قطع غیرقانونی درختان «امامزاده هاشم»
روزنامه پیام ما نوشت:
متولی امامزاده هاشم گیلان تمامی درختان تنومند محوطه امامزاده را از ریشه بریده است. تصاویری که به دست «پیام ما» رسیده، نشان میدهد قطع غیرقانونی این درختان آزاد با مجوز اداره منابعطبیعی انجام شده است. از دو روز پیش با تکهتکه کردن این درختان کهنسال انگار روی زخم کهنه اهالی روستای امامزاده هاشم نمک میپاشند؛ اداره اوقاف و امور خیریه گیلان که همه خانهها، مغازهها و زمینهای این روستا را به نام خود سند زده، در سالهای گذشته رفتهرفته درختان اطراف بقعه و محوطه امامزاده را بهبهانه محوطهسازی و همسطحسازی گورستان قطع کرده است.
دور تازه قطع درختان از روز دوشنبه، یکم دی، شروع شد و روز سهشنبه، دوم دی، کار تمام شد. اطراف امامزاده و گورستان پر از چوبهای بریده است و اهالی امامزاده هاشم که روستایی در دامنه کوههای جنگلی دهستان سراوان است، از این وضع شاکیاند. «سعید ناصحی»، دهیار امامزاده هاشم به «پیام ما» میگوید: «وقتی قطع درخت با مجوز و هماهنگی منابعطبیعی صورت میگیرد، دهیاری درباره نحوه و چگونگی این کار دخل و تصرفی ندارد.» قطع درخت آزاد طبق ماده یک قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخایر جنگلی کشور ممنوع است. «کامیار مرزبانی»، مدیرکل اداره منابعطبیعی استان گیلان به تماسهای روزنامه جواب نمیدهد، همانطورکه «مسعود حاجتی»، متولی امامزاده. در عوض، مردم روستا حرفهای زیادی برای گفتن دارند.
زمین به لرزه درآمد
«رسول اکبری»، از اهالی امامزاده هاشم، به «پیام ما» میگوید حیاط امامزاده را پاکسازی کردهاند. «توجیهشان این بود که میخواهیم سنگفرش کنیم و این درختها خطرآفریناند. مگر درخت خطر جانی دارد؟ این درختان همیشه در معرض بادهای سنگیناند و همیشه دوام داشتهاند. هر جور حساب کنیم، توجیهپذیر نیست. بعضی از درختان چندصدساله بودند و در این مکان مذهبی و تاریخی فضایی آرام و عارفانه ایجاد میکردند. درختان آزاد از گونههای مهم هیرکانیاند. سالها زنده میمانند. بعضی همسایهها میگویند آنقدر قطور بودند که وقتی قطعشان کردند، زمین به لرزه درآمد.»
او هم میگوید حذف این درختان به اصرار متولی امامزاده و مجوز منابعطبیعی انجام شده است. «گویا برای ۹ درخت مجوز قطع گرفته بودند، اما حدود ۲۰ درخت را بریدند. این درختها حتی شمارهگذاری نشده بودند. یکیدو تا از محلیها وقتی باخبر شدند، گفتند این کار را نکنید؛ مردم اعتراض میکنند، اما گوش شنوایی نیست.»
یکی دیگر از اهالی میگوید چند روز قبل نامهای امضا شده که تأیید مالکیت اوقاف بر این درختان بوده است. همان زمان رئیس شورای روستا و چند نفر از اهالی از مدیریت آستان که پیگیر قطع درختان بود، خواهش کردند از این تصمیم دست بردارد، اما نپذیرفت.
«مرتضی خوشسیرت»، دونده ۴۸سالهای که در امامزاده هاشم بزرگ شده، به «پیام ما» میگوید: «۱۵ اصله درخت آزاد با قدمت بیش از ۱۵۰ و ۲۰۰ سال را قطع کردهاند که حتی ذرهای پوسیدگی نداشت. اگر مشکل یا خطر افتادن داشت، میتوانستند سرشاخهها را کوتاه و درختان را ایمنسازی کنند. پیشازاین سابقه داشت که چهار درخت تنومند پوسیده ایمنسازی شده بودند. هیچ ارگانی حق بریدن درختان آزاد را ندارد، اما اداره اوقاف بهبهانه محوطهسازی و ساماندهی، این درختان را قطع کرد؛ آنهم درختان تنومندی که هیچ مزاحمتی برای کسی نداشت. این درختهای محوطه امامزاده آنقدر برای مردم مهم بودند که از آنها حفاظت میکردند و هیچکس حتی روی این درختها یادگاری ننوشته بود.»
بهگفته او، اداره اوقاف ۱۵ سال پیش هم بهبهانه محوطهسازی چندین درخت دیگر را قطع کرده است. «در آن زمان که درختان را قطع کردند، کسی اعتراض نکرد. ولی الان موضوع برای مردم مهم است. باید جواب بدهند که چه کسی مجوز داده؟ چرا قطع کردهاند و هزینه فروش چوبهای درختان آزاد کجا میرود؟ این درختان زیبا نماد آن امامزاده بودند.»
دور بقعه امامزاده هاشم هم تا سهچهار سال پیش پر از درخت بود. یکی از خبرگزاریها زمانی تیتر زده بود: «بقعهای قابشده در میان درختان سراوان». از این درختان هم یکی دو اصله باقی مانده و دیگر نشانی از آن قاب سبز نیست.
مردم مالک خانههایشان نیستند
مردم این روستا میگویند مشکل با اوقاف فراتر از قطع درختان است. یکی از اهالی میگوید: «برای عرصه و اعیان زمینها بهنام اداره اوقاف سند گرفتهاند. اهالی اینجا با اینکه در ملک اجدادیشان کار و زندگی میکنند، حتی مالک زمینهای خودشان نیستند. آنها به وقفی بودن زمینهایشان اعتراض دارند. البته شکایت هم کردند و در دادگاه بدوی بخش سنگر با استدلالهای بسیار قوی اوقاف محکوم شد، اما در دادگاه تجدیدنظر رأی برگشت. حالا از طریق دیوان پیگیریم تا حق به حقدار برسد.»
در دادنامهای مربوط به این شکایت که به دست «پیام ما» رسیده آمده است: «اداره اوقاف بدون رعایت تشریفات و بدون در نظر گرفتن مالکیت شرعی و قانونی موکلین و علیرغم عدم وجود وقفنامه مشخص و عدم مالکیت واقف، مبادرت به اخذ سند رسمی بهنام اوقاف و امور خیریه و موقوفه شیخ پیرحسین الاصلالعرب نموده و هیچ مالکیتی بر روی زمینهای مورد تصرف موکلین نداشتهاند.»
شکایتهای قضائی از سال ۱۴۰۲ شروع شد و در سال ۱۴۰۳ مردم روستای امامزاده هاشم تجمعی اعتراضی بر پا کردند. آنها میگویند روستای امامزاده هاشم با ۹۰۰ خانوار، جمعیت بالای سههزار نفر و ۲۸۰ مغازه، قدمتی چندصدساله دارد. نام قدیمش «عسکرسرا کمدم» بوده و بعد از دفن امامزاده بهمرور به نام امامزاده هاشم تغییر کرده است. بنابراین، نمیتواند به اوقاف برسد. «پدرجد ما اینجا ساکن بوده و زمین کشاورزی داشته و زمینها رسیده به ما. اجداد ما هیچوقت از موقوفه بودن زمینها و خانههای ما نگفتند. ما این خانهها را با عمری زحمت ساختیم و آباد کردیم. مردم اینجا کشاورز و از قشر ضعیفاند، اما اوقاف عرصه را به آنها تنگ کرده و به مردم فشار میآورد. مشکل ما فراتر از درختان، سند زدن خانهها و زمینهای ماست. این سند برای ما قابلقبول نیست. پرونده هنوز باز است و اختلاف میان ما و اوقاف حل نشده.»
