“حج برای برخی به تفریح اسلامی تبدیل شده”

بررسی بازتاب های مختلف این دو خبر در فضای رسانه نشان می داد که تعداد قابل توجهی از مخاطبان با نگاه مثبت به آن نگریسته اند اما نمی شد از کنار سخن منتقدان هم به آسانی گذشت. منتقدان بیش از هرچیز از ملاک آن سخن می گفتند و دلیل شرعی در جهت خلاف این سخنان بیان می کردند. خبرنگار شفقنا پس از بررسی نظرات مختلف، با آیت الله نکونام، استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم این موضوع را به بحث گذاشت. [توضیح: این دو خبر را انصاف نیوز منتشر کرده بود]

او که صاحب بیش از 800 اثر علمی در زمینه های مختلف است، تسلط بر جامعه شناسی و روانشناسی اسلامی را شرط لازم برای بیان دیدگاه های دینی و صدور فتوا می داند و همچنان از نظرات خود و تیترهای مطرح دفاع می کند و معتقد است همه مردم هم آن را می پذیرند. آیت الله نکونام از ایجاد بانک های کلیه فروشی در تهران سخن می گوید و معتقد است به اندازه توانش باید برای رفع فساد تلاش کند.

به گزارش انصاف نیوز، متن گفت وگو با آیت الله نکونام در پی می آید:

ما در احکام دینی مان یکسری احکام واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح داریم که همه این موارد بر اساس مصالح و مفاسد پیش می آید.

یک حج واجب داریم که آن را نمی توانیم تعطیل کنیم و وقتی که شخص مستطیع شد باید آن را به جای بیاورد و حتی برای رفع فقر و گرسنگی هم نمی تواند از هزینه آن استفاده کند اما یکبار یک امر مستحبی مانند عمره وجود دارد، آن هم در کشور و جامعه ای که دارای این همه مشکلات گوناگون است، دولت مشکل اقتصادی دارد، بیمارستان های ما مشکل دارد، بهداشت و درمان ما مشکل دارد، ازدواج جوانان ما با مشکلات بسیاری روبروست و یک عده به خاطر رفع فقر به کلیه فروشی روی آورده اند، در این شرایط ما هیچ عذری نداریم که بخواهیم حتما به عمره برویم. “امر مستحبی ” حتما و باید ندارد؛ اما شما حتما باید این فقیر را سیر کنید و حتما باید به مشکلات این جوان رسیدگی کنید، اگر قرار باشد در یک جامعه ای یک عده عضو بدنشان را بفروشند و یک عده آبرویشان را بفروشند و یک عده به عمره بروند، این دیانت نیست.

همین که می گویید عمره مستحب است یعنی الزام از آن برداشته شده اما در کنار آن، این همه احکام الزامی وجود دارد. این همه در دین بر کمک رسانی به فقرا و ضعفا و نیازمندان سفارش شده است.

این مطالب را در باب عمره گفتیم حالا حتی در حج تمتع که واجب هم هست، اگر یکسری مشکلات حاد پیدا کنیم آن را ترک می کنیم؛ مثلا شما حج در پیش دارید و از سویی کشور در حال جنگ است، شما در این حالت باید حج را ترک کنید؛ چون حج را می توانید سال دیگر به جای بیاورید اما اگر به جنگ پشت کنید سبب نابودی و شکست شده اید، لذا در این شرایط فتوا می دهیم که حفظ مردم واجب است و حج تمتع را کم یا ترک کنید.

لذا می بینید که احکام اسلامی مطلق نیست و بر اساس مصالح و مفاسد چیده می شود، چه رسد به یک امر مستحبی مانند عمره. ما هم نمی گوییم حج عمره حرام است بلکه می گوییم تا وقتی که این مشکلات هست شما به اینها رسیدگی کنید.

شخص بیست بار به حج رفته است در واقع حج برای او تبدیل به تفریح اسلامی شده است، یکی به آنتالیا برای تفریح می رود و یکی هم به مکه و در واقع این سفرها فقط صورت دینی دارد.

مسایل نباید خلط شود. سابق می گفتند به زیارت کربلا بروید حتی اگر دستتان قطع شود و در این راه کشته شوید، برای اینکه قبر آقا امام حسین علیه السلام غریب نماند؛ چون غربت قبر آقا خطرناک است. اما آلان این چنین نیست و سالی چندین میلیون زائر به مکه و کربلا می رود لذا ما هیچ عذری نداریم. امروز مشهد و کربلا و نجف و مکه غرق در جمعیت است حالا چه لزومی دارد که شما به یک سفر مستحبی بروید و از این طرف فساد جامعه را غرق کند. هیچ عاقلی اینگونه سخن نمی گوید لذا هرچیزی باید سر جای خود مورد دقت قرار گیرد. یک وقت هست که اگر شما به مکه نروید کعبه و حج تعطیل می شود آن وقت سفر زیارتی را واجب می دانیم؛ اما یکبار آن قدر جمعیت است که شما در آن گم هستی پس برای چه باید بروید؟

الحمد لله به وفور شیعیان در این اماکن حضور دارند. مگر شیعیان فقط ایرانی هستند؟ ما در 100 کشور جهان شیعه داریم و همه هم به مکه می روند. اما در کشور ما تجارت عمره مفرده درست شده و از سویی مردم ما به وفور در حال کلیه فروشی هستند. سابق کلیه فروشی محدود بود اما الان بانک های کلیه فروشی در تهران ایجاد شده است و هیچ عاقلی این مساله را نمی پذیرد.

شامل همه سفرهای زیارتی این چنینی می شود. یک زمانی وجود ما مانع غربت حرم امام حسین علیه السلام می شود اما الان از سرتاسر دنیا آنقدر به عراق می روند که شما برای رفتن به توالت باید مدت ها در صف بایستید. پس این سفر تا وقتی که فقری وجود دارد که باعث فساد است، لزومی ندارد.

البته من گمان نمی کنم در کشور ما هیچ انسان عاقلی با این سخن مخالف باشد مگر اینکه ملاک دستشان نباشد و سخن بگویند.

حل نمی شود اما مسوولیت من کمتر می شود. بنده که نمی توانم همه جا را اصلاح کنم؛ اما این کاری را که از من ساخته است انجام داده ام. یک امر مستحبی را برداشتم و با آن یک خانواده را نجات داده ام؛ “ما لم یدرک کله لا یترک جله” حالا که ما نمی توانیم همه را درست کنیم نباید همه را رها کنیم. آن هم با این شرایط که ما سعودی ها را ثروتمند می کنیم و با ثروت ما به جزایر قناری می روند و کارهای حرام انجام می دهند.

یک موقع شما می گویید: بنی آدم اعدای یکدیگرند/ که در آفرینش به هم می پرند/ چو عضوی به درد آورد روزگار/ جهنم، دگر عضوها را چه کار؛ در این صورت می گوییم شما عمره ات را برو و جهنم که دیگران به خاطر فقر دچار نقص عضو می شوند اما وقتی که در دین و فرهنگ ما بنی آدم اعضای یکدیگر هستند نباید به هم بی التفات باشیم. شما وقتی که درد سر و درد کمر دارید کباب برگ به دلت نمی نشیند.

مردم ما عاطفی هستند، یک نفر به زمین بیفتد 10 نفر خم می شوند تا او را بلند کنند، منتهی ما باید به آنها خط بدهیم. اینها مسایلی است که خودشان هم می دانند لذا این مساله و حکم، مساله ای نسیت که نیازی به “به دید گذاشتن” عمومی داشته باشد. یکی از استانداردهای جامعه ما ضرب المثل ” چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است” است. طرف به خاطر فقر حیثیت و عفتش را می فروشد حالا اگر ما بتوانیم در این راه به مردم و دولت و دین و نظام کمک کنیم چه کسی می گوید مشکل دارد؟

الان این حیث برای ما مهم نیست فقط خواستم به این حیث هم اشاره کنم. الان اثاثیه برادرت را از خانه بیرون می ریزند شما کنار می ایستید نگاه کنید؟ ما چنین جامعه ای نیستیم. ایرانی ها مردمی عاطفی هستند و اسلام هم دین عاطفی است. دیگر مسایل مان هم همینطور است و ما در جای خود گفته ایم در جامعه ای که مشکل دارد، هر کسی حق ندارد هرکاری خواست بکند. البته آزادی های فردی افراد هم سر جای خودش است. حالا هم ما نمی گوییم عمره رفتن حرام است می گوییم در این شرایط کشور، این نوع رفتن به عمره کار خوبی نیست.

اول کسانی که خودشان فتوا می دهند باید به آن عمل کنند. مردم وقتی که دیدند ما خودمان به فتوا عمل می کنیم به آن عمل می کنند. کسی که فتوای تحریم مصرف تنباکو را داد خودش هم مصرف نکرد. وقتی خودش مصرف نکرد همسر شاه هم مصرف نکرد. وقتی که سخنی گفته می شود همه باید برای عملیاتی کردن آن تلاش کنند. اینگونه نباشد که یکی حرف بزند و دیگری عمل کند. همین امسال برایم فیش حج آوردند اما این رفتن لزومی نداشت. ما خودمان باید عامل باشیم.

انتهای پیام