خاطرات وکیل | قتل برای دیده شدن؟!
محمدهادی جعفرپور، وکیل دادگستری در یادداشت ارسالی به انصاف نیوز با عنوان «خاطرات وکیل | قتل برای دیده شدن» نوشت:
با شنیدن صدای موتور سیکلت بیمعطلی لباس عوض کرد و جلوی در منتظر ایستاد تا پدر از موتور پیاده شود، بدون سلام و حال و احوالی، با حالتی طلبکارانه سوئیچ موتور را گرفت و سوار شد، هنوز به سر کوچه نرسیده بود که پدرم گفت: «بهش زنگ بزن بگو موتور بنزین نداره!….خواهر سیامک در ادامهی شرح ماوقع گفت: «بلافاصله به سیامک زنگ زدم و پیغام بابا را بهش منتقل کردم که شروع کرد به داد وفریاد و ناسزا گفتن به خودش و پدر که تلفن و قطع کردم….چند دقیقه بعد که اسم سیامک روی صفحه ی گوشی ام افتاد انتظار هر حرف و کلامی و داشتم الا…»
خانم و آقای جوانی که خودشان را خواهر و شوهر خواهر سیامک معرفی کردند در شرح ماوقع ضمن اشاره به ارتکاب قتل توسط سیامک شانزدهساله نقل کردند که سیامک در صف پمپ بنزین با جوان هم سن و سال خودش درگیر شده و با چاقو شاهرگ گردن جوان را زده…! نکتهی قابل تامل پرونده آنجاست که سیامک بدون هیچگونه انکاری پس از پذیرش جرم اظهار داشته: «برای معروف شدن این کار را کردم، الان توی کل محل همه از من حساب می برن و منو به عنوان قاتل میشناسند…» اعتراف صریح سیامک به قتل با آن کیفیتی که خواهرش نقل میکرد، نشاندهنده انگیزهای غیرمعمول اما مهم در بزهکاری نوجوانان است: میل به دیده شدن و کسب هویت اجتماعی.
شناخت علل وقوع بزه همواره مهمترین کارکرد دانش جرمشناسی است. این دانش با فراهم آوردن بستری برای گفتوگوی میانرشتهای میان حقوق جزا، جامعهشناسی، روانشناسی و سایر علوم اجتماعی، میتواند به سیاست جنایی کارآمد و پیشگیرانه منجر شود. بیتوجهی به این مهم در سیاست جنایی کشورها پیامدهای سنگینی دارد؛ از جمله تورم پروندههای کیفری، افزایش آمار جنایات و پایین آمدن سن بزهکاری.
عوامل مؤثر در ارتکاب جرم سیامک را میتوان در چهار دسته بررسی کرد: عوامل فردی: بحران هویت نوجوانی، ضعف در کنترل هیجان، گرایش به رفتارهای پرخطر عوامل خانوادگی: نبود نظارت والدین، اختلافات خانوادگی، فقدان الگوهای مثبت عوامل اجتماعی: فشار گروه همسالان، محرومیتهای اقتصادی و فرهنگی، حاشیهنشینی عوامل فرهنگی–رسانهای: بازنمایی خشونت به عنوان راهی برای کسب شهرت در برخی محصولات فرهنگی و فضای مجازی ارتکاب قتل توسط سیامک را میتوان نمونهای از «بزهکاری نمایشی» دانست؛ رفتاری که بیش از آنکه ناشی از انگیزههای سودجویانه باشد، ریشه در میل به جلب توجه و کسب هویت دارد.
پرونده سیامک نشان میدهد که سیاست جنایی کارآمد باید بر پیشگیری اجتماعی تمرکز کند. تقویت نهاد خانواده، آموزش مهارتهای زندگی در مدارس، ایجاد فرصتهای سالم برای کسب هویت و شهرت اجتماعی، و فراهم آوردن بسترهای فرهنگی برای شکوفایی استعدادهای نوجوانان از جمله راهکارهای ضروری است. تنها با چنین رویکردی میتوان از تکرار تراژدیهایی مشابه جلوگیری کرد و مسیر رشد سالم نوجوانان را هموار ساخت.
انتهای پیام
