که نامزدهای احتمالی خط مقابل‌اند. آقای [مهدی] صفری، سفیرمان در روسیه آمد. گزارش سفر آقای خاتمی، [رییس‌جمهور] به روسیه را داد و گفت، به تصمیم مشخصی در همکاری‌های مهم نرسیده‌اند؛ گرچه اظهارات دوستانه و مثبت بوده است.

دیشب، هواپیماهای اسراییل به مواضع ارتش سوریه در لبنان حمله کرده‌اند و چند نفر را به تلافی حمله دیروز حزب‌الله به سربازان اسراییلی در شبعای سینا کشته‌اند و منطقه را متشنج کرده‌اند. در شهر سین سیناتی اوهایو آمریکا، چند روز است که سیاه‌پوستان به‌خاطر کشته شدن یک سیاه‌پوست دیگر شورش کرده‌اند و با حکومت نظامی و بازداشت صدها نفر از سیاهان، پلیس می‌خواهد آرامش ایجاد کند.

 سه‌شنبه 28 فروردین 1380 | 22 محرم 1422 17 آوریل 2001

آقای [محمدعلی] ایازی، [عضو شورای مرکزی مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم] آمد. یک دوره دوجلدی خاطرات آیت‌الله [حسینعلی] منتظری را آورد وگفت، نسبت به پیش‌نویس اولی که شما دیده‌اید، اصلاحاتی در آن شده است. مسأله بازداشت آقای سعید منتظری، [فرزند آیت‌الله منتظری] را پیگیری کرد. گفتم در عید نوروز، بعد از آن ملاقات با من، به ایشان ملاقات داده‌اند؛ گفت، پنج اتهام متوجه او کرده‌اند.

جمعی از اعضای سندیکای کارخانجات چای‌خشک‌کنی آمدند. از اجرانشدن درستِ مصوبات خصوصی‌سازی صنعت چای شکایت کردند و گفتند، سازمان چای 120 هزار تُن چای ارزان، از گذشته داشته که به بازار آورده و مانع فروش موجودی چای کارخانجات شده و اکنون کارخانه‌ها، نقدینگی برای خرید برگ‌های سبز سال جدید را ندارند و خطرناک است؛ راهکارهایی مطرح کردند. قرارشد کمکشان کنم. [گفتند،] توقعشان از من به‌خاطر این است که من را پدر چای می‌شناسند و می‌گویند، با حمایت دولت سازندگی، چای‌کاری رونق گرفته و چند برابر شده است.

سردار [قاسم] سلیمانی، فرمانده نیروی قدس [سپاه پاسداران] آمد. گزارشی از وضع لبنان پس از حمله هوایی اسراییل به مواضع نیروهای سوری و نیز تجاوزات جدید اسراییل در اراضی اشغالی داد و برای موضع حزب الله لبنان، مشورت کرد. گفتم، به نظر می‌رسد اسراییل در اجرای سیاست مشت آهنین، جدی است و حزب الله باید مواظب باشد که سوریه و لبنان و سایر اعراب، آن‌ها را تنها نگذارند. از سیاست ایران در مورد عراق، انتقاد نمود و پیشنهادهایی ارائه کرد.

آقای [سیدابراهیم] رییسی، رییس سازمان بازرسی‌کل‌کشور آمد. گفت، سندی از آقای [علیرضا] علوی‌تبار، [سردبیر روزنامه صبح امروز] گرفته‌اند و اعترافات از ادله قصد براندازی لیبرال‌هاست و از ضعف آقای [علی] مبشری، [رییس دادگاه انقلاب تهران]، در اطلاع‌رسانی گفت. دربارة تأسیس ستاد مبارزه با فساد مالی که اخیراً رییس قوه قضاییه اعلام کرده است، مشورت‌کرد. گفتم، اگر بخواهید مثل برنامه مبارزه با ثروت‌های بادآورده عمل‌کنید، به صلاح نیست و باعث رکود و مشکلات در کشور می‌شود؛ بدون نتیجه همان‌طور که در آن برنامه پیش آمد.

عصر، [با آقای صادق‌الحسینی] مصاحبه‌ای دربارة سیاست‌های سازندگی و اواخر جنگ و… داشتم. جمعی از سردفتران آمدند و از دستور هیأت‌کل [سازمان ثبت اسناد و املاک] و اجبار آنها به افتتاح حساب بانکی و واریز هزینه‌های دفتر در آن، شکایت کردند و برای حل مشکل، استمداد نمودند؛ فعلاً گویا بیش از حد قانونی از مردم می‌گیرند و سند نمی‌دهند.

چهارشنبه 29 فروردین 1380 | 23 محرم 1422 18 آوریل 2001

آقای [مصطفی] هاشمی‌طبا، [رییس سازمان تربیت بدنی] آمد. گزارشی از وضع ورزش داد وگفت، از 1377 سالن ورزشی که در برنامه دوم طراحی شد، حدود 800 واحد تکمیل شده و تعداد زیادی هم در دست ساختمان است وکارخانه‌ای برای تولید چمن مصنوعی واردکرده‌اند و در حال بستن قرارداد، با یک شرکت هلندی، برای تولید چمن طبیعی رول هستند. گفت، در فکر است که برای ریاست‌جمهوری نامزد شود؛ با اینکه می‌داند رأی نمی‌آورد. منظورش این است که حرف‌های لازم و برنامه‌های مورد نیاز را توضیح بدهد و به مردم بگوید، توقعات را در حد مقدورات کشور و رییس‌جمهور کم‌کنند و برنامه‌اش را همان سازندگی، به سبک دوره برنامه‌های اول و دوم تنظیم‌کرده است.

آقای صلاحمند، از مسئولان سابق حراست مجلس، برای عید دیدنی آمد و گفت، در سمت بازرس ویژه میدان‌های [میوه و تره‌بار] شهرداری [تهران] کار می‌کند و انتظار پشتیبانی دارد.

آقای [سیدمحمد] خاتمی، رییس‌جمهور آمدند. ناهار هم میهمان من بودند. مقداری از مشکلاتش را که در اثر افراط‌کاری‌های جناح چپ و راست و قوه قضاییه و نیروهای مسلح و اظهارات رهبری پیش‌آمده، توضیح داد وگفت، هنوز نتوانسته به تصمیم نهایی در مورد نامزد شدن [در انتخابات ریاست‌جمهوری] برسد، با اینکه فشار دوم خردادی‌ها زیاد است و نگران آثار نیامدن است؛ گرچه احتمال هم می‌دهد که در صورت نیامدن، دولت هماهنگی با رهبری درست شود و بتواند کارکند و بعضی از تُندی‌ها هم کم شود. از اقدام اخیر دادگاه انقلاب در بازداشت‌ها هم ناراضی است و از تصمیم قوه قضاییه، برای تشکیل ستاد رسیدگی به جرائم مالی هم نگران است. من هم در نگرانی‌ها و تردید ایشان اظهار همراهی کردم وگفتم، به مسأله چایکاران شمال سریعاً برسند که با شروع چیدن برگ‌سبز، مشکل پیش نیاید.

آقای خاتمی، از آقای [سیدمحمود هاشمی] شاهرودی، [رییس قوه قضاییه]، گله دارد و طرح مسائل جدی با ایشان را مفید نمی‌داند. گفت، [آقای رحیم صفوی]، فرمانده سپاه، در جلسه‌ای خصوصی گفته که خاتمی منافق است و برنامه براندازی دارد. خبر داد، آقای نایف، وزیرکشور عربستان، در جلسه خصوصی به ایشان گفته، به خاطر ایران و عربستان و منطقه، در انتخابات شرکت‌کند و این مطلب را به عنوان پیام رهبران عربستان گفته است.

آقای خاتمی ادامه داد، با رهبری تا چند ماه پیش، مسائل جدی را بحث می‌کردیم، ولی چون نتیجه ندارد، چند ماهی است که جلسه هفتگی‌شان، شبیه به میهمانی دوستانه با مسائل روزمره است و بعد از سخنرانی 16 آذر در دانشگاه که افراطیون چپ را کوبیدم و آنها را ناراحت‌کردم، به رهبری گفتم، ایشان هم افراطیون راست را محکوم کنند؛ نپذیرفتند. از سیاست اعتدال که اخیراً مطرح کرده‌اند، استقبال نکردند و نیز منکر فکر براندازی در نیروهای ملی مذهبی هستند و حتی فتنه 18 تیر کوی دانشگاه را تا حدودی زیر سر افراطیون راست می‌دانند. از آقای [سیدمحمدعلی] ابطحی، [رییس دفتر رییس‌جمهور]، نقل‌کردندکه [مراجع تقلید] آقایان [حسین] وحید خراسانی و سیدموسی [شبیری] زنجانی، گفته‌اند که نامزد بشوند.

عصر، بسیج جامعه پزشکی استان خراسان آمدند و برنامه خود را برای تشکیل سراسری آن گفتند و خواستند که در اجتماع سراسری آن‌ها در مشهد شرکت کنم. اکثرشان از پزشکانی هستند که در جبهه‌ها خدمت کرده‌اند. آقای حسن واعظی آمد و برای پذیرفتن همکاری در کمیسیون فرهنگی مجمع [تشخیص مصلحت نظام] و مصاحبه‌هایی که با سیما در مورد اقتدار ملی دارد، مشورت کرد.

اسراییل از اراضی غزه که دیروز اشغال کرده و گفته بود که می‌ماند، عقب‌نشینی کرده است؛ گویا به خاطر مخالفت آمریکا. آقای [حشمت‌الله] طبرزدی، [مدیرمسئول هفته‌نامه پیام دانشجو] و جمعی از همفکرانش را بازداشت کرده‌اند.

پنج‌شنبه 30 فروردین 1380 | 24 محرم 1422 19 آوریل 2001

در خانه و دفتر کوشک کارکردم. کار اصلاح نمایه‌های جلد دوازدهم تفسیر راهنما را تکمیل نمودم و بخشی ازکتاب فهرست مطالب چاپ شده در روزنامه تایمز لندن دربارة ایران را خواندم؛ بنیاد تاریخ تنظیم کرده است. در رسانه‌های خارجی، حمله موشکی وسیع ایران به شش پایگاه منافقان [= سازمان مجاهدین خلق] در عراق، به تلافی خمپاره‌اندازی آنها، انعکاس وسیعی دارد.

درگیری‌های مرزی بین بنگلادش و هند، بعد از چند روز متوقف شده است. آمریکا برای ارعاب چینی‌ها، یک ناو جنگی به عنوان پشتیبانی از هواپیماهای جاسوسی اعزام کرده است. برنامه دارند، در نزدیک مرزهای چین پرواز کنند. چین گفته است، هواپیمای توقیف‌شده آمریکا را در صورتی تحویل می‌دهد که آمریکا آماده متوقف‌کردن این پروازها باشد.

بعد از عقب‌نشینی اسراییل از اراضی اشغالی غزه، فلسطینی‌ها چند خمپاره به یکی از شهرک‌های داخل اسراییل پرتاب کردند و [یاسر] عرفات، [رییس تشکیلات خودگردان فلسطین]، اعلام کرد که نباید خمپاره‌اندازی شود. جراید آمریکا، در انتقاد از حکومت عربستان سعودی، مطالب زیادی نوشته‌اند. گفته می‌شود، عکس‌العمل سفر [امیر] نایف [بن‌عبدالعزیز، وزیرکشور عربستان] به ایران و امضای قرارداد امنیتی ایران و عربستان و محکومیت حملات فلسطینی‌ها از سوی اسراییل است.

سدهای کرخه و مسجدسلیمان، امروز با حضور آقای [سیدمحمد] خاتمی، [رییس‌جمهور] افتتاح شد و درگیلان، چایکاران در اعتراض به نابسامانی دریافت برگ سبز چای، تظاهرات و راه‌بندی داشتند؛ دیروز به آقای خاتمی تذکر داده بودم که ممکن است، چنین وضعی پیش بیاید. با وعده اصلاح، متفرق شده‌اند و مهلت سه روزه داده‌اند.

در ترکیه، اعتصاب غذای وسیع زندانیان سیاسی در اعتراض به تغییر وضع زندانی‌ها ادامه دارد و تاکنون 13 نفر از آنها مُرده‌اند و تظاهرات علیه مشکلات اقتصادی و به سیاست دولت ادامه دارد. در شهر سین‌سیناتی آمریکا، سیاهان تهدید کرده‌اند، شورش را از سر می‌گیرند؛ گویا تاکنون 19 قربانی داده‌اند.

متأسفانه آقای [سلطانعلی] سهیلی، محافظ خانه بچه‌ها، امروز با سکته قلبی فوت کرد؛ پدر شهید بود.

جمعه 31 فروردین 1380 | 25 محرم 1422 20 آوریل 2001

در خانه بودم. وقت با مطالعه و استراحت و دیدار بچه‌ها و اقوام گذشت. مهدی، [مدیرعامل سازمان بهینه‌سازی مصرف‌سوخت]، گزارشی از سفر به کشورهای آرژانتین، انگلیس و ایتالیا، برای آشنایی با تکنولوژی‌گازسوزکردن خودروها داد. آقای عباس صفریان، رییس اداره مرزی وزارت امورخارجه گفت، وزارت برنامه دارد که برای بررسی اسناد مالکیت جزایر سه‌گانه و آمادگی برای طرح احتمالی مسأله در مراجع بین‌المللی، اقدام نماید.

انعکاس حملات موشکی ایران به پایگاه‌های منافقان [= سازمان مجاهدین خلق] در عراق، هنوز ادامه دارد. مدعی‌اند که 77 موشک اسکاد پرتاب شده است؛ مثل اینکه اسکاد را نمی‌شناسند و می‌گویند، یک هواپیمای بدون خلبان ایران، با ضدهوایی‌های عراق ساقط شده است؛ منظورشان پرنده‌های کوچک [= پهباد] ساخت ایران است.

[جرج بوش]، رییس‌جمهور آمریکا، گفته است که بنا ندارد تحریم‌های لیبی، ایران و عراق را لغو کند؛ به خاطر تشکیل کمیسیون در آمریکا، برای حل مشکل انرژی و فشار شرکت‌های نفتی آمریکا، شایع شده بودکه می‌خواهند لغو کنند. آمریکا گفته است که کشورهای مصرف‌کننده عمده نفت، سازمانی به نام «اوپیک» در مقابل «اوپک»، تشکیل می‌دهند. [آریل] شارون، [نخست‌وزیر اسراییل] اعلام کرده که آماده از سرگیری مذاکره با فلسطینی‌ها است و اتحادیه اروپا، اسراییل را در بحرانی‌شدن اوضاع خاورمیانه، مقصر اعلام کرده است.

دادگاه انقلاب، طی بیانیه مفصلی، مواردی از اتهام‌های ملی‌مذهبی‌های توقیف‌شده را اعلام کرده است. امیر، پسر زهرا، با همسر و فرزندانش آمدند. عیدی به آنها دادم. عفت، شب به مراسم عزاداری عرب‌های عراقی رفت و در مراسم لَطم شرکت‌کرده بود.»

منبع: کتاب خاطرات هاشمی در سال ۱۳۸۰؛ «افراط در اختلاف»

انتهای پیام