ترس بورس تهران از جنگ خیالی | محدودیت دامنه نوسان بازار قرمز را خاکستری کرد

سرویس اقتصادی، انصاف نیوز: با ادامه‌دارشدن ریزش شاخص کل بورس تهران، متولیان بازار سرمایه محدودیت دامنه نوسان قیمت سهام را تا پایان هفته اعمال کردند تا در صورت تداوم ریسک‌های برون‌زا، اصل سرمایه سهام‌داران خرد به مخاطره نیفتد.

دامنه نوسان یکی از ابزارهای کنترلی بازار سرمایه است که نحوه اعمال و استفاده از آن در «دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران» درج شده است. قانون‌گذار به مدیران بازار این اجازه را داده است که در شرایط غیرعادی، با اعمال دامنه نوسان در قیمت‌ها مانع افت یا رشد بی‌ضابطه و بی‌قاعده قیمت سهام شود.

برای نمونه، چند روز پس از حادثه برای بالگرد رئیس‌جمهور فقید، مسئولان بازار بورس دامنه نوسان قیمت سهام را محدود کردند و این محدودیت تا نهم تیر ماه ادامه داشت.

حادثه نیمه‌شب چهارشنبه 10 مرداد 403، ترور اسماعیل هنیه در اقامتگاهش در تهران و شهیدکردن او توسط عوامل اسرائیل، دیگر ریسک برون‌زایی بود که چند ساعت بعد تاثیر خود را بر بازار سرمایه نشان داد؛ با تشکیل صف‌های فروش، هزار و 405 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار خارج شد و شاخص کل بورس تهران را بیش از 52 هزار واحد کاهش داد.

در دو روز پنج‌شنبه و جمعه گرچه بازار اوراق بهادار تعطیل بود اما ابعاد دیگری از ماجرای ترور شهید هنیه روشن و در واکنش مقامات کشوری و لشکری بر پاسخ متقابل و متناسب ایران به اقدام اسرائیل تاکید شد. بنابراین بورس تهران فعالیت روز شنبه خود را زیر سایه جنگ یا حداقل یک تنش نظامی – سیاسی پردامنه آغاز کرد.

شاخص کل بورس تهران در روز شنبه، 13 مرداد، 48هزار و 963 واحد دیگر هم پایین آمد تا طی دو روز کاری، افتی 100 هزار واحدی در تاریخ فعالیت‌های بورس ثبت شود.

رفتار سهام‌داران حقیقی در فروش سهام شرکت‌های کوچک و نقدشونده و تشکیل صف برای فروش سهام‌های سنگین‌قیمت نشان داد برای بازیگران تالارها و سکوهای معامله سهم، دستور معاون‌اول رئیس‌جمهور به صندوق توسعه ملی و بانک‌ها برای تقویت صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار سرمایه و حمایت از سرمایه‌های مردم از این طریق، چندان اثربخش تلقی نشده است و سهام‌داران ریسک یک تنش نظامی در خاورمیانه را قوی‌تر از دستورالعمل‌های حمایتی می‌دانند.

این شرایط هیات مدیره سازمان بورس را به این نتیجه رساند که بار دیگر محدودیت دامنه نوسان را برای قیمت‌ها اعمال کنند. به این ترتیب گرچه روند نزولی قیمت‌ها و شاخص و روند صعودی عرضه‌ها و خروج پول از بازار در معاملات روز یک‌شنبه بورس همچنان تداوم داشت، اما شیب نزول بسیار کمتر از دو روز کاری پیشین بود.

یک ابزار کنترلی نسبتا کارآمد

محسن ملائی، مدیرعامل کارگزاری رضوی، اقدام سازمان بورس در اعمالِ محدودیت دامنه نوسان را اقدامی لازم دانست و گفت: در شرایطی که ریسک در بازار چنین بالاست، اعمال محدودیت در دامنه نوسان اقدام لازم و بجایی بود که مانع از زیان بیشتر سهام‌داران خرد می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه، در واکنش به استفاده از عبارت «دستکاری دامنه نوسان» توسط خبرنگار انصاف نیوز، اقدام سازمان بورس را دیرهنگام دانست و گفت: ما در نقد هر تصمیم مدیریتی در بورس، باید ببینیم این تصمیم چه تاثیری بر سهام‌داران خرد دارد. باید ببینیم آیا این تصمیم منافع آن بازنشسته‌ای که همه دارایی‌اش را به بورس آورده، تامین می‌کند یا به زیان اوست.

مدیر کارگزاری رضوی ادامه داد: از این منظر که نگاه کنیم اقدام سازمان بورس در محدود کردن تغییر قیمت سهام درست بود چون در صورت تداوم نزول قیمت‌ها، حداقل اصل سرمایه افراد حفظ می‌شود.

ملائی به این سوال که آیا کشورهای دیگر هم در مواقع بروز بحران‌های موثر بر بازار سرمایه، دامنه نوسان را محدود می‌کنند، پاسخ داد: در بورس کشورهای پیشرفته، ابزارهای کنترلی متنوعی در اختیار ناظر بازار قرار دارد. بازار دو طرفه است و در شرایط نزولی هم عده‌ای می‌توانند سود کنند اما در بورس ایران، اکثر سهام‌داران تنها زمانی سود می‌کنند که شاخص‌ها صعودی باشد.

او گفت: بورس تهران چندان عمیق نیست و بنابراین دامنه نوسان تنها ابزار ناظر بازار برای حمایت از سهام‌داران حقیقی است.

ملائی در پایان گفت: شاید انتقاداتی به مدیریت بازار بورس وارد باشد اما محدود کردن دامنه نوسان، تصمیم درستی بود و با در نظر گرفتن مجموع شرایط حاکم بر بازار و اقتصاد ایران، می‌توان این اقدام را کارآمد هم دانست.

بازار خاکستری

نتیجه تصمیم سازمان بورس، بازار قرمز روزهای قبل را به بازار خاکستری دوشنبه تبدیل کرد؛ سهام شرکت‌ها در محدوده منفی یک درصد تا مثبت یک درصد نوسان داشت و بنابراین روی تابلو هیچ نمادی نه رنگ سبز را تجربه کرد و نه رنگ قرمز را.

شاخص کل در معاملات روز دوشنبه تنها 1223 واحد کمتر شد که نشان از آرامش نسبی بازار دارد. شاخص هم‌وزن هم 952 واحد کاهش یافت. شاخص هم‌وزن بدون درنظر گرفتن اندازه و اهمیت شرکت‌ها، میانگین «تغییرات سطح عمومی قیمت سهام و سود نقدی شرکت‌ها» را نشان می‌دهد.

در مبادلات نیمه مرداد بازار، سهام 347 شرکت در صف فروش قرار گرفت در حالی‌که تنها 45 شرکت چنان ارزنده تلقی شدند که برای‌شان صف خرید ایجاد شد.

رشته فعالیت‌هایی که بیشترین نمادهای منفی را در 15 مرداد 403 به خود اختصاص داده بودند به ترتیب عبارتند از: سرمایه‌گذاری‌ها، مواد و محصولات دارویی، محصولات غذایی و آشامیدنی، فلزات اساسی، خودرو و ساخت قطعات و محصولات شیمیایی. البته رفتار سهم‌داران با صنعت محصولات شیمیایی کمی عجیب است و این رشته فعالیت در عین حال یکی از پرتعدادترین نمادهای صعودی روز دوشنبه را دارا بوده است.

به هر حال در شرایطی که دولت در حال تحویل و تحول است، مناقشات منطقه‌ای به اوج رسیده، اقتصاد ملی و به تبع آن بازیگران موثر خرد و کلان آن بلاتکلیف هستند و… به نظر می‌رسد سازمان بورس با اعمال دامنه نوسان توانسته است تا حدود زیادی تاثیر ریسک‌های برون‌زا بر بازار سرمایه را کنترل کند.

انتهای پیام